ເດຈາວູ ເປັນພາສາຝຣັ່ງ ຂຽນຕາມແບບວ່າ
Déjà vu ແປວ່າ ເຄີຍໄດ້ພົບເຫັນມາແລ້ວ ຄຳວ່າເດຈາວູໄດ້ບັນທຶກຂຶ້ນມາຈາກນັກຈິດຕະວິທະຍາ ຊາວຝຣັ່ງ ຊື່ Emile Boirac (1851-1917) ໃນຫນັງສື L'Avenir des sciences psychiques (ແປວ່າ ອະນາຄົດຂອງວິທະຍາສາດຈິດຕະວິທະຍາ)
ອາການເດຈາວູຄືຄວາມຮູ້ສຶກວ່າ ເຫດການນັ້ນເຄີຍພົບມາແລ້ວ ທັງທີ່ຄວາມຈິງຫາກໍ່ເຄີຍພົບເປັນຄັ້ງທຳອິດ ໂດຍເຮົາອາດຈະຄິດໄປວ່າຕົວເອງເພີ້ຝັນໄປ
ມະນຸດໃນບາງຄັ້ງມີຄວາມຮູ້ສຶກວ່າ ຕົນເອງເຄີຍປະສົບເຫດການແບບນີ້ມາແລ້ວ ແຕ່ຈື່ບໍ່ໄດ້ວ່າໃນຝັນ ຫຼືໃນອະດີດ ເຊັ່ນ ໄປທ່ຽວຕ່າງແຂວງທີ່ບໍ່ເຄີຍໄປມາກ່ອນ ຍ່າງໄປຢືນຢູ່ລະບຽງແລ້ວຮູ້ສຶກຕົນເອງຄຸ້ນເຄີຍກັບລະບຽຍນີ້ ມຸມນີ້ ແລະການຢືນແບບນີ້
ບາງຄົນຮູ້ສຶກວ່າຕົນເອງນັ່ງລົດໂດຍສານກັບຈາກຕ່າງແຂວງຕອນເດິກ ລະຫວ່າງທາງເຫັນອຸປະຕິເຫດຂ້າງທາງ ແລ້ວກໍ່ຜ່ານໄປ ຈັກຫນ່ອຍກໍ່ເຫັນອີກ ເຫັນຢູ່ເລື້ອຍ ທີ່ສຳຄັນ ເປັນລົດຄັນເກົ່າ ຄົນເກົ່າ ບາງທີກຳລັງປິ່ນຫນ້າມາເບິ່ງນຳອີກ ໂດຍທີ່ບໍ່ແມ່ນຝັນແນ່ນອນ ພໍຮູ້ເມື່ອຄີງລົດກໍ່ຍອດ ປະກົດວ່າມີອຸປະຕິເຫດເກີດຂຶ້ນຄືກັບທີ່ເຄີຍເຫັນ
ເດຈາວູບໍ່ຄືຝັນ ມັນສາມາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ແມ່ນແຕ່ໃນຍາມເຮົາຕື່ນຢູ່ກໍ່ຕາມ
ເດຈາວູເປັນປະສົບການທາງຈິດ ທີ່ເກີດຂຶ້ນໄດ້ກັບທຸກຄົນ ແລະທຸກເວລາ ອາດຈະເປັນອະດີດຊາດ ອາດຈະເປັນໂລກຄູ່ຂະຫນານ ອາດຈະເປັນພະລັງຈິດ ຫຼືອາດຈະເປັນພຽງພາບລວງຕາທາງສະຫມອງ...
ທິດສະດີທີ່ ໑ “ອະດີດຊາດ”
ສິ່ງໃດກໍ່ຕາມທີ່ເຄີຍເກີດໄປແລ້ວໃນອະດີດ ຈະຍ້ອນກັບມາເກີດຊ້ຳອີກ ເຮົາຈະຜ່ານປະສົບການຫລວງຫລາຍ ແລະບາງສິ່ງອາດຈະຫລົງເລືອນໃນຄວາມຊົງຈຳ ແລ້ວຍ້ອນກັບມາເກີດອີກ ເຮັດໃຫ້ຮູ້ສຶກວ່າເຄີຍເຫນັມາກ່ອນ
ເດຈາວູ ເປັນປະສົບການທາງຈິດວິນຍານ ທາງສັບວິທະຍາສາດເອີ້ນວ່າ ເດຈາວູ ມັນເກີດຈາກຂະນະທີ່ນອນຫລັບ ຈະມີການຫລັບຢູ່ຫລາຍຂັ້ນ (ປະມານ ໕ ຂັ້ນ) ຖ້າເຫັນອະນາຄົດທີ່ເຄີຍເຮັດ ກໍ່ຈະຢູ່ປະມານຊັ້ນທີ່ ໓ ຍິ່ງຊັ້ນຫລາຍຂຶ້ນ ຄວາມສຳພັນລະຫວ່າງຮ່າງກາຍ ແລະວິນຍານຈະຍິ່ງຫ່າງໄກກັນອອກໄປ ຖ້າຫລັບເລິກຮອດຂັ້ນທີ່ ໕ ກ່ອນຫລັບຈະຮູ້ສຶກຊາຕາມຮ່າງກາຍ ເຄື່ອນໄຫວບໍ່ໄດ້ ເວົ້າບໍ່ໄດ້ (ລັກສະນະທີ່ຄົນທົ່ວໄປເອີ້ນວ່າ ຖືກຜີອຳ) ຖ້ານອນຫລັບໃນສະພາບນີ້ ອັດຕາການເຊື່ອມໂຍງກັບຮ່າງກາຍຈະຫລຸດລົງຕ່ຳ ຈົນເຫລືອ ໐ ແລ້ວວິນຍານກໍ່ຫລຸດອອກຈາກຮ່າງກາຍ...
ທິດສະດີທີ່ ໒ “ພະລັງຈິດ”
ບາງຄົນກໍ່ວ່າ ເດຈາວູ ເປັນຮູບແບບຂອງພະລັງຈິດຢ່າງຫນຶ່ງ ບາງກໍ່ວ່າເປັນ “ທິພຈັກຂຸຢານ” (ມີຄວາມຮູ້ຄ້າຍຕາທິບ) ເຊິ່ງໄດ້ມາຈາກການຈະເລີນ “ສມຖກັມຖານ” (ສະ-ມະ-ຖະ-ກຳ-ມະ-ຖານ) ໃນຫມວດຂອງ ກະສິນ ໓ ກອງຄື ເຕໂຊກະສິນ (ກະສິນໄຟ), ໂອທາກະສິນ (ກະສິນສີຂາວ), ແລະ ອາໂລກະສິນ (ກະສິນແສງສະຫວ່າງ) ຈາກທັງຫມົດ ໑໐ ກອງ
ເຮົາທຸກຄົນມີພະລັງຈິດ ພຽງແຕ່ຈະອ່ອນຈະເຂັ້ມແຕກຕ່າງກັນ ເພາະເຮົາບໍ່ໄດ້ເຝິກ ຈຶ່ງເກັບກົດມັນໄວ້ພາຍໃນ ຈົນບາງມື້ເລີກງາມຍາມດີ ມັນອາດຈະລົ້ນອອກມາ ເຊິ່ງຕາມຕຳລານັ້ນທ່ານວ່າຖ້າໄດ້ເຝິກຝົນດີແລ້ວ ຈະສາມາດຄວບຄຸມໄດ້
ມີນັກພະຍາກອນຫລາຍຄົນ ພະຍາກອນໄດ້ຈາກການເພັ່ງ ວ່າກັນວ່າມີຄົນຜູ້ຫນຶ່ງທີ່ມີເດຈາວູແຮງກ້າຫລາຍ ຫາກໃຜມາປຽບບໍ່ໄດ້ ຄົນຜູ້ນັ້ນມີຊື່ວ່າ “ນອດສະຕາດາມຸດ”
ທິດສະດີທີ່ ໓ “ຈັກກະວານຄູ່ຂະໜານ”
ຈະຂໍອະທິບາຍກ່ຽວກັບ ໂລກຄູ່ຂະໜານ ຫຼືຈັກກະວານຄູ່ຂະໜານເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ອນ ມັນຫມາຍເຖິງຈັກກະວານທີ່ດຳເນີນໄປພ້ອມກັບຈັກກະວານທີ່ເຮົາກຳລັງຢູ່ນີ້ ທິດສະດີນີ້ນັກຟີສິກລິເລີ່ມຄິດຂຶ້ນມາ ມີເຫດການທີ່ເຮົາລັງເລຢູ່ ໒ ທາງ ແຕ່ເຮົາກໍ່ຕັດສິນໃຈໄປທາງຫນຶ່ງ ແລ້ວຄິດບໍ່ວ່າ ຖ້າເວລານັ້ນ ເຮົາຕັດສິນໃຈໄປອີກທາງຫນຶ່ງ ຈະເກີດຫຍັງຂຶ້ນ?
ໃນໂລກນີ້ທີ່ເຮົາມີຕົວຕົນຢູ່ໃນຂະນະນີ້ ຂະນະດຽວກັນກໍ່ມີເຮົາອີກຄົນຫນຶ່ງ ແລະມີໂລກຄູ່ຂະໜານອີກຫລວງຫລາຍນັບບໍ່ຖ້ວນ... ເຊັ່ນໃນຂະນະນີ້ເຮົາໄດ້ຕັດສິນໃຈບາງສິ່ງ ເຊິ່ງນຳເຮົາໄປສູ່ຄວາມສຳເລັດ ຂະນະທີ່ອີກຄົນຂອງເຮົາໃນໂລກຄູ່ຂະໜານໄດ້ຕັດສິນໃຈໄປອີກທາງເຮັດໃຫ້ຊີວິດຕົນເອງ ແລະຜູ້ອື່ນເສຍຫາຍກໍ່ເປັນໄດ້ ອີກຕົວຢ່າງຄືບາງຄັ້ງເຮົາອາດຈະຢາກຂ້າຕົວຕາຍ ແຕ່ກໍ່ຢັ້ງຄິດໄວ້ໄດ້ ແຕ່ເຮົາອີກຄົນຫນຶ່ງໃນໂລກຄູ່ຂະໜານໄດ້ຂ້າຕົວຕາຍສຳເລັດແມ່ນຫຍັງປະມານນີ້
ຕົວຢ່າງບັນຫາທາງທິດສະດີມິຕິເວລາ ສົມມຸດວ່າເຮົາເດີນທາງຍ້ອນເວລາໄດ້ ມື້ວານນີ້ເຮົາເບິ່ງຫຸ້ນໂຕຫນຶ່ງຢູ່ ມື້ນີ້ຫຸ້ນໂຕນັ້ນລົ້ມ ເຮົາປະສົບກັບພາວະລົ້ມລະລາຍ ເຮົາຈຶ່ງເດີນທາງຍ້ອນເວລາກັບໄປເຕືອນຕົວເຮົາເອງໃນອະດີດ ແລະຍົກເລີກຫຸ້ນຕົວນັ້ນ ຖ້າເປັນແບບນັ້ນ ມື້ນີ້ຕົວເຮົາກໍ່ຈະບໍ່ລົ້ມລະລາຍ ໃນເມື່ອເຮົາບໍ່ໄດ້ລົ້ມລະລາຍ ເຮົາກໍ່ບໍ່ໄດ້ຍ້ອນເວລາໄປເຕືອນຕົວເອງໃນອະດີດ ແລ້ວຕົວເຮົາໃນອະດີດກໍ່ບໍ່ຮູ້ວ່າ ຫຸ້ນຕົວນັ້ນຈະລົ້ມ ແລ້ວຕົກລົງມື້ນີ້ເຮົາຈະລົ້ມລະລາຍຫຼືບໍ່?
ທິດສະດີກ່ຽວກັບໂລກຄູ່ຂະໜານຈຶ່ງຖືກຄິດຂຶ້ນມາເພື່ອອະທິບາຍ ປະກົດການຄວາມຜັນຜວນຂອງມິຕິເວລາເຫລົ່ານີ້ ທຸກ ໆ ເຫດການທີ່ເຮົາມີ ໒ ຕົວເລືອກ ຈະເກີກໂລກຄູ່ຂະໜານ ໒ ໂລກ ແລະຈາກ ໒ ໂລກ ຖ້າເຮົາພົບເຫດການອື່ນທີ່ຕ້ອງຕັດສິນໃຈ ໒ ທາງ ແຕ່ລະໂລກ ຈະເກີດໂລກຄູ່ຂະໜານອີກ ໒ ໂລກ ໂລກຄູ່ຂະໜານຈຶ່ງມີການແຕກແຍກຍ່ອຍອອກໄປຈົນນັບບໍ່ຖ້ວນ
ຈາກຕົວຢ່າງເລື່ອງຫຸ້ນ ທິດສະດີໄດ້ອະທິບາຍວ່າ ເຮົາບໍ່ອາດປ່ຽນແປງອະດີດຂອງຕົວເອງໄດ້ ເມື່ອເຮົາເດີນທາງໄປບອກຕົວເອງໃຫ້ເຊົາຫຼິ້ນຫຸ້ນໂຕນັ້ນ ເຮົາໃນອະດີດກໍ່ຈະຕັດສິນໃຈບໍ່ເອົາຫຸ້ນໂຕນັ້ນ ກໍ່ຈະສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດອະນາຄົດທີ່ມື້ນີ້ເຮົາບໍ່ລົ້ມລະລາຍ ແຕ່ກໍ່ເປັນຄົນລະອະນາຄົດກັບມື້ນີ້ຂອງເຮົາ ກໍ່ຄືເກີດເປັນ ໒ ໂລກຂຶ້ນມາອີກ ເຮົາກັບມາໃນປະຈຸບັນ ເຮົາກໍ່ລົ້ມລະລາຍຄືເກົ່າ ແຕ່ຕົວເຮົາເອງໃນອີກໂລກຫນຶ່ງຈະບໍ່ລົ້ມລະລາຍເພາະເຮົາໄປບອກເຕືອນວ່າຢ່າຫຼິ້ນຫຸ້ນໂຕນັ້ນ
ມີຄົນຜູກທິດສະດີເດຈາວູ ເຂົ້າກັບທິດສະດີໂລກຄູ່ຂະໜານ ໂດຍກ່າວວ່າ ການທີ່ເຮົາຮູ້ສຶກ ຫຼືເຫັນພາບທີ່ຄ້າຍກັບວ່າເຄີຍເຮັດມາກ່ອນ ນັ້ນລະ ເຮົາເຄີຍເຫັນແທ້ ແຕ່ເປັນເຮົາອິກຄົນຫນຶ່ງໃນໂລກຄູ່ຂະໜານຕ່າງຫາກທີ່ໄດ້ເຮັດ ຕົວເຮົາໃນທຸກ ໆ ໂລກຄູ່ຂະໜານຈະຖືກເຊື່ອມຕໍ່ກັນໂດຍສາຍສຳພັນບາງຢ່າງ ອາດຈະເປັນເພາະມີຄື່ນສະຫມອງທີ່ຄືກັນ (ເພາະວ່າເປັນຄົນດຽວກັນ) ໃນບາງຈັງຫວະທີ່ເຫມະາສົມ ກະແສປະສາດຈູນກັນໄດ້ ເຮົາກໍ່ອາດຈະໄດ້ຮັບຮູ້ເຖິງກະແສຄວາມຄິດຈາກຕົວເຮົາເອງໃນອີກໂລກຫນຶ່ງ
ທິດສະດີສຸດທ້າຍ “ຄິດໄປເອງ”
ຕາມແນວຄິດຂອງຫລັກວິທະຍາສາດອະທິບາຍໄວ້ວ່າ ເກີດຈາກສະຫມອງແປງຂໍ້ມູນຜິດພາດ ເວົ້າງ່າຍ ໆ ກໍ່ຄື ເຮົາບໍ່ໄດ້ໄປເຫັນມາແຕ່ໃສດອກ ແຕ່ເຮົາຫັ້ນຄິດໄປເອງວ່າໄປເຫັນມາ
ທາງການແພດເອີ້ນກັນວ່າ ການໄຫລຂອງຄື່ນກະແສໄຟຟ້າໃນສະຫມອງເກີດການຜິດປົກກະຕິ ເຮັດໃຫ້ການກະທຳທີ່ກຳລັງເຮັດຢູ່ໃນຂະນະນັ້ນ ຄ້າຍ ໆ ວ່າເຄີຍເກີດມາກ່ອນຫນ້ານີ້ແລ້ວ ແຕ່ບໍ່ສາມາດລະບຸເວລາໄດ້
ສະຫມອງຄົນເຮົາກໍ່ຄືກັບເຄື່ອງຈັກ ຍ່ອມມີຄວາມຜິດພາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ ບາງຄົນອະທິບາຍວ່າ ເດຈາວູ ເກີດເມື່ອສະຫມອງຮັບພາບມາຈາກປະສາດຕາ ກໍ່ນຳມາແປຄວາມຫມາຍ ສະຫມອງມີ ໒ ຂ້າງ ຕາມີ ໒ ຂ້າງ ປະສາດຕາຊ້າຍເຊື່ອມກັບສະຫມອງເບື້ອງຂວາ ປະສາດຕາຂວາເຊື່ອມກັບສະຫມອງເບື້ອງຊ້າຍ ສະນັ້ນສະຫມອງທັງສອງຕ້ອງເຮັດວຽກປະສານກັນແລະກັນຕະຫລອດ
ເມື່ອເກີດສະຫມອງຂ້າງຫນຶ່ງເກີດສົ່ງຂໍ້ມູນມາຊ້າໄປຫນ້ອຍດຽວ ກໍ່ເຮັດໃຫ້ສະຫມອງແປຄວາມຫມາຍຂອງພາບນັ້ນວ່າ ເປັນພາບຈາກຄວາມຊົງຈຳ ບໍ່ແມ່ນພາບຈາກເຫດການປັດຈຸບັນ ເຮັດໃຫ້ຮູ້ສຶກວ່າເຄີຍເຫັນພາບນັ້ນມາກ່ອນ
ມີຫລັກຖານວ່າ ໂດຍສ່ວນຫລາຍ ຄົນທີ່ເປັນລົມບ້າຫມູ ຫຼືມີປະຫວັດຄົນໃນຄອບຄົວເປັນ ຈະມີໂອກາດເກີດເດຈາວູຫລາຍກວ່າ ແລະຈະຍິ່ງຫລາຍຶຂຶ້ນກ່ອນຈະມີອາການບ້າຫມູ
ບົດຄວາມຈາກວິກິພີເດຍລາວ