໑໑ ກະທູ້
໖໑໙ ໂພສ
|
 ຂຽນເມື່ອ ຫລາຍກວ່າ 12 ປີ ກ່ອນໜ້ານີ້
ເພື່ອບໍ່ເປັນການເສຍເວລາມາເລີ່ມກັນເລີຍ
บทที่ ๔: พยางค์ (1)
ບົດທີ່ ໔: ພະຍາງ
๑. พยางค์ในภาษาลาว
คำพูดในภาษาลาวบางคำออกเสียงครั้งเดียว บางคำก็ออกเสียงหลายครั้ง เสียงคำพูดที่ดังออกมาแต่ละครั้งนั้น เรียกว่า “ ພະຍາງ ” ( พยางค์ ) แปลว่า ส่วนของคำพูด, คำพูดใดหนึ่ง อาจมีส่วนเดียว หรือหลายส่วน. คำพูดในภาษาลาวส่วนมากจะเป็นคำที่มีพยางต์เดียว หรือส่วนเดียวเช่น : ພໍ່, ແມ່, ປ້າ, ລຸງ, ບ້ານ, ເມືອງ … แต่บางคำก็มีหลายพยางค์เช่น :
ນັກຮຽນ ( นักเรียน ) เป็นคำที่มี ๒ พยางค์
ວັນນະຍຸດ ( วรรณยุกต์ ) เป็นคำที่มี ๓ พยางค์
ພະຍັນຊະນະ ( พยัญชนะ ) เป็นคำที่มี ๔ พยางค์
ປະຊາທິປະໄຕ ( ประชาธิปไตย ) เป็นคำที่มี ๕ พยางค์
พยางค์หนึ่ง ๆ ประกอบด้วยเสียงอย่างน้อยที่สุด ๒ เสียงคือ : เสียงพยัญชนะ และเสียงสระ ตัวอย่างเช่น : ກາ, ປາ, ນາ… ส่วนมากแล้ว พยางค์ จะประกอบมีเสียงพยัญชนะแกน, เสียงสระ และเสียงวรรณยุกต์. บางพยางค์มีเสียงพยัญชนะท้ายพยางค์เพิ่มขึ้นอีกหนึ่งเสียง เรียกว่า “ ສຽງສະກົດ ” (เสียงสะกด)
บทที่ ๔: พยางค์ (2)
ບົດທີ່ ໔: ພະຍາງ
ก. การประกอบพยางค์
การประกอบพยางค์ คือการเอาพยัญชนะ, สระ, วรรณยุกต์ หรือตัวสะกดประกอบเข้ากันให้เป็นคำพูด. พยางค์หนึ่ง ๆ อาจมีแต่พยัญชนะ กับสระประกอบกัน, บางพยางค์ อาจมีทั้งพยัญชนะ, สระ, วรรณ์ยุกต์ และตัวสะกดร่วมด้วย ตัวอย่างเช่น :
ຫາ มีแต่พยัญชนะกับสระ
ຫ້າ มีทั้งพยัญชนะ, สระ และวรรณยุกต์
ຫ່ານ มีทั้งพยัญชนะ, สระ, วรรณยุกต์ และตัวสะกด ๆลๆ.
การใช้พยัญชนะในพยางค์หนึ่ง ๆ มี ๒ วิธีใช้คือ
๑. เป็นพยัญชนะต้นพยางค์
๒. เป็นตัวสะกด
บทที่ ๔: พยางค์ (3)
ບົດທີ່ ໔: ພະຍາງ
ข. ใช้เป็นพยัญชนะต้นพยางค์
พยัญชนะต้นพยางค์คือพยัญชนะพวกอักษรแกน ซึ่งเอาเสียงของตนไปเป็นแกนของคำพูด คือเป็นตัวออกเสียงในพยางค์ที่ไม่ใช่เสียงตัวสะกด. พยัญชนะต้นพยางค์มี ๒ ประเภทคือ ต้นพยางค์ตัวเดียว ได้แก่พยัญชนะเค้า หรืพยัญชนะเปลี่ยว และต้นพยางค์ ๒ ตัวได้แก่ พยัญชนะสองตัวที่อยู่ด้วยกัน โดยอาศัยสระเดียวกัน ดังนี้:
+ พยัญชนะต้นพยางค์ตัวเดียว: เป็นพยัญชนะเค้า หรือพยัญชนะเปลี่ยว แต่ละตัวที่ประกอบกันกับสระ อาจมีตัวสะกด, มีวรรณยุกต์ หรือไม่ก็ตาม ตัวอย่างเช่น :
ຕາ, ສີ, ມື, ແປ, ເຄືອ, ຍາວ, ດອນ, ທ້າວ, ຮຸ່ງ, ເຮືອງ, … ตัว ຕ, ສ, ມ, ປ, ຄ, ຍ, ດ, ທ, ຮ, ຮ ที่ออกเสียงอยู่ในคำเหล่านั้นเป็นพยัญชนะเค้า หรือพยัญชนะเปลี่ยว ซึ่งเป็นพยัญชนะต้นคำ หรือต้นพยางค์เดียว
+ พยัญชนะต้นพยางค์สองตัว: เป็นพยัญชนะผสมทั้ง ๖ ตัว และพยัญชนะควบ ๑ ตัว ที่เอามาผสมใส่กับสระ อาจจะมีตัวสะกด, มีวรรณยุกต์ หรือไม่มีก็ตาม ตัวอย่างเช่น:
พยัญชนะผสม : ໜາແໜ້ນ, ໝໍ້ໜຶ້ງ, ຫຼວງຫຼາຍ, ຫຍ້າຫວາຍ, … ตัว ໜ, ໜ, ໝ, ໜ ຫຼ, ຫຼ, ຫຍ, ຫວ ที่ออกเสียงอยู่ในคำเหล่านั้นเป็นพยัญชนะผสม ซึ่งเป็นพยัญชนะต้นพยางค์ ๒ ตัว.
พยัญชนะควบ: ກວາ, ຂ້າງຂວາ, ຄົ້ນຄວ້າ, ຄວາຍເຖິງ, ງົມງວາຍ, ໄຈ້ວ ໆ, ສວ່າງເຊົາ, … ตัว ກວ, ຂວ, ຄວ, ຄວ, ງວ, ຈວ, ສວ ที่ออกเสียงอยู่ในึำเหล่านั้น เป็นพยัญชนะึควบ ซึ่งเป็นพยัญชนะต้นพยางค์ ๒ ตัว.
|
ກະທູ້ມາໃໝ່
ຫມວດ
