ຮີຕສິບສອງ "ບຸນຍ໌ປະເພນີຕ່າງໆຕະຫຼອດປີຂອງລາວ"
ບຸນຍ໌ປະເພນີຕ່າງໆຂອງຊາວລາວເປັນບຸນຍ໌ປະເພນີທີກ່ຽວເນື່ອງກັບພຸທທະສາສນາ ເອິ້ນ ກັນວ່າຮີຕສິບສອງ
Ø ຮີຕ ຫມາຍເຖິງ ຈາຮີຕປະເພນີ
Ø ສິບສອງ ຫມາຍເຖິງ ເດືອນທັ້ງ 12 ເດືອນໃນຮອບນຶ່ງປີ
1. ເດືອນອ້າຍ: ບຸນຍ໌ເຂົ້າກັມມ໌
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ:ເດືອນທັນວາ ແມ່ນຢູ່ໃນຣະຫວ່າງຣຶດູຫນາວ
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ຈຸດປະສົງຄ໌ຂອງບຸນຍ໌ນີ້ເພື່ອໃຫ້ພຣະພິກສຸ ເຂົ້າພິທີກັມມ໌ປຼົງ ອາບັຕິດ້ວຍກາຣຢູ່ໃນເຂຕທີ່ຈຳກັດ ເພື່ອຊຳຣະຈິຕໃຈໃຫ້ສະອາດ
2. ເດືອນຍີ່:ບຸນຍ໌ຄູນລານເຂົ້າ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ຫລັງຣຶດູເກັບກ່ຽວ
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ກ່ອນທີ່ຈະນຳເຂົ້າທີ່ຝາດແລ້ວໄປມ້ຽນໃນເຫຼົ້າເຂົ້າ ຈະມີກາຣເຮັດບຸນຍ໌ສູ່ຂວັນເຂົ້າ ມີກາຣນິມົນຕ໌ ພຣະພິກສຸ ມາສວດເປັນສິຮິມົງຄົລ ແລະເປັນນິມິຕຣ໌ຫມາຍທີ່ດີໃນປີຕໍ່ ໆໄປ ໃຫ້ເຮັດນາໄດ້ຜົລ ຍິ່ງໆ ຂຶ້ນໄປຯ
3. ເດືອນສາມ:ບຸນຍ໌ເຂົ້າຈີ່
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ຫລັງບຸນຍ໌ມາຄະບູຊາ
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ຊາວນາຈະນຳເຂົ້າຈີ່ ຫຼືເຂົ້າໜຽວທີ່ໜຶ້ງສຸກແລ້ວ ປັ້ນເປັນກ້ອນ ຊ່ຳໄຂ່ເປັດ ທາເກືອນຳ ໄປສຽບໄມ້ຢ້າງ ຈາກນັ້ນຕີໄຂ່ທາໃຫ້ທົ່ວ ແລ້ວຢ້າງຈົນໄຂ່ສຸກ ແລະຖອດໄມ້ສຽບອອກ ນຳນ້ຳຕາລອ້ອຍ ຍັດໃສ່ທາງກາງເປັນໃສ້ ແລ້ວນຳໄປຖະຫວາຍພຣະສົງຄ໌ ໃນຣະຫວ່າງທີ່ໝົດຣຶດູເຮັດນາແລ້ວ ເພື່ອເປັນກາຣເຮັດບຸນຍ໌
4. ເດືອນສີ່:ບຸນຍ໌ພຣະເວສ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ເດືອນສີ່ຂ້າງຂຶ້ນຫຼືຂ້າງແຮມກໍໄດ້
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ບຸນຍ໌ພຣະເວສ ຫຼືບຸນຍ໌ມະຫາຊາຕິ ເຊັ່ນດຽວກັບບຸນຍ໌ຟັງເທສພຣະເວສສັນດອຣຊາດົກ ອັນເປັນຊາດົກທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ ຊາວບ້ານຈະຊ່ວຍກັນຕົກແຕ່ງປະດັບປະດາສາລາໂຮງທັມມ໌ດ້ວຍດອກໄມ້ ໃຊ້ດອກບົວປະດັບທັມມ໌ມາສນ໌ ມີກາຣຈັດຂະບວນແຫ່ພຣະເວສສັນດອຣ ແລະນາງມັທທຼີ ຫຼື ມັດຊີີອອກຈາກປ່າ ເຂົ້າໃນເມືອງໄປສິ້ນສຸດທີ່ພຣະອຸໂບສົຖ ມີກາຣເທສນ໌ມະຫາເວສສັນດອຣຕະຫຼອດວັນ
5. ເດືອນຫ້າ:ບຸນຍ໌ສົງກຼານຕ໌
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ກຼຸສ ອ່ານ ກຸດສົງກຼານຕ໌
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ນັບເປັນບຸນຍ໌ທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມສົນໃຈຈາກນັກທ່ອງທ່ຽວຫຼາຍທີ່ສຸດ ແລະຍັງຖືເປັນມື້ປີໃຫມ່ຂອງລາວເຊັ່ນດຽວກັບຂອງໄທຍ໌ ແລະ ຂະເມຣ
ມື້ທຳອິດຂອງບຸນຍ໌ເອິ້ນວ່າ “ມື້ສັງຂາຣລ່ອງ” ຊາວຫລວງພຣະບາງຈະໄປຈັບຈ່າຍຊື້ຂອງແລະທງຕົກແຕ່ງຂັດສີພຣະພຸທທະຮູປ ປະດັບປະດາຫິ້ງພຣະ ແລະບ່ອນສົງພຣະ ປັກກອງເຈດີຍ໌ຊາຍຮິມແມ່ນ້ຳຂອງ ຄ່ຳມາມີກາຣລອຍກະທົງ ພາຍໃນກະທົງບັຣຈຸຸກ້ວຍ ຂິງ ເຂົ້າດຳ ເຂົ້າແດງ ດອກໄມ້ ໃບພລູ ທູປ ທຽນ ດອກດາວເຮືອງ ຜົມແລະເລັບຂອງຜູ້ລອຍ ອະທິສຖານໃຫ້ທຸກຂ໌ ໂສກ ໂຣຄພັຍ ລອຍໄປກັບກະທົງ
ມື້ທີ່ສອງ ເອິ້ນວ່າ “ມື້ເນົາ”ຕອນເຊົ້າມີກາຣແຫ່ຮູປຫຸ່ນເຊີດປູ່ເຍີຍ່າເຍີ ແລະສິງຫ໌ແກ້ວ ສິງຫ໌ຄຳຕອນບ່າຍຂະບວນແຫ່ເຊິ່ງນຳໂດຍປູ່ເຍີຍ່າເຍີ ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ ນາຍບ້ານແຕ່ລະຫມູ່ບ້ານຂະບວນພຣະສົງຄ໌ ນາງສົງກຼານຕ໌ (ນາງວໍ) ຂີ່ສັຕວ໌ພາຫະນະເທິ່ງຣົຖແຫ່ປູ່ເຍີຍ່າເຍີກໍຈະຟ້ອນຣຳ ອວຍພຣະໃຫ້ລູກຫລານ
ມື້ທີ່ສາມ ເອິ້ນວ່າ “ມື້ສັງຂາຣຂຶ້ນ”ຊາວຫລວງພຣະບາງໜຶ້ງເຂົ້າໜຽວ ແລະນົມລູກກວາດ ພາກັນຍ່າງຂຶ້ນພູສີພູເຂົາສູງກາງເມືອງຫລວງພຣະບາງ ຂະນະທີ່ຍ່າງໄປຈະວາງເຂົ້າໜຽວແລະຂະນົມໄວ້ຕາມຫົວເສົາຂັ້ນໃດ ຈົນເຖິງອົງຄ໌ພຣະທາຕຸວິທີກາຣນີ້ເອິ້ນວ່າເປັນກາຣຕັກບາຕຣ໌ພູສີມີກາຣໂຍນເຂົ້າໜຽວລົງປ່າຂ້າງອົງຄ໌ພຣະທາຕຸເປັນກາຣໃຫ້ທານຕອນບ່າຍມີຂະບວນແຫ່ນາງສັງຂາຣແລະອັນຍ໌ເຊີນຍ໌ຫົວທ້າວກະບິລພົຣຫ໌ມຈາກວັດຊຽງທອງໄປຍັງວັດວິຊຸນມີກາຣສຼົງນ້ຳ(ຫົດນ້ຳພຣະ)ພຣະທີ່ວັດວິຊຸນ
ມື້ທີ່ສີ່ນັບເປັນມື້ສຳຄັນຍ໌ອີກມື້ນຶ່ງມີກາຣແຫ່ພຣະບາງ ພຣະພຸທທະຮູປ ຄູ່ເມືອງຫລວງພຣະບາງປີນຶ່ງຈະອັນຍ໌ເຊີນຍ໌ອອກມາໃຫ້ຊາວເມືອງສຼົງນ້ຳພຣະບາງນີ້ຈະປະດິສຖານຢູ່ທີ່ວັດໃຫມ່ເປັນເວລາ 3 ມື້ 3 ຄືນຈາກນັ້ນຈະອັນຍ໌ເຊີນຍ໌ກັບຫໍພິພິທະພັນທເຕີມເດີມຯ
6. ເດືອນຫົກ: ບຸນຍ໌ບັ້ງໄຟ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ເດືອນຫົກກ່ອນຣຶດູກາລເຮັດນາມາເຖິງ ຍ່າງເຂົ້າຣຶດູຝົນ
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ຈຸດປະສົງຄ໌ເພື່ອບູຊາຫລັກເມືອງ ແລະຂໍໃຫ້ຝົນຕົກ ຕ້ອງຕາມຣຶດູກາລ ປີໃດທີ່ບໍ່ມີກາຣເຮັດບຸນຍ໌ບັ້ງໄຟ ເຊື່ອວ່າປີນັ້ນຈະເກີດເພທພັຍຕ່າງໆ ແລະເປັນສັນຍ໌ຍານວ່າ ຣຶດູກາຣເຮັດນາຈະເຣິ່ມຕົ້ນແລ້ວ ນັບເປັນບຸນຍ໌ທີ່ເຮັດກັນມາແຕ່ໂບຮານ
7. ເດືອນເຈັດ:ບຸນຍ໌ຊຳຮະ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ເດືອນເຈັດ
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ບຸນຍ໌ນ້ອຍໆ ແຕ່ສຳຄັນຍ໌ ຈຸດປະສົງຄ໌ເພື່ອເປັນກາຣຊຳລະລ້າງສະໜຽດຈັນຍ໌ໄຣ ທີ່ຈະເກີດກັບບ້ານເມືອງ ເພື່ອໃຫ້ບ້ານເມືອງມີຄວາມສະຫງົບສຸຂ
8. ເດືອນແປດ:ບຸນຍ໌ເຂົ້າພັຣສາ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ມື້ຂຶ້ນ 15 ຄ່ຳ ເດືອນ 8
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ເປັນກາຣເຣິ່ມຕົ້ນຣຶດູເຂົ້າພັຣສາເຫມືອນຊາວໄທຍ໌ ພະມ່າ ແລະ ຂະເມຣ ພຣະສົງຄ໌ຈະຫຢຸດອອກບິນທະບາຕຣ໌ເປັນເວລາ 3 ເດືອນຕາມ ພຸທທະບັນຍ໌ຍັຕິ ອ່ານວ່າ "ບັນ-ຍັດ ຫຼື ບັນ-ຍັດ-ຕິ " ນັບແຕ່ມື້ເຂົ້າພັຣສາເປັນຕົ້ນໄປ ໃນມື້ທຳອິດນີ້ຈະມີກາຣເຮັດບຸນຍ໌ກັນທີ່ວັດຕ່າງໆ
9. ເດືອນເກົ້າ:ບຸນຍ໌ຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ ກາຣສ່ວງເຮືອ ແລະກາຣລ່ອງເຮືອໄຟ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ເດືອນເກົ້າ
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ບຸນຍ໌ຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ ເປັນກາຣທຳພິທີກັມມ໌ອຸທິສສ່ວນກຸສົລໃຫ້ກັບວິຍານບັຣພະບຸຣຸສ ແລະວິນຍ໌ຍານທີ່ບໍ່ມີຍາຕິພີ່ນ້ອງ ໃຫ້ອອກມາຮັບສ່ວນບຸນຍ໌ ຊາວບ້ານຈະນຳອາຫາຣຫວານຄາວ ຢາ ຫມາກ ພລູ ໃສ່ລົງໃນກວຍໃບຕອງໄປວາງຕາມພື້ນດິນຫຼືໃຕ້ຕົ້ນໄມ້ບໍຣິເວນຮົ້ວບ້ານ ຮົ້ວວັດ
vເປັນບຸນຍ໌ແຂ່ງເຮືອປະຈຳເດືອນເກົ້າ ທຸກຄຸ້ມ (ຫມູ່ບ້ານ) ຈະນຳເຮືອເຂົ້າແຂ່ງຂັນ ໃນອະດີຕກາຣແຂ່ງເຮືອຖືເປັນກາຣຝຶກຊ້ອມຝີພາຍເພື່ອຕໍ່ສູ້ຂ້າສຶກທີ່ມາທາງນ້ຳ ປັຈຈຸບັນນັບເປັນບຸນຍ໌ທີ່ສະນຸກສະໜານບຸນຍ໌ນຶ່ງຂອງຊາວຫລວງພຣະບາງ ແລະຊາວນະຄອຣຫລວງວຽງຈັນທຣ໌
10. ເດືອນສິບ: ບຸນຍ໌ເຂົ້າສາກ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ມື້ຂຶ້ນ 15 ຄ່ຳ ເດືອນ 10
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ຈຸດປະສົງຄ໌ຂອງກາຣຈັດບຸນຍ໌ເພື່ອອຸທິສສ່ວນກຸສົລໃຫ້ຄົນຕາຍຫຼືເປຼຕ ຫ່າງຈາກມື້ບຸນຍ໌ເຂົ້າປະດັບດິນ 15 ມື້ ອັນເປັນເວລາທີ່ເປຼຕຕ້ອງກັບໄປຍັງທີ່ຢູ່ຂອງຕົນ
11. ເດືອນສິບເອັດ: ບຸນຍ໌ອອກພັຣສາ
vຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ມື້ຂຶ້ນ 15 ຄ່ຳ ເດືອນ 11
vພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ເປັນບຸນຍ໌ຕັກບາຕຣ໌ເທໂວ ມີກາຣຈັດອາຫາຣໄປຖະຫວາຍພຣະພິກສຸສາມເນຣ ມີກາຣກວນເຂົ້າທິພຍ໌ (ເຂົ້າພະຍາສາທ) ຖະຫວາຍ ມີກາຣຖະຫວາຍຜ້າຈຳນຳພັຣສາ (ຜ້າອາບນ້ຳ ຫຼື ຄ້າຍກັບຜ້າຂະມ້າ ແຕ່ເປັນສີຂາວ) ແລະປຼາສາທເຜິ້ງ ໂດຍກາຣນຳໄມ້ໄຜ່ມາສານ ເປັນຮູປປຼາສາທ ຕົກແຕ່ງສວຍງາມ ຈັດຂະບວນແຫ່ປຼາສາທເຜິ້ງ ໄປຖະຫວາຍພຣະໃນຕອນຄ່ຳ ເພື່ອອຸທິສສ່ວນກຸສົລໃຫ້ຜູ້ລ່ວງລັບ
12. ເດືອນສິບສອງ: ບຸນຍ໌ກະຖິນ
v ຈັດຂຶ້ນຣະຫວ່າງ: ແຮມ 1 ຄ່ຳ ເດືອນ 11 – ເດືອນເພັນຍ໌ ເດືອນ 12
v ພິທີກາຣຈັດບຸນຍ໌: ເປັນກາຣຖະຫວາຍຜ້າແດ່ພຣະສົງຄ໌ ທີ່ຈຳພັຣສາມາຕະຫຼອດຕອນເຂົ້າພັຣສາ ນັບເປັນບຸນຍ໌ທີ່ເຮັດກັນມາແຕ່ໂບຮານ
ຂຽນເມື່ອ: ມ.ນ.. 28, 2012
| ມີ
ໜວດໝູ່:
