pai nam

ເຫດທີ່ວ່າສະຫຍາມເອົາລາວເປັນຫົວເມືອງຂື້ນຄິດວ່າ
ໃນທົວໄປແລ້ວໃນສະໄໝນັ້ນກະສັດພະມ້າແລະກະສັດໄທ ລວມທັງລາວກໍລວນແຕ່ມີຍຸດທະສາດໃນການບໍລິຫານປະເທດ ທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ບາງຄົນກໍ່ມັກໂລບ ໂກດ ຫຼົງ ເປັນທຳມະດາ ເພື່ອສ້າງຊື່ສຽງອິດທິພົນ.
ວັດທະຈັກຂອງສິ່ງຕ່າງໆໃນໂລກກໍ່ລ້ວນແຕ່ ມີຮຸ່ງເຮືອງ ຊຸດໂຊມ,ຕົກຕຳ່, ແລະພື້ນຕົວ ເປັນທຳມະດາ ໃນເວລານັ້ນອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງມີຄວາມອ່ອນແອຈາກທີ່ເຄີຍຮຸ່ງເຮືອງ ແລະເຂັມແຂງ ໃນເມືອ່ກ່ອນ ຍ້ອນຂາດຜູ້ບໍລິຫານປະເທດຊາດທີ່ສະຫຼຽວສະຫຼາດ ,ພາຍໃນຊາດມີຄວາມຂັດແຍ່ງກັນເປັນໃຫ່ຍ ເຮັດໃຫ້ປະເທດມີຄວາມອ່ອນແອ ດັ່ງນັ້ນກໍ່ເປັນໂອກາດຂອງອານາຈັກໄກ້ຄຽງທີ່ສວຍໃຊໂອກາດເພາະໃນໂອກາດເວລານັ້ນອານາຈັກໃກ້ຄຽງອາດເຂັມແຂງ ຈື່ງສາມາດຕີລ້ານຊ້າງໃຫ້ແຕກໃດ້ສະຫຍາມໃຊ້ອຸບາຍໃຫ້ແບ່ງອານາຈັກລ້ານຊ້ງອອກເປັນ ໓ ອານາຈັກແລ້ວສະຫຍາມກໍ່ປົກຄອງອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງ ແຕ່ວ່າລາວເສຍດິນແດນໃນປະຈຸບັນບໍ່ແມ່ນສະໄໝນັ້ນແຕ່ສະໃໝທີ່ຝັ່ຣງເຂົ້າມາແລ້ວແບ່ງດິນແດນລາວກັບໄທ ດັ່ງນັ້ນດິນແດນພາກອີ່ສານຈິ່ງເປັຮຂອງໄທ ສ່ວນໃນປະຈຸບັນຄືຝັ່ຣງປົກຄອງ ໃດ້ມາດ້ວຍການນຳພາຂອງພັກປະຊາຊົນລາວນຳພາເສຍສະຫຼະເລຶອດເນື້ອບໍ່ຮູ້ວ່າເທົ່າໃດຫັນນາ.

ແລ້ວເຮົາຈະເຊື່ອຫລັກການຂອງໃຜລະ ?
ກ່ອນອື່ນເຮົາຕ້ອງໄປສຶກສາຫລາຍໆຫລັກທິດສະດີແລ້ວນຳມາປຽບທຽບຫາເຫດຫາຜົນວ່າທິດສະດີໃດມີເຫດມີຜົນກວ່າກັນ
ພຮະອາຈານ ພຸດທະທາສ (ພຣະນັກປາດແຫ່ງພຸທທະສາດສະນາໃນຍຸກນີ້)ໄດ້ສະຫລຸບໄວ້ວ່າຄົນເຮົາເກີດມາເຮັດຫຍັງ?
ມີສາມພວກດັ່ງນີ້
ພວກທີ 1, ເກິດມາເພື່ອກິນ ຄົນໃນສະໄຫມນີ້ສິ່ງດຽວທີ່ສະແຫວງຫາກໍ່ຄືການກິນ ມີການຜະລິດ ການໂຄສະນາ ຫລາຍຄົນຫລົງໄຫລໃນການກິນ
ພວກທີ່ 2, ເກິດມາເພື່ອກາມ ກາມໃນທີ່ນີ້ຫມາຍເຖິງການຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຕ້ອງການທາງຕາ ຄື ຮູບສວຍໆງາມໆ ທາງຫູ ຄື ສຽງມ່ວນໆ ທາງດັງ ຄື ກິ່ນອັນຫອມຫວນ ທາງລີ້ນ ໄດ້ແກ່ລົດຊາດອັນແຊບຊ້ອຍ ທາງກາຍຄື ສຳຜັດທີ່ຫນ້າປາດຖະໜາ ອ່ອນໆ ອວບໆ ນິ້ມໆ ນວນໆ ເມື່ອຄົນກິນທາງປາກອິ່ມແລ້ວກໍ່ສະແຫວງຫາກາມກັນຕໍ່
ພວກທີ່3, ເກິດມາເພື່ອກຽດ ເມື່ອໄດ້ມີກິນມີກາມ ກໍ່ມີກຽດ ມີຍົດ ຢາກຈະໃຫ້ຄົນເຄົາລົບນົບນ້ອມ ໄປໃສມີບໍດີ້ກາດຕິດຕາມຖືວ່າເປັນສິ່ງສູງສູກທີ່ເກິດມາ ເສຍກຽດນີ້ ເສີຍຊ້າງບໍ່ແໜງ(ຂອງລາວເຮົາ) ຫລືແມ່ນແຕ່ຊີວິດກໍ່ສະຫລະໄດ້ເພາະກຽດ
ຕາມຫລັກທາງພຸດທະສາສະນາຫລາຍຄົນກໍ່ຕອບມາແລ້ວວ່າເກິດມາເພື່ອໃຊ້ກັມ ຖ້າເຊັ່ນນັ້ນກໍ່ຄືການເກິດ ແລ້ວກໍ່ແກ່ ເຈັບ ຕາຍໄປ ໂດຍບໍ່ຕ່າງຫຍັງກັບສັດເດັຍລະສານໃນໂລກນີ້ ຄືເກິດມາໃຊ້ກັມ
ແຕ່ທີ່ຄົນເຮົາມີຫລາຍກວ່ານັ້ນກໍ່ຄືທັມ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຄນສູງກວ່າສັດ ທັມມະ ຫລັກສິນທັມ ການສຶກສາ 3 ຢ່າງໄດ້ແກ່ ສຶກສາເລື່ອງສິນ ຄວບຄຸມທາງກາຍ ວາຈາ ທາງໃຈ ໃຫ້ຢູ່ໃນກອບຂອງສັງຄົມນັ້ນໆ ເຊັ່ນຊາວພຸດກໍ່ມີສິນຫ້າເປັນຕົ້ນ ສືກສາເລື່ອງສະມາທິ ເຮັດໃຫ້ໃຈສະຫງົບ ຕັ້ງໝັ້ນຢູ່ໃນຄວາມດີ ສຶກສາເລື່ອງປັນຍາ ສະແຫວງຫາຄວາມຮູ້ໃນການດຳເນີນຊີວິດ ທາງໂລກກໍ່ຄືສະແຫວງຫາວິຊາຕ່າງໆເພື່ອຫາວຽກເຮັດງານທຳ ມີວິຊາອາຊີບ ທາງທັມ ກໍ່ຄືສະແຫວງຫາຄວາມຫລຸດພົ້ນຈາກທຸກທັ້ງປວງ ຫລືຄວາມຈິງສູງສຸດໃນທາງພຸດທະສາສະນາກໍ່ຄືບໍ່ກັບມາວຽນວາຍຕາຍເກິດອີກ ຫຼືນິບພານນັ້ນເອັງ
ແລ້ວເຮົາຈະເລືອກເອົາແນວໃດ ວ່າເກິດມາເພື່ອກິນ ກາມ ກຽດ ຫລືສູງໄປກວ່ານັ້ນຈົນໃນທີ່ສຸດແຫ່ງການຫມົດທຸກ ແລ້ວເຮົາຈະຕອບຕົວເອງໄດ້ວ່າເຮົາເກິດມາເຮັດຫຍັງ
ຂໍຂອບໃຈ

ໃຜຊິໄປຕີເອົາກະໄປເດີ ແຕ່ຜູ້ຂ້ານິ ບໍ່ໄປນຳແຫລະ ເຮີໆ

ຍ້ອນສະຫຍາມບໍ່ດີບໍ່ຮູ້ບຸນຄຸນ

ມັນກ່າເວົ້າບໍ່ໄດ້ ບາງຄົນນະເວົ້າແຕ່ປາກໄດ້ ຕຳນິຄົນອື່ນເປັນ ແຕ່ຕົນເອງບໍ່ມີປັນຍາເຮັດ ສະນັ້ນ ມັນເປັນສິ່ງທີ່ແນ່ນອນຢູ່ແລ້ວ ທີ່ຄົນໂງ່ຈະຕົກເປັນທາດຂອງຄົນສະຫຼາດ

ສາວົກໄປໄສໝົດນໍ ຄືມິດແທ້ເນາະ

ລາວ ແລະ ໄທ ເມື່ອກ່ອນເປັນເຜົ່າດຽວກັນທີ່ກຳເກີດມາຈາກມົນທົນຢູ່ນານ(ສ.ປ ຈີນ) ເຊິ່ງຈີນເຂົາຈະເອີ້ນເຜົ່ານີ້ວ່າ: ໄຕຈູ(ຈູແປວ່າເຜົ່າ) ກໍ່ຄືເຜົ່າໄຕທີ່ເຮົາຣຽກກັນນັ້ນເອງ ໄລຍະນັ້ນຢູ່ຂົງເຂດມົນທົນດັ່ງກ່າວໄດ້ເກີດຄວາມວຸ່ນວາຍ ຈຶ່ງເປັນເຫດເຮັດໃຫ້ເຜົ່າໄຕຕ້ອງຍົກຍ້າຍຖິ່ນຖານລົງມາທາງໃຕ້ ສ່ວນກຸ່ມທີ່ຍ້າຍໄປຢູ່ເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳເຈົ້າພະຍານັ້ນເອີ້ນວ່າ: ເຜົ່າໄຕໃຫຍ່ (ພາກກາງຂອງໄທໃນປະຈຸບັນ) ສ່ວນພວກທີ່ຢູ່ເຂດລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ແລະ ພູເຂົາທາງຕອນເໜືອນນີ້ເອີ້ນວ່າ: ເຜົ່າໄຕນ້ອຍ(ລາວ,ລາວອີ່ສານ ແລະ ພາກເໜືອຂອງໄທປະຈຸບັນ). ເມື່ອນັ້ນທັງສອງເຜົ່າກໍ່ໄດ້ດຳລົງຊີວິດ ແລະ ຮັກສາເຂດນ້ຳແດນດິນຂອງໃຜລາວ. ໄລຍະຕໍ່ມາໄດ້ເກີດມີການຍາດຊິງລາດຊະບັນລັງໃນຂົງເຂດເຜົ່າໄຕນ້ອຍ ຈົນເຮັດໃຫ້ເຜົ່າ ແລະ ດິນແດນດຽວກັນຕ້ອງແຕກແຍກເປັນສອງອານາຈັກຄື: ລ້ານຊ້າງ(ລາວປະຈຸບັນ ແລະ ລາວອີ່ສານຂອງໄທປະຈຸບັນ) ແລະ ລ້ານນາ(ພາກເໜືອຂອງໄທປະຈຸບັນ). ນອກຈາກດິນແດນຂອງເຜົ່າພູນ້ອຍຈະແຕກແຍກເປັນສອງອານາຈັກບໍ່ແລ້ວ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຍັງມີຄວາມຂັດແຍ່ງແຕກເປັນສາມອານາຈັກອີກດ້ວຍ(ອານາຈັກຫລວງພະບາງ, ອານາຈັກວຽງຈັນ, ອານາຈັກຈຳປາສັກ) ໃນໄລຍະຕໍ່ມາ. ພໍມາຮອດສະໄໝເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ມະຫາລາດ ທ່ານໄດ້ນຳພາປະຊາຊົນລຸກຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ທ້ອນໂຮມອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງເອກະພາບ ລວມໄປເຖິງລ້ານນາທີ່ເປັນຂອງດິນແດນເຜົ່າໄຕນ້ອຍໃນເມື່ອກ່ອນອີກດ້ວຍ. ຕໍ່ມາພໍເຈົ້າຟ້າງຸ່ມສິ້ນພະຊົນການແຍ້ງຊິງລາດຊະບັນລັງກໍ່ມີຂຶ້ນອີກຄັ້ງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ອານາຈັກສະຫຍາມ(ເຜົ່າໄຕໃຫຍ່)ສວຍໃຊ້ໂອກາດນີ້ໃນການແຊກແຊງຕີເອົາດິນແດນ. ໄລຍະໂລກຄັ້ງທີ່2ໄລຍະດຽວກັນນັ້ນ ຈັກກະພັດຝລັ່ງກໍ່ມາໄລພວກສະຍາມອອກໄປ ແຕ່ຝລັ່ງບໍ່ສາມາດໄລ່ພວກສະຫຍາມອອກດິນແດນລ້ານຊ້າງໃຫ້ໝົດໄດ້ ເຊິ່ງເປັນພຽງດິນແດນຝັ່ງຊ້າຍແມ່ນ້ຳຂອງ ແລະ ຝັ່ງຂວາໜ້ອຍດຽວເທົ່ານັ້ນ(ລາວໃນປະຈຸບັນ). ສ່ວນລາວອີ່ສານ ແລະ ລ້ານນາຍັງຕົກໃນກຳມືຂອງສະຫຍາມ ແລະ ຢູ່ໃນຄວາມຂັດຂອງກັນຢູ່ຂອງສະຫຍາມ ແລະ ຝລັ່ງ.

ສ່ວນທີ່ເນນເເວົ້າມານັ້ນມັນເປັນພຽງແຕ່ປະຫວັດສາດສະໄໝໃໝ່. ຕ້ອງຫວນຄືນປະຫວັດສາດສະໄໝ່ເກົ່າຕັ້ງແຕ່ການຍົກຍ້າຍຖິ່ນມາຈຶ່ງຈະຮູ້ວ່າ: ເຜົ່າໄຕນ້ອຍ, ເຜົ່າໄຕໃຫຍ່ ແມ່ນໃຜ ແລະ ມາຈາກໃສ ແລະ ອົບພະຍົບມາຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃສ. ສະຍາມແມ່ນໃຜ, ລ້ານຊ້າງ ແລະ ລ້ານນາແມ່ນໃຜ

1.ແຕກແຍກກັນ,,,ແບ່ງເປັນສາມອານາຈັກ,,,ເກີດສົງຄາມພາຍໃນ ລະຫວ່າງ ສາມອານາຈັກ ລາວຂ້າລາວ,,,,ທັງສາມອານາຈັກ ອ່ອນກໍາລັງລົງ,,,,
2,ເມື່ອອ່ອນກໍາລັງລົງ ສະຫຍາມ ກໍ່ໄດ້ສວຍໂອກາດ ຮຸຮານ
3,ຄວາມຄິດຂອງສະຫຍາມ ຕອນນັ້ນແມ່ນ,,,ບໍ່ຮູ້ວ່າມີຫຍັງ ຢຶດໄວ້ກ່ອນ ແລ້ວຈັງວ່າກັນ

[/color]

ໂອຊິໄດ້ຂຽນຫລາຍແລ້ວເດນິ

ໄປນາມມມ

ຂ້ອຍກ່າເອົາມາຕາມປື້ມປະຫວັດສາດ ແລະ ຕາມພົງສາວະດານລາວຫັ້ນແລະ ຄູບາ. ແຕ່ວ່າປະຫວັດສາດກ່ອນໜ້າຍຸກເຈົ້າຟ້າງຸ່ມນັ້ນ ອານາຈັກຂອງເຜົ່າໄຕນ້ອຍກໍ່ໄດ້ມີການແຕກແຍກກັນຢູ່ແລ້ວ ພໍມາຮອດຍຸກເຈົ້າຟ້າງຸ່ມກໍ່ໄດ້ມີການທ້ອນໂຮມອານາຈັກລ້ານຊ້າງເອກະພາບ ໂດຍເລີ່ມຈາກຊຽງດົງຊຽງທອງ(ຫຼວງພະບາງໃນປະຈຸບັນ) ແລ້ວຈາກນັ້ນກໍ່ມາຕີເອົາເມືອງໄຜ່ໜາມ(ວຽງຈັນໃນປະຈຸບັນ) ແລ້ວເຄື່ອງທັບໄປຕີເອົາທາງພາກໃຕ້ ແລະ ລ້ານນາໄດ້ສຳເລັດ ໃນໄລຍະນັ້ນປະເທດລາວມີຄວາມກວ້າງໃຫຍ່ໄພສານພໍສົມຄວນ ແລະ ມີນ້ຳຂອງໄຫຼຜ່ານໃຈກາງຂອງປະເທດ ດຽວນີ້ນ້ຳຂອງເກືອບວ່າເປັນຊາຍແດນໄປແລ້ວ. ແຕ່ສ່ວນປະຫວັດສາດສະໄໝເກົ່າໃຫ້ເຈົ້າອ່ານເບິ່ງດີໆ ເຜົ່າໄຕ ບໍ່ແມ່ນ ເຜົ່າໄທ ດຽວນີ້ເຜົ່າໄຕຢູ່ມົນທົນຢູ່ນານຍັງມີຢູ່ ເຊິ່ງຊາວຈີນຈະເອີ້ນເຜົ່ານີ້ວ່າ: ໄຕຈູ(ຈູ ໃນພາສາຈີນແປວ່າ ເຜົ່າ) ຖ້າເຮົາເດີນທາງໄປເຂດສິບສອງພັນນາ(ຈີນ) ສາມາດສື່ສານພາສາລາວກັບເຂົາໄດ້. ສ່ວນການແຕກແຍກຂອງລ້ານຊ້າງໃນໄລຍະຕໍ່ມາໃນປະຫວັດສາດສະໄໝໃໝ່ນີ້ ກໍ່ພໍດີຖືກຊ່ວງສະຫຍາມ ກັບຈັກກະພັດຝລັ່ງເຂົ້າມາຮຸກຮານ. ຕາມປະຫວັດສາດໄທ ສ່ວນໃຫຍ່ເປັນປະຫວັດສາດທີ່ປິ້ນຄວາມຈິງຂອງປະຫວັດສາດ ເພາະຈຸດປະສົງຂອງໄທຄືຢາກໃຫ້ຄົນຍຸກໃໝ່ລືມເລື່ອງຊົ່ວໆທີ່ບັນພະບູລຸດຂອງໄທເຄີຍທຳໄວ້ກັບລາວ. ສະນັ້ນ, ຈະເຊື່ອເຂົາຫຼາຍບໍ່ໄດ້

ຄູບາບໍ່ໄດ້ວ່າ ບໍ່ຖືກເດີ ອັນເຜົ່າຫັ້ນ ຕາມພົງສະວະດານ ກະວ່າແບບນັ້ນແຫລະ ແຕ່ຊ່ວງຫລັງໆ
ທີ່ພໍ່ອອກວ່າຝຣັ່ງມາຍຶດລາວຊ່ວງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1 ອັນນີ້ກາລັນຕີ ຮຽບຮ້ອຍ ບໍ່ແມ່ນເດັດຂາດ
ເພາະມັນຄົນລະຊ່ວງກັນ ແລະທີ່ພໍ່ອອກວ່າອານາຈັກລ້າງຊ້າງແຕກແຍກກັນກ່ອນ ເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ມາໂຮມເຂົ້າ
ເປັນປຶກ ເປັນແຜ່ນ ແທ້ທີ່ຈີງ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ແຍກເປັນ 3 ຊ່ວງຫລັງເຈົ້າສຸຣິຍະວົງສາ ຕາຍເດີ ບໍ່ແມ່ນກ່ອນເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ
ເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ 1345 ໂດຍປະມານ ສ່ວນສຸຣິວົງສາ ຊ່ວງ 1688 ໂດຍປະມານນະ ບໍ່ແນ່ ແຕ່ໃນ ຄສ ພວກນີ້ແຫລະ

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ່1ຢູ່ໃສ ຂະນ້ອຍວ່າສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ່ສອງ ກ່າພໍດີຖືກຊ່ວງສະຫຍາມກັບຝລັ່ງຍາດຊິງກັນປົ້ນເອົາດິນລາວຫັ້ນແລະ ອັນຂະນ້ອຍເວົ້ານີ້ແມ່ນຊ່ວງປະຫວັດສາດສະໄໝໃໝ່ແລ້ວ

ຂ້ອຍວ່າ ໃນ ສະໄໝ ທີ່ ພະມ່າ ເຂົ້າມາຕີລາວ ຕີໄທຍ ເຂົ້າມາປົກຄອງ ວຽງຈັນ ແລະ ອະຍຸດທະຍາ ສະຫຍາມບໍ່ຢາກເປັນເມືອງຂຶ້ນຂອງພະມ່າ
ຈືງຂໍກຳລັງຈາກວຽງຈັນເພື່ອຕໍ່ຕ້ານພະມ່າ ແຕ່ວ່າ ກະສັດວຽງຈັນ ບໍ່ຢາກສູ້ກັບພະມ່າ ຍ້ອນຫຍັງກໍ່ບໍ່ຮູ້ ກະສັດຫລວງພະບາງຢາກສູ້ກັບພະມ່າບໍ່ຢາກເປັນເມືອງຂຶ້ນຂອງພະມ່າ ຈຶງໄດ້ຕັ້ງໂຕບໍ່ຂຶ້ນກັບວຽງຈັນ ພຣະວໍພຣະຕາ ກໍ່ບໍ່ຢາກເປັນເມືອງຂື້ນຂອງພະມ່າ ແຕ່ກໍ່ເຮັດຫຍັງບໍ່ໄດ້ຍ້ອນກຳລັງທະຫານມີບໍ່ຫລາຍ ຈຶງເຮັດໄດ້ແຕ່ເອົາທະຫານໜີໄປສ່ວນຫນຶ່ງ ໄປຢູ່ອີກຝັ່ງແມ່ນ້ຳແລະຕັ້ງໂຕເປັນກະບົດບໍ່ຂື້ນກັບວຽງຈັນ
ຍ້ອນວ່າກະສັດວຽງຈັນ ບໍ່ຢາກສູ້ກັບພະມ່າ ປະຊາຊົນທົ່ວໄປບໍ່ເຫັນດີນຳ ກະບົດມີເຕັມບ້ານເຕັມເມືອງ
ການແພ້ສົງຄາມໃຫ້ສະຫຍາມ ກອງທັບພຣະວໍພຣະຕາ ກັບກອງທັບຫລວງພະບາງ ກໍ່ໄດ້ຮ່ວມມືກັບສະຫຍາມ ມາສູ້ກັບກະສັດວຽງຈັນ
ສະຫລູບຄື ກະສັດວຽງຈັນ ສະໃຫມນັ້ນ ບໍ່ຟັງສຽງປະຊາຊົນ ກະເລີຍຕ້ອງເສັຍດິນແດນບາງສ່ວນໄປຍ້ອນຄວາມອ່ອນແອ ອັນນີ້ເປັນຂໍ້ຄິດເຫັນຂ້ອຍເທົ່ານັ້ນ

ຫລັງຈາກທີ່ສະຫຍາມຕີວຽງຈັນໄດ້ແລ້ວ ກໍ່ສາມາດຕີເມືອງຊຽງແສນແລະຊຽງຕຸງ ໄລ່ທະຫານພະມ່າອອກໄປໄດ້ສຳເລັດ

ໂອ ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ເນາະ ລືມໄປ
ຄັນສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ2 ແຫ່ງໄກ 1939 ຫາ 1945 ເພາະວ່າຝຣັ່ງມາໄລ່ສະຫຍາມແຕ່ ຄສ 1893 ພຸ້ນ
ນັບແຕ່ນັ້ນມາກະຄອງລາວມາເລີຍ ແຕ່ລ້ານນານັ້ນ ເຄີຍຕົກເປັນຫົວເມືອງຂື້ນລ້ານຊ້າງແຕ່ຄາວໄຊຍະເສດຖາທິລາດພຸ້ນ
ສຸດທ້າຍ ຕອນທີ່ໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ກັບມາຄອງລ້ານຊ້າງເຮັດໃຫ້ອຳມາດເສນາຂັດແຍ່ງກັນ ເປັນຈຸດບອດໃຫ້ອານາຈັກພຸກາມ
ໂຈມຕີ ເຮັດໃຫ້ລ້ານນາເສຍເມືອງໃຫ້ແກ່ພຸກາມ ແຕ່ຕອນສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ2ນັ້ນ )ຮັ່ງເສດມີບັນຫາ ກັບສະຫຍາມເລື່ອງດິນເເດນ
ຝຮັ່ງແມ່ນ້ຳຂອງ ໄຊຍະບູລີ ກັບ ຈຳປາສັກ

ອ່ານມາຫຼາຍມື້ແລ້ວຂອອອກຄວາມເຫົນຈັກນ້ອຍ ອັນນີ້ເວົ່າຕາມເອກກະສານໄທເດີ ຜິດຖືກກ່ະຂໍອະໄພ
ສະໄໝກ່ອນເຈົ້າສຸຮຶຍະວົງສາ ລາວຍັງແບ່ງເປົນ ວຽງຈັນ ກັບ ຫຼວງພະບາງ(ແຕ່ກໍ່ຍັງໄມ່ແຕກແຍກກັນຊັດເຈນ)ຫຼັງຈາກເຈົ້າສຸຮຶຍະວົງສາຕາຍ ພະຍາແສນເມືອງ (ພະຍາເມືອງຈັນ)ຍຶດອຳນາດ ຊິເອາພະທິດາ“(ຫຼືອ ຫຼານກ່ະບໍ່ຈື)ເຈົ້າສຸຮິຍະວົງສາເປົນມະເຫສີ ລາວບໍຍອມກ່ະເລີຍໜີໄປຫາພະຄູໂພນສະເມົດ ທ່ານກ່ະພາລົງນ້ຳຂອງໜີໄປ ໄລຍະນັ້ນນາງກະມີທ້ອງ(ມີຄັນ)ຍູ່ແລ້ວ ບໍ່ຮູ້ວ່າໄຜເປັນພໍ
ພະຄູໂພນສະເມົດນຳປະຊາຊນໄປຕັ້ງເມືອງຫຼາຍເມືອງ ຈົນມາຮອດນະຄອນຈຳບາກ...(ບໍ່ຈືຊື່ເຕັມຄືກັນ)ຄືອຈຳປາສັກດ໋ຽວນີ້ ຕະກີ້ເປົນເມືອງພວກ ສ່ວຍ ພວກຂ່າ ຂະເໝນ ມີຜູ້ຍຶງປົກຄອງ ຊື່ນາງແພງ ນາງກ່ະຍົກໃຫ້ພະຄູປົກຄອງ ໄລຍະນັ້ນພະທຶດາເຈົ້າສຸຮຶຍະວົງສາຄອດລູກອອກມາແລ້ວເປົນຊາຍ ຄັ້ນໃຫຍ່ແລ້ວພະຄູກ່ະໃຫ້ມາປົກຄອງນະຄອນຈຳບາກ ເອິ້ນຊື່ໃໝ່ວ່າ ນະຄອນຈຳປາສັກ ແຕ່ນັ້ນມາອານາຈັກລ້ານຊ້າງກ່ະເລິຍມີ 3 ອານາຈັກແຍກກັນປົກຄອງບໍ່ຂຶ້ນຕໍ່ກັນ ຄື ວຽງຈັນ ຫຼວງພະບາງ ຈຳປາສັກ
ຍັງມີຕ່ອເດີ້ ໄປກິນເຂົ້າງາຍກ່ອນ

ຄັ້ນຕໍ່ມາວຽງຈັນວຸ່ນວາຍມີກະສັດປົກຄອງອີກຫຼາຍອົງ ຖຶງປີ 1698 ເຈົ້າໄຊອົງເວ້(ພະໄຊຍຍະເຊດຖາທິຣາດທີ່ 2)ເປົນກະສັດ ພະອົງໃຫ້ອະນຸຊາໄປປົກຄອງຫຼວງພະບາງ ຕໍ່ມາຫຼານເຈົ້າສຸຮຶຍະວົງສາ 2 ຄົນຍົກທັບມາຍຶດຫຼວງພະບາງໄດ້ ຈິງຍກທັບຊຶມາຕີວຽງຈັນອີກ ເຈົ້າໄຊອົງເວ້ຈິງເຮົດສັນຍາຕົກລົງແບ່ງເຂດແດນກັນ ວຽງຈັນກັບຫຼວງພະບາງຈິງແບ່ງເປັນ 2 ອານາຈັກ ໃນສະໄໝນັ້ນ ແຕ່ຕໍ່ມາກໍ່ແຍກເປັນ 3 ອານາຈັກອີກ ຄືທີ່ເລ່າມາທາງເທຶ່ງ

ບັ້ນນີ້ມາຖຶງບັ້ນທີ່ວ່າເປົນຫຍັງສະຫຍາມຈິງຍົກໄປຕີລ້ານຊ້າງ

ພະໄຊອົງເວ້ຄອງຣາດຖຶງປີ 1730 ກົຕາຍ ພະໂອຣົດຄອງຣາດຕໍ່ ພະນາມວ່າ ເຈົ້າສິຮິບຸນຍະສານ ສະໄໝນີ້ເກິດກະບົດຫຼາຍເທື່ອ ແຕ່ທີ່ສຳຄັນຄື ພະວໍແລະພະຕາ ພົງສາວະດານລາວ ວ່າເປົນຄົນດຽວກັນ ຄືພະວໍຣະປິຕາ ມີຄວາມຂັດແຍ້ງກັບພະເຈົ້າສິຮິບຸນຍະສານ ເຣື່ອງການຕັ້ງອຸປະຮາດ ກ່ະເລີຍ ໜີໄປຕັ້ງແຂງເມືອງຍູ່ ໜອງບັວລຳພູປະເທດໄທ ປະຈຸບັນ ພະເຈັ້າສິຮິບຸນຍະສານກໍ່ຍົກທັບໄປຜາບ ເຈົ້າພະວໍຖືກຂ້າຕາຍ ເຈັ້າພະຕາກ່ະໜີໄປພຶ່ງ ເຈົ້ານະຄອນຈຳປາສັກ ເຈົ້ານະຄອນຈຳປາສັກບໍພໍພະໄທ ແຕ່ກ່ະໃຫ້ເຈົ້າພະຕາຕັ້ງບ້ານເຮືອນຍູ່ທີ່ບ້ານດູ່ບ້ານແກປາຍເມືອງຈຳປາສັກ ພ້ອມທັ້ງເວົ້າຂໍໂທດໃຫ້ເຈົ້າພະຕາຕໍ່ພະເຈົ້າສິຮິບຸນຍະສານ

ຕໍ່ມາເຈົ້າພະຕາຜິດໃຈກັບເຈົ້ານະຄອນຈຳປາສັກອີກ ເຈົ້າພະຕາກ່ະຍ້າຍໄປຕັ້ງຍູ່ບ້ານດອນມົດແດງເຂດປະເທດໄທປະຈຸບັນ ແລ້ວກໍ່ໃຫ້ຄົນຖືສານໄປຂໍເຂົ້າເຝົ້າພະເຈົ້າແຜ່ນດິນໄທ ຂໍເປົນຂ້າຂັນທະສີມາ ສະໄໝນີ້ເມືອງໄທເພິ່ງປົດແອກຈາກປະເທດພະມ່າ ຕັ້ງເມືອງຍູ່ກຸງທົນບຸຮີ ຍູ່ຄົນລະຝັ່ງແມ່ນ້ຳເຈົ້າພະຍາກັບກຸເທບ

ສະໄໝນັ້ນທັ້ງໄທແລະລາວຍັງມີການລົບກັບພະມ້າຍູ່ ພະເຂ້າສຸຮິຍະວົງແຫ່ງຫລວງພະບາງຟ້ອງຕໍ່ໄທວ່າພະເຈົ້າສິຮິບຸນຍະສານເປົນໃຈກັບພະມ່າ ກັບພະເຈົ້າສິຮິບຸນຍະສານຍົກທັບໄປຕີເຈົ້າພະຕາທີ່ບ້ານດອນມົດແດງ ແລ້ວຂ້າເຈົ້າພະຕາຕາຍ ລູກຊາຍເຈ້າພະຕາກໍ່ເລີຍມາຟ້ອງພະເຈົ້າຕາກກະສັດໄທອີກ ພະເຈົ້າຕາກກໍ່ເລີຍຖືອໂອກາດນີ້ຂະຫຍາຍອຳນາດ ຍົກພົນໄປຕີທັບຂອງວຽງຈັນທີ່ບ້ານດອນມົດແດງແຕກແລ້ວກໍ່ຍົກຕໍ່ໄປຕີເມືອງນະຄອນຈຳປາສັກແຕກອີກ ກອງທັບວຽງຈັນແຕກທັບໄປຖຶງວຽງຈັນ ພະເຈົ້າສິຮິບຸນຍະສານກໍ່ເລຍຈັດທັບອອກຕັ້ງຣັບ ຕະຫຼອດທາງ ເມືອງພັນພ້າວ ໜອງຄາຍ ນະຄອນພະນົມ ທັບໄທຍກໍ່ຕາມຕີແຕກຫມດ ຈົນມາຖຶງວຽງຈັນ ກໍ່ລ້ອມເມືອງໄວ້ ພະເຈ້າສຸຮິຍະວົງເຈ້າເມືອງຫຼວງພະບາງ ຊຶ່ງຄຽດແຄ້ນພະເຈ້າສິຮິບຸນຍະສານຍູ່ກໍ່ຍົກທັບມາປິດລ້ອມວຽງຈັນດ້ານເໜືອ ຣົບກັນໄດ້ 4 ເດືອນ ພະເຂົ້າສິຮິບຸນຍະສານກໍ່ເລີຍຖອຍໜີອອກຈາກເມືອງ ປີ 1779 ເມື່ອໄທໄດ້ເມືອງວຽງຈັນແລ້ວກວດເກົບຊັບສິນກວດຕ້ອນຜູ້ຄົນຊາວວຽງຈັນພ້ອມທັ້ງພະແກ້ວມໍລະກົດແລະພະບາງໄປກຸງເທບ
ນັບແຕ່ນັ້ນອານາຈັກລ້ານຊ້າງກໍ່ຕກເປົນເມືອງຂຶ້ນແກ່ສະຫຍາມ

ຂ້າພະເຈ້າຈຶ່ງສະຫຼຸບໂດຍຍໍ່ ວ່າສາເຫດທີ່ລ້ານຊ້າງຕກເປົນເມືອງຂຶ້ນສະຫຍາມກ່ະຍ່ອນ
1. ຄວາມບໍ່ເປົນເອກກະພາບຂອງກະສັດລາວທັ້ງວຽງຈັນ ຫຼວງພະບາງ ຈຳປາສັກ ເຮົດໃຫ້ບ້ານເມືອງອ່ອນແອ ສັດຕູເຂ້ມແຂົງກວ່າ
2. ສະຫຍາມກຳລັງຍາກຂະຫຍາຍອຳນາດແລະຕ້ອງກາຮຜູ້ຄົນໄປເປົນພົນລະເມືອງ ຍ່ອນສະຫຍາມເອງຫາກກໍ່ປົດແອກຈາກພະມ່າ ຜູ້ຄົນຖືກກວດຕ້ອນໄປເມືອງພະມ່າຄືກັນ ບໍ່ມີໄພຣ່ພົນຂະຫຍາຍເມືອງຂະຫຍາຍເສດທະກິດ ເມື່ອປະສົບໂອກາດຄືມີຄວາມຂົດແຍ້ງໃນໝູ່ກະສັດລາວ ກັບສາເຫດເຈົ້າພະຕາທີ່ສະຫຍາມຖືວ່າເປົນຂ້າຂັນທະສີມາຂອງສະຫຍາມຖືກຂ້າ ກໍ່ເລີຍເອາໂອກາດນີ້ຍຶດເອາລ້ານຊ້າງເປົນເມືອງຂຶ້ນ
ເອາຊຳນີ້ກ່ອນເນອະ ພິມຊຳນີ້ກ່ະແກ້ແລ້ວແກ້ອີກມັນບໍ່ເຫັນຫຸ່ງ

ຂອບໃຈຫລາຍໆ ອ່ານແລ້ວໄດ້ຂໍ້ຄິດມາກໆເລີຍ

ພວກເຮົາຄົນລາວຄົງຈື່ໄດ້ບົດທ່ອງຂຶ້ນໃຈ ວ່າ ປະເທດຊາດຂ້ອຍຊື່ເມືອງລາວລວງກ້ວາງຍາວສຸດຕາເຫລືອອ່ານນ້ຳຂອງຜ່ານໄຫລຜ່າທາງກາງມີຫົນທາງຖະນົນສະອາດປະເທດຊາດກ້ວາງໃຫຍ່ໄພສານເຮົາລູກຫລານເກີດມາພາຍຊ້ອຍໃຫຍ່ແລະນ້ອຍພ້ອມກັນສ້າງສາ ການທີ່ເສັຍດີນແດນໃຫ້ແກ່ສັກດີນາສະຫຍາມ ພວກເຂົາໄດ້ເຂ່ນຂ້າປູ້ນສະດົມເອົາສັບສົມບັດຂອງຊາດໄປຢ່າງຫລວງຫລາຍ ນັບທັງຝັ່ງຂວາຂອງແມ່ນ້ຳຂອງ ອັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄົນລາວ ສາຍເລືອດລາວທຸກຄົນມີຈິດໃຈຄຽດແຄ້ນສັກດີນາສະຫຍາມ ສະແດງອອກ ໃນເວລາເກີດເສີກທີ່ບໍແຕນ ປະຊາຊົນແຕ່ນ້ອຍຈົນເຖົ້າ ລ້ວນແລ້ວແຕ່ຈະພ້ອມກັນຈັບປືນຕໍ່ສູ້ກັບສັດຕູຜູ້ມາບຽນຍືດດີນແດນລາວ(ຂໍ້ມູນນີ້ແມ່ນການຖາມປະຊາຊົນເຂດເມືອງແກ່ນທ້າວແຂວງໃຊຍະບູລີໃນປີ1988)
ສາຍເຫດຕົ້ນຕໍກໍ່ແມ່ນຄົນພາຍໃນຊາດຂາດຄວາມສາມະຄີ ປະຫວັດສາດໄດ້ບົ່ງຍອກແລ້ວ ແລະປະຈຸບັນນີ້ ພວກເຣົາຄົນລາວທຸກຄົນຕ້ອງມີຄວາມຮັກແພງສາມະຄີກັນ ສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດຕາມແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກແລະລັດວາງອອກໃນແຕ່ລະໄລຍະ ເຮັດໃຫ້ປະເທດຊາດພວກເຮົາໃຫ້ມີຄວາມຮຸ່ງເຮືອງສີວິໄລເທື່ອລະກ້າວ.ຂໍໂທດທີ່ຂຽນຍາວເກີນໄປ ,ຖ້າແມ່ນຄົນລາວຕ້ອງຮັກກັນ

ໂອ້ ມີແຕ່ຜູ້ຮູ້ ຕັ້ວ ນີ່

ເບື່ອທີ່ສຸດບາງຄົນລືມຄວາມເປັນລາວໄປ.......ບໍ່ພໍເທົ່າໃດເວົ້າພາສາບ້ານເພີ່ນເຂົາເອີ້ນວ່າ.............

ເຖິງຈະມາໄລ່ກ່ອນໜ້ານັ້ນ ແຕ່ບັນຫາຄວາມເຄັ່ງຕຶງຂອງສະຫຍາມກັບຝລັ່ງຄູບາວ່າມັນແກ່ຍາວຈັກປີ?

ມັກຄວາມເຫັນນີ້

ຂໍໂທດ ການເວົ້າພາສາອື່ນ ບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າຈະບໍ່ຮັກຊາດລາວ ຖາມວ່າຖ້າຄົນລາວໄປເວົ້າພາສາຫວຽດ ຈີນ ອັງກິດ ຖາມວ່າພວກເຂົາເຫົລ່ານັ້ນຮັກຊາດລາວ ຢູ່ຫຼືບໍ່ ພວກເຮົາສ່ວນຫລາຍມີອະຄະຕິ ກັບໄທ ແທ້ທີ່ຈີງຖ້າຈະເອົາພາສາຕ່າງຊາດມາເປັນຕົວວັດແບບນີ້ ເວົ້າພາສາອື່ນ ກະມີຄວາມໝາຍເທົ່າກັບໄທ ຫັ້ນແຫລະ