<!--[if gte mso 9]><![endif]--><!--[if gte mso 10]>/* Style Definitions */table.MsoNormalTable{mso-style-name:"Table Normal";mso-tstyle-rowband-size:0;mso-tstyle-colband-size:0;mso-style-noshow:yes;mso-style-priority:99;mso-style-qformat:yes;mso-style-parent:"";mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;mso-para-margin-top:0cm;mso-para-margin-right:0cm;mso-para-margin-bottom:10.0pt;mso-para-margin-left:0cm;line-height:115%;mso-pagination:widow-orphan;font-size:11.0pt;mso-bidi-font-size:14.0pt;font-family:"Calibri","sans-serif";mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;}<![endif]-->

-      ປະເທດລາວ ຊື່ວ່າພຣະຣາຊະອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ກໍ່ຕັ້ງມາຫຼາຍຍຸກ ຄື ໃນຍຸກປະຫວັດສາດນັ້ນ ເກີດຂຶ້ນ ປີ 1353 ສະໄໝພຣະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ, ຍຸກທີ 2 ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ປີ 1560 ສະໄໝພຣະເຈົ້າໄຊຍະເຊດຖາທິຣາດ.

-      ໄລຍະແຫ່ງປະຫວັດສາດ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງໄດ້ພັດທະນາ ເອກະລາດຂອງຊາດຕົນຕາມແນວທາງພຸດທະສາສນາ, ຈະເຫັນໄດ້ຫຼັກຖານທາງພຣະພຸດທະສາສນາ ມາຫຼວງຫຼາຍ ຕາມການບັນທຶກຂອງຊາວຕ່າງປະເທດ ກໍເຫັນໄດ້ວ່າລາວ ເປັນປະເທດພຣະພຸດທະສາສນາ.

-      ຈົນມາເຖິງ ປີ ຄ.ສ 1779 ລາວໄດ້ຖືກຮຸກຮານຄັ້ງທີ່ໜຶ່ງ ຈາກສຍາມໃນສະໄໝພຣະບາດສົມເດັດພຣະເຈົ້າສີຣິບຸນຍະສານ, ໂດຍມີເຈົ້າມະຫາກະສັດເສີກ(ນາຍທອງດ້ວງ) ໄດ້ຍົກກອງທັບມາຕີຈໍາປາສັກ ແລະວຽງຈັນ (ສະໄໝນັ້ນ ພຣະມະກະສັດສຍາມ ແມ່ນພຣະເຈົ້າຕາກສິນ ເມືອງຫຼວງຢູ່ທົນບູລີ - ບາງກອກ) ສະໄໝນັ້ນ ຫຼັງຈາກເຈົ້າມະຫາກະສັດເສີກ ໄດ້ນໍາເອົາພຣະແກ້້ວ, ພຣະບາງ ພຣະອື່ນໆ ແລະເຄື່ອງຄໍ້າຂອງຄູນ ຕະຫຼອດຮອດສົບບັດຕ່າງໆໄປຍັງບາງກອກ.

-      ຄັ້ງທີສອງປີ ຄ.ສ 1828 ຫຼັງໃນສະໄໝພຣະເຈົ້າອະນຸວົງ ສິ້ນພຣະຊົນແລ້ວ ນະຄອນຈັນທະບູຣີ(ວຽງຈັນ) ກໍສິ້ນຣາຊະວົງ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນຖືກທໍາລາຍເຜົາຜານ ປ່ອຍປະໃຫ້ຮ້າງ ສຍາມໄດ້ຂົນເອົາເຄື່ອງຄໍ້າຂອງຄູນ ຈາກວັດ, ວັງ, ບ້ານເຮືອນ ຂອງປະຊາຊົນໄປຈົນໝົດ ສ່ວນທີ່ຍັງເຫຼືອ ກໍທໍາລາຍໃຫ້ຖິ້ມປະໄວ້ໂດຍບໍ່ມີໃຜເບິ່ງແຍງ ພຣະພຸດທະຮູບທອງຄໍາ ທີ່ເປັນຄຳບຸ ພວກເຂົາກໍເລີກເອົາແຕ່ທອງຄໍາ ຄໍາສະນັ້ນ ເມື່ອເຮົາພົບພຣະທີ່ວັດທາດຂາວ ເຮົາຈະເຫັນວ່າ ພຣະເລົ່ານັ້ນ ມີຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ມີແຕ່ຄໍຂາດ ຄືເປັນພຣະບຸຄຳອົງນ້ອຍໆ, ວັດໃນຂອບເຂດນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ(ໃນກຳແພງເມືອງ)ນັ້ນ ຕາມບັນທຶກຂອງຊາວຕ່າງປະເທດ ວ່າມີ 280 ກວ່າວັດບໍ່ມີວັດໃດເລີຍທີ່ບໍ່ຖືກເຜົາ, ແມ່ນກະທັງວັດສີສິເກດເປັນວັດທີ່ໃຫຍ່ ແລະກວ້າງຍັງຫຼົງເຫຼືອນັ້ນ ກໍຍັງເຫຼືອແຕ່ສິມ ແລະຫໍໄຕເທົ່ານັ້ນ, ນັກປະຫວັດສາດວ່າສຍາມເຂົາບໍ່ ທຳລາຍເພາະ ເພາະເຂົາເຫັນວ່າວັດດັ່ງກ່າວເປັນວັດທີ່ມີສີລະແບບສຍາມ ເມື່ອສືກສາຕາມຮູບພາບ ເກົ່າ ແລະສຶກສາລົງເລີກແລ້ວ ເຫັນວ່າສຍາມທໍາລາຍວັດ ສີສະເກດເໝືອນກັນ ແຕ່ເຂົາຈົ່ງແຕ່ສິມໄວ້ ເພາະວ່າທີ່ນັ້ນເປັນທີ່ຕັ້ງກອງທັບຂອງສຍາມ ອີກອັນໜຶ່ງສົງໄສວ່າ ເຂົາອາດທຳບໍ່ໄດ້ ອາດດ້ວຍເພາະມີຄວາມເຂັດຂັງກໍເປັນໄປໄດ້ ສິ່ງນຶ່ງທີ່ເຮົາເຫັນ ຄື ອົງພຣະທາດຫຼວງນັ້ນ ເປັນທີ່ບັນຈຸພຣະບໍຣົມສາຣີຣິກະ ທາດຂອງສົມເດັດພຣະສັມມາສັມພຸດທະເຈົ້ານັ້ນ ກໍຍັງຖືກທໍາລາຍ ແຕ່ອົງທາດສີທັມມະມະຫາຍໂສກນັ້ນ ທໍາລາຍບໍ່ໄດ້ ສົງໄສເຂັດຂັງກໍເປັນໄປໄດ້.

-      ນອກຈາກຂົນເອົາເຄື່ອງຄໍ້າຂອງຄູນ ແລະພຸດທະຮູບແລ້ວ ສຍາມຍັງໄດ້ກວາດຕ້ອນເອົາ ຄົວລາວທັງໝົດ ນັບຕັ້ງແຕ່ຫົວເມືອງຝ່າຍນອກເຊັ່ນ ເມືອງວຽງຈັນ, ເມືອງພວນ: ເມືອວບໍລິຄັນ, ເມືອງອື່ນໆທົ່ວລ້ານຊ້າງ ຮອດ 12 ຈຸໄທ ລົງໄປສຍາມ,

-      ພາບຫຼັງຍຸບນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ເມືອງຫຼວງພຣະບາງ ແລະຈຳປາສັ ກ ອັນເປັນມະຫານະຄອນສຳຄັນຂອງລາວລົງແລ້ວ ສຍາມກໍຍັງໄດ້ທຳການ ຊອກສະແຫວງຫາເອົາພຣະ ແລະເຄື່ອງຄໍ້າຂອງຄູນບົນສອງຝາກຝັ່ງແມ່ນໍ້າຂອງລົງໄປສຍາມ ເຊິ່ງເຮົາ ພົບຫຼັກຖານ ທີ່ເປັນພຣະພຸດທະຮູບ ທີ່ສຍາມນໍາໄປໄວ້ທີ່ສຍາມ ຫຼວງຫຼາຍ ເທົ່າທີ່ມີຄົນ ສຶກສາທີ່ຍັງພໍມີຫຼັກຖານຫຼົງເຫຼືອແນ່ ກໍເຫັນວ່າມີ ຮອດ 280 ກວ່າອົງ (ຜູ້ຂຽນອ່ານປິ້ມເຫຼັ້ມນັ້ນ ປີ 1989 ພິມທີ່ອະເມຣິກາ ທ່ານຜູ້ໃດຢູ່ເມຣິກາ ພະຍາມຫາປຶ້ມເຫຼັ້ມນັ້ນ ຫາກສົ່ງມາໃຫ້ແນ່ຈະເປັນພຣະຄຸນຢ່າງຍິ່ງ)

-      ລຸ່ມນີ້ ເປັນລາຍຊື່ ພຣະພຸດທະຮູບ ທີ່ສຍາມນໍາໄປສຍາມ ທີ່ມີຄົນເກັບກໍາ ແລະສົ່ງ ມາທາງອີເມລ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຂຽນສົ່ງເຜີຍແຜ່ທາງອິນເຕີເນດ ເຂົາມີຈຸດປະສົງວ່າ ອາດຈະເປັນຫຼັກຖານສຳລັບນັກຄົ້ນຄວ້າ ສຶກສາເລື່ອງພຸດທະສີນລາວກໍອາດເປັນໄດ້ ຈຶ່ງນໍາລົງໃນເວບ ຕາມທີ່ເຂົາກ່າຍມາດັ່ງລຸ່ມນີ້.

-       ພຣະພຸດທະຮູບທີ່ສຍາມນຳໄປຈາກລາວ ຄື

໑. ພຣະແຈ້ງ ໄທປ່ຽນຊື່ເປັນ ພຣະອະຣຸນ ສ້າງດ້ວຍທອງສຳຣິດປາງຜາບມານ. ຫຼໍ່ດວ້ຍໂລຫະທາດຕ່າງສີ, ໜ້າຕັກກ້ວາງ ໕໐ ຊັງຕີແມັດ. ນໍາເອົາໄປຈາກວຽງຈັນໃນປີ ຄ.ສ ໑໘໕໘ ໃນປະຈຸບັນປະດິດສະຖານໄວ້ທີ່ວັດອະຣຸນ ທົນບຸຣີ.
໒. ພຣະອິນແປງ ສ້າງດ້ວຍທອງສຳຣິດ ລັກໄປຈາກວຽງຈັນ ໃນປີ ຄ.ສ ໑໘໕໘. ໜ້າຕັກກ້ວາງ ໒ ສອກປາຍ, ປັດຈຸບັນຢູ່ ວັດເສນາສນາຣາມ ແຂວງສີອະຍຸທຍາ.
໓. ພຣະແສນມະຫາໄຊ ນຳເອົາໄປຈາກ ເມືອງມະຫາໄຊ ປະຈຸບັນຢູ່ ວັດປະທຸມວະນາຣາມ ບາງກອກ.
໔. ພຣະແສນຊຽງແຕງ ເປັນພຣະທອງສຳຣິດ ຫຼໍ່ດ້ວຍໂລຫະທາດຫຼາກສີ, ນໍາເອົາໄປຈາກ ວັດເມືອງຊຽງແຕງໃນປີ ໑໘໕໘ ປັດຈຸບັນຢູ່ ວັດຫົງຣັຕນາຣາມ ທົນບຸຣີ.
໕. ພຣະໃສ ສ້າງດ້ວຍທອງສຳຣິດ ປັດຈຸບັນຢູ່ວັດໂພໄຊ ເມືອງໜອງຄາຍ.
໖. ພຣະເສີມ ເປັນພຣະພຸດທະຮູບງາມຫຼາຍ ຈຶ່ງໄດ້ເອົາໄວ້ວັງຂອງຣາຊະກາຣ ທີ  ໔ ປະຈຸບັນຢູ່ວັດປະທຸມວະນາຣາມ.
໗.  ພຣະສະມາທິ ເປັນພຣະພຸດທະຮູບອົງໃຫຍ່ ຫຼໍ່ດ້ວຍທອງສຳຣິດ, ຢູ່ແທ່ນມີຮູບສັດຫລາຍຊະນິດ, ໃນປັດຈຸບັນຢູ່ວັດເຂມາພິຣະຕາຣາມ ທົນບຸຣີ.
໘. ພຣະແຊກຄຳ ຫຼໍ່ດ້ວຍຄຳລ້ວນໆ ມີໜ້າຕັກ ໑໘ ນິ້ວປັດຈຸບັນຢູ່ ວັດຄະຣຶຫະບໍດີ ທົນບຸຣີ.
໙. ພຣະສັນສົ້ມມໍ ໄທຮຽກວ່າ ພຣະສັນສະໝໍ, ໜ້າຕັກ ໑໕ ນິ້ວ ປັດຈຸບັນຢູ່ ວັດອັບປະສອຣສວັຣຄ໌ ບາງກອກ.
໑໐. ພຣະສະມາທິ ສ້າງດ້ວຍທອງສຳຣິດ ບໍ່ຮູ້ວ່າເອົາໄປຈາກເມືອງໃດຂອງປະເທດລາວ ປັດຈຸບັນ ຢູ່ທີສິມວັດພຣະບາທ ສຣະບູຣີ.
໑໑. ພຣະວິມົນນາກ ພຣະອົງນີ້ກົຣມຫຼວງປະຈັກສີລປະຄົມ ເອົາໄປຈາກ ວັດສີເກດ ແລ້ວເອົາຖວາຍ ພຣະຈຸນຈອມເກົ້າ ຣາຊາການທີ ໕. ດຽວນີ້ບໍ່ຮູ້ວ່າຢູ່ບອນໃດ ?
໑໒. ພຣະແກ້ວນ້ຳຄ້າງ ລັກເອົາໄປຈາກນະຄອນຈຳປາສັກ ເມື່ອປີ ຄ.ສ ໑໘໑໒ ປັດຈຸບັນຢູ່ ວັດພຣະແກ້ວ.

ພຣະພຸດທະຮູບ ແລະຊັບສົມບັດ ຫຼາຍຮ້ອຍຫຼາຍພັນ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ສາມາດຄົ້ນຄວ້າໄດ້ຕ່າງກໍເກັບກວາດລົງໄປສ້າງຮັ່ງຄູນມີໃຫ້ແກ່ປະເທສໄທ.

 ຄັດກ່າຍມາຈາກ ຫນັງສື ຕຳນານ ພຣະບາງ ໂດຍ: ພ. ເພັຊວຽງແກ້ວ ພິມປີພ.ສ ໒໕໓໘ ຖ້າຈືບໍ່ຜິດຍ້ອນກອບປີ້ເອົາແຕ່ບາງສ່ວນຂອງຫນັງສືຄື: ພຣະທີໄທລັກໄປເລີຍບໍຈືປານໄດກ່ຽວກັບປີພິມ ແຕ່ຊື່ແລະເນື້ອໃນແມ່ນອັນເດີມຫມົດ; ເຫັນວ່າເປັນປະໂຫຍດເລີຍນຳມາສະເຫນີທ່ານຜູ້ສົນໃຈສຳລັບຫນັງສືຫມົດເຫລມັ້ມແມ່ນຢືມມາຈາກຄົນອື່ນອີກຕ່ໍຫນຶ່ງມາກອບປີ້ເອົາ .

ທັງໝົດນັ້ນ ແມ່ນລາຍນາມທີ່ມີຄົນສົ່ງມາໃຫ້ ອີກທີ່ຜູ້ຂຽນໄດ້ແກ້ສະເພາະໂຕໜັງສືເທົ່ານັ້ນ, ເຫຼືອນັ້ນແມ່ນເຂົາກ່າຍມາຈາກປຶ້ມ ທີ່ເຂົາອ້າງແລ້ວເທິງນັ້ນ.