ຄຳວ່າ “ລາວ“ ບໍ່ໄດ້ໝາຍວ່າ ຮາວ ທີ່ເຂົາໃຊ້ຕາກຜ້າ ຄຳວ່າລາວ ແມ່ນໃຜເປັນຜູ້ຕັ້ງນາມ

ຂ້ອຍ ກໍ່ບໍ່ເຄີຍຮູ້ ຕັ້ງແຕ່ເກີດມາ ພໍ່ແມ່ກໍ່ສອນພາສາປາກເວົ້າທີ່ເອີ້ນວ່າ ພາສາລາວ

ແລະ ບອກໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ວ່າ ຂ້ອຍເປັນຄົນລາວ ຂ້ອຍບໍ່ເຄີຍຄິດເສຍໃຈ ທີ່ເກີດຢູ່ແຜ່ນດິນ

ທີ່ເຂົາເອີ້ນວ່າປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ ແຕ່ຂ້ອຍກັບຄິດວ່າ ເປັນແຜ່ນດິນອັນສະຫງົບສຸກ

ເປັນບ່ອນເພິ່ງພາອາໄສທີ່ດີ ສຳລັບຂ້ອຍ. ກ່າວມາຕັ້ງຍາວ ບາດນີ້ຈະຂໍເຂົ້າເລື່ອງຈຸດປະສົງ

ຢາກລະບາຍ ກໍ່ຂໍໂທດຫຼາຍໆ ຕໍ່ກັບຜູ້ອ່ານ ຂ້ອຍເອງບໍ່ໄດ້ມີເຈດຕະນາ ຈະປຸກລະດົມ

ສ້າງຄວາມປັ່ນປ່ວນແຕ່ຢ່າງໃດ ທ່ານໃດທີ່ອ່ານຂໍໃຫ້ໃຊວິຈາຣະນະຍານ ຢ່າງຖີ່ຖ້ວນ

ຈະຂໍກ່າວຄວາມເປັນລາວໃນປັດຈຸບັນ ແມ່ນລາວແນວໃດ ໂດຍອີງຕາມປະຫວັດສາດຜ່ານມາ

ຄົນລາວບໍ່ຄວນຈະລືມກໍ່ຄື:

1. ຄົນລາວແຕ່ສະໄໝອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງ ເຄີຍເປັນເມືອງຂຶ້ນ ເມືອງຣາດ ເມືອງທາດຂອງໄທ.

2. ຄົນລາວເຄີຍເປັນເມືອງຂຶ້ນ ເຄີຍເປັນທາດ ຂອງຝຼັ່ງ ຫຼື ເຊື້ອຊາດຢິວ.

3. ຄົນລາວເຄີຍຖືກອະເມຣິກາ ໃຊ້ລະເບີດຖິ້ມໃສ່ຫົວ.

ສາມຂໍນີ້ຄືເຫດການທີ່ໃຫຍ່ ເຊິ່ງລາຍລະອຽດຍ່ອຍຍັງມີຫຼາຍ ຖ້າແມ່ນຄົນລາວທີ່ມີຈິດໃຈຮັກຊາດ

ຈົ່ງໄດ້ຈື່ຈຳເອົາໄວ້ ແລະ ເລົ່າຕໍ່ໆເສັ້ນລູກເສັ້ນຫຼານຂອງຄົນລາວ ທີ່ຍົກຂຶ້ນມານີ້ ບໍ່ໄດ້ມີຈຸດປະສົງ

ໃຫ້ຄົນລາວມີອັກຄະຕິຕໍ່ບັນດາປະເທດທີ່ກ່າວມາແຕ່ປະການໃດ ຈ່ົງໃຫ້ມັນເປັນພຽງຄວາມຊົງຈຳ

ແລະ ເປັນບົດຮຽນອັນລ້ຳຄ່າຂອງຄົນລາວ ຢ່າໃຫ້ຄົນລາວຕ້ອງຂ້າກັນເອງ.

ປະຫວັດສາດຂອງລາວ ໃຫ້ຟ້າດິນເປັນສັກຂີພິຍານ ພະແກ້ວມໍລະກົດແຕ່ເດີມແມ່ນຢູ່ລາວແທ້

ໃນຕຳລາສອນປະຫວັດສາດຂອງໄທ ເວົ້າວ່າ ກຸ່ມກະບົດ ອະນຸວົງ ໃນຕຳລາຂອງລາວເວົ້າວ່າ

ເຈົ້າອານຸວົງ  ທີ່ຄົນໄທສ້າງຮູບປັ້ນປະດິດສະຖານ “ຍ່າໂມ“ ຄືຜູ້ຍິງຄົນໜຶ່ງໃນອະດີດ ທີ່ເຮັດໃຫ້

ການຕໍ່ສູ້ຂອງເຈົ້າອານຸວົງປະລາໄຊ ຄົນລາວບາງຄົນໄປໄທ ຍັງໄດ້ເອົາດອກໄມ້ທູບທຽນ

ໄປກາບໄຫວ້ບູຊາຍ່າໂມ ຄົນໄທມັນເຫັນມັນຄົງຈະຫົວຢູ່ກົກແຂ້ວ ຈັ່ງແມ່ນສົມເປັນຄົນລາວ

ຂໍເວົ້າສ່ຳນັ້ນສາ ເລື່ອງໃນອາດີດ ແຕ່ໃຜທີ່ອ່ານແລ້ວ ກໍ່ຢ່າໄດ້ຄິດມີອັກຄະຕິ ຕໍ່ເພື່ອນບ້ານ

ເພາະຄົນໄທກໍ່ມີຄົນດີ ມີຄົນຊ່ົວ.

ຫຼັງຈາກ ເປັນທາດຂອງໄທໄດ້ຫຼາຍເສັ້ນຄົນ ອານາຈັກສະຫຍາມ ຄົງຈະເບື່ອໜ້າຂີ້ຂ້າລາວໆ

ກະເລີຍຂາຍຂີ້ຂ້າ ຂອງຕົນໃຫ້ແກ່ຝຼັ່ງ ຫຼື ຄົນຢິວ ທີ່ມາພ້ອມກັບພຣະຜູ້ເປັນເຈົ້າ ມາແຜ່ອຳນາດຢູ່ດິນລາວ

ໃນປີ ຄ.ສ 1893 ເວົ້າແລ້ວມັນກໍ່ໜ້າຄຶດ ພະເຈົ້າຊ່ອຍປົດປ່ອຍຢິວ ອອກຈາກຄວາມເປັນທາດຂອງເອຢິບ

ບູຮານ ກັບມາຂະເມືອບລາວໃຫ້ເປັນຂີ້ຂ້າຂອງຝຼັ່ງ. 21 ມີນາ ຄົງຈຳໄດ້ດີ ເຫດການນອງເລືອດທີ່ເມືອງທ່າແຂກ

ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ຜູ້ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍ ຖືກຂ້າຕາຍຢ່າງອານໜາດ ຍ້ອນຄົນລາວ ຢາກຫຼຸດພົ້ນອອກ

ຈາກຄວາມເປັນຂ້າທາດຂອງຢິວ ຄົນລາວ 95% ບໍ່ຮູ້ໜັງສືລາວ 5% ແມ່ນຢູ່ນຳພະສົງຜູ້ມີເມດຕາຮັກສາໄວ້ໃຫ້

ຄົນລາວຕອນເປັນທາດຂອງຝຼັ່ງແມ່ນໄດ້ໃຊ້ພາສາຝຼັ່ງເປັນພາສາທາງການ. ເມື່ອຄົນລາວມີການຕໍ່ຕ້ານ ແບ່ງແຍກ

ເປັນຫຼາຍຝ່າຍ ອະເມຣິກາໜ້າມືດ ບ້າສົງຄາມ ບ້າອຳນາດ ບໍ່ຮູ້ວ່າທາງໃດເປັນທາງໃດ ມັນແນປາຍປືນມາໃສ່

ກອມມູນິດຢ່າງດຽວ ເອົາລະເບີດມາຖິ້ມໃສ່ຄົນລາວທີ່ຢູ່ໃນເຂດຕໍ່ຕ້ານ ສ່ວນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນນັ້ນ

ຄືບໍ່ເຫັນປະຫວັດວ່າມີລະເບີດຕົກໃສ່ ບໍ່ດັ່ງນັ້ນກໍ່ອາດຈະເຫັນປະຕູໄຊ ມຸ່ນທະລາຍຍ້ອນລະເບີດ

ທາດຫຼວງກໍ່ຄົງຈະມຸ່ນຄືກັນ. ສະນັ້ນຄົນທີ່ຢູ່ໃນປະເທດລາວປະຈຸບັນນີ້ ຈຳນວນໜຶ່ງແມ່ນບໍ່ຍອມຮັບ

ລັດຖະບານປະຕິວັດຊຸດນີ້ ແຕ່ດ້ວຍບໍ່ຮູ້ແນວຈະເຮັດ ເຂົາມີແຕ່ມິດ ແລະ ລໍຖ້າໂອກາດ ເພື່ອສ້າງຄວາມວຸ້ນວາຍ

ໃຫ້ປະເທດລາວ. ບຸກຄົນໃດມີຈິດໃຈຮັກຊາດ ຈົ່ງຈື່ຈຳ ແລະ ສືບທອດຄວາມຊົງຈຳ ໃຫ້ລູກໃຫ້ຫຼານ ເພື່ອບໍ່

ໃຫ້ລູກຫຼານລາວ ຕົກເປັນທາດ ຫຼື ຂີ້ຂ້າ ຂອງຕ່າງຊາດອີກ ແຕ່ຂໍໃຫ້ເປັນ ບົດຮຽນ ແລະ ຄວາມມີສະຕິ

ຂອງຄົນລາວ ຢ່າໄດ້ຫຼົງເລ່ກົນ ຂອງຜູ້ຫວັງທຳລາຍງ່າຍໆ ແລະ ຈົ່ງປະຕິບັດຄວາມມີນ້ຳໃຈເອື້ອເຟື້ອເພື່ອແຜ່ຂອງ

ຄົນລາວ ຕ້ອນຮັບແຂກຄົນ ຢ່າງມີມາລະຍາດ ບໍ່ມີອັກຄະຕິ ແຕ່ ໃຫ້ລະວັງຕົວ.