ໄດອາຣີ່ຂອງ ດອກຮັງ ສາຍນ້ຳເຊໂດນ

ຂຽນເມື່ອ: ພ.ຈ.. 27, 2010 | ມີ 4 ຄຳເຫັນ ແລະ 0 trackback(s)

ສະໄໝລາຊະກາ ນຂອງເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາ, ປີ ພສ 2183 (ຄສ 1631) ເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາ ໄດ້ຂຶ້ນຄອງລາດ, ໃນໄລຍະ 57 ປີ ຂອງການປົກຄອງ ອາ ນາຈັກລ້ານຊ້າງ ແມ່ນມີຄວາມສະຫງົບຮົ່ມເຢັນ, ຄວາມຂັດແຍ່ງພາຍໃນຖືກຊຳລະສະສາງ, ອິດທິກຳລັງພາຍນອກມີຄວາມເກງຂາມ ບໍ່ກ້າເຂົ້າມາ ລ່ວງລ້ຳ ແລະ ແຊກແຊງ, ປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການແບ່ງດິນ ເພື່ອທຳມາຫາກິນຢ່າງເປັນທຳ ແລະ ຫ້າວຫັນໃນການຜະລິດ, ເຂົ້າ, ປາອຸດົມສົມບູນ.

+ ເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາທຳມິກະລາດ ໄດ້ສັ່ງໃຫ້ເສນາອາມາດຜູ້ໃຫຍ່ພ້ອມນັກປາດອາຈານແກ້ໄຂປ່ຽນແປງ ແລະ ສ້າງກົດໝາຍເພື່ອເປັນຫລັກ ໃນການ
ປົກຄອງບ້ານເມືອງໃຫ້ມີລະບຽບແບບແຜນ, ບ່າວໄພ່ລາຊະດອນໄດ້ຮັບຄວາມເປັນທຳ ຜູ້ລ່ວງລະເມີດກໍ່ຖືກລົງໂທດໂດຍບໍ່ເລືອກໜ້ານັບທັງລູກຊາຍ
ຂອງເພິ່ນເອງ ກໍ່ຖືກສັ່ງປະຫານຊີວິດ ຖານໂທດຂົ່ມຂືນເມຍທະຫານອົງຄະລັກຂອງເພິ່ນ. ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ສ້າງວັດວາອາຮາມ, ສົ່ງເສີມການສຶກສາ ຂະ
ຫຍາຍໂຮງຮຽນ (ເວລານັ້ນແມ່ນໂຮງຮຽນວັດ) ສ້າງນັກປາດບັນດິດ, ປະດິດຄິດແຕ່ງວັນນະຄະດີ, ນິທານພື້ນເມືອງ, ສ້າງຮີດ 12 ຄອງ 14, ແປເທບ ນິຍາຍຈາກພາສາອິນເດຍມາເປັນພາສາລາວ.

+ ໄດ້ອອກກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທີ່ດິນ ຊຶ່ງໄດ້ກຳນົດແຈ້ງວ່າ : ດິນທີ່ມອບໃຫ້ເຖິງ 3 ປີ ແລ້ວ ຫາກບໍ່ມີການນຳໃຊ້ແມ່ນໃຫ້ຜູ້ອື່ນສາມາດ ມາເອົາໄປນຳ
ໃຊ້ໄດ້ ໂດຍເຈົ້າຂອງເກົ່າບໍ່ມີສິດທວງຖາມເອົາຄືນອີກ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນຈິ່ງເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ແລະ ດຸໝັ່ນໃນການຜະລິດ, ປູກຄັ່ງ, ປູກ ຍານເປັນສິນຄ້າ.

+ ໄດ້ຜູກມິດໄມຕີກັບປະເທດໃກ້ຄຽງ, ຕິດຕໍ່ຄ້າຂາຍກັບຕ່າງປະເທດ, ວຽງຈັນເວລານັ້ນໄດ້ກາຍເປັນສູນກາງການຄ້າ ຄັ່ງ ແລະ ຍານ ຈົນມີພໍ່ຄ້າ ຊາວ ໂຮນລັງ ຊື່ ວັນວຸດສະຕົບ ເຊິ່ງເປັນຊາວຕາເວັນຕົກຄະນະທຳອິດທີ່ເຂົ້າມາວຽງຈັນໃນປີ 1641 ເພື່ອຊື້ຄັ່ງ ແລະ ຍານ. ໃນປີ 1642 -1647 ມີຄະນະ ຂອງ ຄຸນພໍ່ ເລີເລຍ ແລະ ມາລີນີ ເຊິ່ງເປັນຊາວອີຕາລີ ໄດ້ເຂົ້າມາເຖິງວຽງຈັນ, ພວກເພິ່ນໄດ້ຍ້ອງຍໍວ່າເມືອງວຽງຈັນງົດງາມ, ຫໍປະສາດລາຊະວັງ ສະ ຫງ່າ ກວ້າງຂວາງ, ປະຊາຊົນລາວເປັນຄົນ ດີບໍ່ເອົາປຽບເອົາລັດກັນ, ຮັກແພງຄົນຕ່າງປະເທດ, ເປັນຄົນຊື່ສັດ ເກັບຂອງ ຕົກເຮ່ຍ ໄດ້ກໍ່ຄືນເຈົ້າຂອງ ໂດຍ ບໍ່ຮຽກຮ້ອງຄ່າຮັກສາແຕ່ຢ່າງໃດ. ພວກເພີ່ນຍັງເວົ້າວ່າ ບໍ່ເຫັນຄົນລາວຜິດຖຽງກັນ ຄົນລາວມີກົດໝາຍພື້ນເມືອງດີ ແລະ ປະຕິບັດເຄັ່ງຄັດ ຜູ້ໃດທີ່ກະ ທຳຜິດຜູ້ໃດໝິ່ນປະໝາດຄົນອື່ນກໍ່ລ້ວນແຕ່ຖືກປັບໃໝ.

ສັງລວມແລ້ວຕະຫລອດໄລຍະ 57 ປີ ທີ່ເຈົ້າສຸລະຍິວົງສາຂຶ້ນຄອງລາດ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຢູ່ໃນຄວາມສະຫງົບປາສະຈາກເສິກທາງເໜືອ ເສືອທາງ ໃຕ້, ປະຊາຊົນມີຄວາມຮົ່ມເຢັນ, ການສຶກສາ ໄດ້ຮັບການພັດທະນາ, ນັກປາດບັນດິດ, ຄຳພີດີກາ ນິທານພື້ນເມືອງ ເທບນິຍາຍ, ຮີດຄອງປະເພນີ ອັນ ດີງາມ ທີ່ສືບທອດມາເຖິງປະຈຸບັນກໍ່ເກີດຂຶ້ນໃນສະໄໝເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາ ຄອງເມືອງ; ເຮັດໃຫ້ຊາດລາວມີມູນເຊື້ອອັນຈົບງາມທາງດ້ານຮີດຄອງ ວັດທະ ນະທຳ, ເປັນໄລຍະ ຮຸ່ງເຮືອງເຫລືອງເຫລື້ອມດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ໂດດເດັ່ນທີ່ສຸດ.

ເຈົ້າ ສຸລິຍະວົງສາ ໄດ້ສິ້ນພະຊົນໃນປີ 1695 ພາຍຫລັງຄອງເມືອງມາໄດ້ 57 ປີ ລວມ ອາຍຸໄດ້ 82 ປີ. ພາຍຫລັງເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາສິ້ນພະຊົນ, ອາ ນາຈັກລ້ານຊ້າງໄດ້ຕົກເຂົ້າສູ່ວິກິດການອັນຮ້າຍແຮງອີກເທື່ອໜຶ່ງ ເຊິ່ງສາຍເຫດແມ່ນຍ້ອນ ຜູ້ຂຶ້ນປົກຄອງເມືອງບໍ່ແມ່ນເຊື້ອກະສັດ, ພຽງແຕ່ໄລຍະ 36 ປີ (1698 - 1734) ມີການອະພິເສກສາມັນຊົນຂຶ້ນເປັນເຈົ້າຊີວິດເຖິງ 4 ອົງ ໝາຍຄວາມວ່າ 9 ປີໃດ ປ່ຽນຖ່າຍເຈົ້າຊີວິດເທື່ອໜຶ່ງ ເຊິ່ງຜິດກັບກົດ ມົນ ທຽນຂອງສັກດີນາ ສຳລັບການປົກຄອງໃນສະໄໝບູຮານເພາະວ່າຕາມກົດມົນທຽນຂອງສັກດີນາ ນັ້ນແມ່ນປະຕິບັດ ຕາມລະບອບລາຊະທາຍາດ (ພໍ່ ຕາຍລູກຂຶ້ນແທນ) ແຕ່ອານາຈັກລ້ານຊ້າງມີໄລຍະໜຶ່ງຂາດຜູ້ສືບແທນເຮັດໃຫ້ ພວກຂຸນນາງທີ່ບໍ່ແມ່ນເຊື້ອກະສັດ ຈິ່ງຍາດກັນຂຶ້ນເປັນເຈົ້າແຜ່ນດິນ. ສະນັ້ນຈິ່ງເກີດການໂຄ່ນລົ້ມກັນ ຫລື ກໍ່ການກະບົດ ຫລື ແຍກຕົວເປັນອິດສະຫລະ ອັນເປັນເຫດໃຫ້ອານາຈັກລ້າງ ຊ້າງ ຖືກແບ່ງອອກເປັນສາມ ອາ ນາຈັກ ຄື : ອານາຈັກລ້ານຊ້າງວຽງຈັນ, ອານາຈັກຫລວງພະບາງ ແລະ ອານາຈັກຈຳປາສັກ.

ເຈົ້າອະນຸຖອຍທັບ ແລະອົບພະຍົບໄປຫວຽດນາມ

ຂຽນເມື່ອ: ພ.ຈ.. 27, 2010 | ມີ 3 ຄຳເຫັນ ແລະ 0 trackback(s)

ໜວດໝູ່: ປະຫວັດສາດ

ພາຍຫຼັງທີ່ເຈົ້າອະນຸໄດ້ນຳພາທັບລາວໄປຍຶດເມືອງຄອນລາດໄດ້ ແລະສັ່ງໃຫ້ຊາວຄົວກະກຽມພາຫະນະແລະເຄື່ອງຂອງເພື່ອກັບຄືນວຽງຈັນເປັນທີ່ຮຽບຮ້ອຍ, ພໍເຖິງເວລາອັນເໝາະສົມແລ້ວ ເຈົ້າອະນຸກໍໄດ້ສັ່ງໃຫ້ຄົນຮັບໃຊ້ໄປຈັດຊາວຄົວອອກເດິນທາງ. ແຕ່ ຊາວຄົວທີ່ໄດ້ຮັບການເປົ່າຫູຈາກຄົນຂອງພະຍາພົມພັກດີກໍຕົວະວ່າ ຍັງໄປບໍ່ໄດ້ເພາະລໍ້ກວຽນເປ່ເພ ແລະສະບຽງອາຫານກໍຍັງບໍ່ມີ. ເຈົ້າອະນຸລໍຖ້າຈົນເຖິງເວລາທີ່ຄິດວ່າຄົບຄັ່ນທຸກປະການແລ້ວ ຈຶ່ງສັ່ງໃຫ້ຄົນຮັບໃຊ້ໄປຈັດຊາວຄົວອອກເດິນທາງເປັນເທື່ອທີສອງ, ເທື່ອນີ້ຊາວຄົວໄດ້ໂວຍວາຍຂຶ້ນ ແລະຫາເລື່ອງໃສ່ທະຫານລາວ ພ້ອມກັນນັ້ນກໍໄດ້ພາກັນຫຸ້ມເຂົ້າບຸກໂຈມຕີທະຫານລາວ. ສະພາບການທົ່ວເມືອງຄອນລາດໄດ້ເກີດສົນລະວົນວຸ່ນວາຍ ຊາວຄົວທີ່ເປັນຄົນໄທບ່ອນໃດກໍລຸກຂຶ້ນຕ້ານທະຫານລາວ. ເມື່ອເປັນຈັ່ງຊັ້ນເຈົ້າອະນຸຈຶ່ງບອກກັບທະຫານລາວວ່າບໍ່ຄວນສູ້ກັບພວກຊາວຄົວ ໃຫ້ພາກັນຍົກຍ້າຍທັບໄປຕັ້ງຢູ່ໜອງບົວລຳພູກ່ອນ.

ພາຍຫຼັງທີ່ຊາວຄົວລຸກຂຶ້ນຕ້ານກັບທະຫານລາວ ເຮັດໃຫ້ສະພາບການບ້ານເມືອງມີຄວາມວຸ່ນວາຍ, ພະຍາພົມພັກດີຈຶ່ງໄດ້ລົງໄປລາຍງານບາງກອກ ແລະກຽມທັບຕ່າວໂຈມຕີທັບລາວທີ່ຄ້າຍໜອງບົວລຳພູ. ພະຍາພົມພັກດີພ້ອມດ້ວຍ ພະຍາຊຽງສາ, ພະລາຊະສຸລິນ ແລະພະຍານະລິນ ໄດ້ນຳກຳລັງສາມພັນກວ່າຄົນ ເພື່ອໄປບຸກຄ້າຍໜອງບົວລຳພູຂອງທະຫານລາວ. ກອງທະຫານພະຍາພົມພັກດີໄປຕາມທາງ ພົບຊາວຄົວລາວທີ່ໜີອອກຈາກຄ້າຍມູນເດັ້ງ ພວກເຂົາກໍຟັນຂ້າເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ. ເມື່ອພະຍາພົມພັກດີໄປເຖິງຄ້າຍໜອງບົວລຳພູແລ້ວ, ພວກເຂົາກໍເອົາກຳລັງອ້ອມໄວ້ເຖິງ 7 ຊັ້ນ. ພາຍໃນຄ້າຍແມ່ນມີຊາວຄົວທັງລາວແລະຍວນເຕັມຢູ່, ແຕ່ໄທກໍໃຊ້ກຳລັງບຸກເຂົ້າທຸກດ້ານ. ທະຫານລາວ ແລະຊາວຄົວວຽງຈັນສູ້ບໍ່ໄຫວ ຈຶ່ງນຳກຳລັງຖອຍຈາກໜອງບົວລຳພູ ແລະຄ້າຍໜອງບົວລຳພູຖືກກອງທັບໄທຍຶດເອົາໄດ້ ພວກເຂົາກໍກວາດເອົາຊາວຄົວລາວກັບຄືນເມືອໝົດ.

ເວລາຜ່ານໄປ, ເຈົ້າອະນຸເຫັນວ່າເສິກສົງຄາມນີ້ຮຸນແຮງ, ຊາວຄົວໄດ້ລຸກຂຶ້ນທົ່ວທຸກບ່ອນ. ພະອົງຈຶ່ງກັບຄືນວຽງຈັນ ແລ້ວສັ່ງກຳລັງ ແລະເຮືອແພ ເພື່ອບັນທຸກເອົາເຄື່ອງຂອງແລະຄອບຄົວໄປເພິ່ງເຈົ້າພູຊູນແຫ່ງຫວຽດນາມ ພ້ອມທັງສັ່ງໃຫ້ປະຊາຊົນຍົກຍ້າຍໜີ. ຊາວວຽງຈັນຈຳນວນໜຶ່ງແມ່ນໜີຂຶ້ນເມືອຢູ່ເມືອງພວນ, ປະຊາຊົນເມືອງນະຄອນພະນົມຍົກຍ້າຍໜີລົງໄປທາງໃຕ້. ໃນໄລຍະນີ້ ນັບແຕ່ວຽງຈັນລົງໄປຮອດນະຄອນພະນົມແມ່ນເປັນບ້ານຮ້າງເມືອງເປົ່າເພາະປະຊາຊົນໜີເສິກໝົດ. ສ່ວນກຳລັງຂອງເຈົ້າວັງໜ້າແມ່ນຍັງຢູ່ສຸວັນນະພູມເພື່ອສືບຕໍ່ຕີໄທຕໍ່ໄປ ເພາະບໍ່ຮູ້ວ່າເຈົ້າອະນຸໜີຈາກວຽງຈັນໄປແລ້ວ, ແຕ່ທັບຂອງເຈົ້າວັງໜ້າກໍສູ້ການລຸກຂຶ້ນຂອງຊາວຄົວບໍ່ໄດ້ຈຶ່ງຖອຍທັບໄປເມືອງນະຄອນພະນົມ ພໍໄປຮອດກໍເຫັນແຕ່ເມືອງຮ້າງ.

ຍ້ອນເຫຼັກຫຼາຍກວ່າຖ່ານ ທະຫານໄທຫຼາຍກວ່າທະຫານລາວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ກອງທັບຂອງເຈົ້າອະນຸສູ້ບໍ່ໄຫວ, ນັບມື້ທັບໄທຍຶດດິນແດນໄດ້ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເຈົ້າອະນຸຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ອົບພະຍົບໄປເພິ່ງເຈົ້າພູຊູນ ແຫ່ງເມືອງແກວ ເພື່ອຈັດຕັ້ງກອງກຳລັງແລະຮ່ວມກັບແກວກັບຄືນຍຶດເອົາເມືອງລາວຄືນ.

ຈາກເມືອງກອງແກ້ວ ເຈົ້າອະນຸໄດ້ເຂົ້າສູ່ເມືອງພູຊູນແຫ່ງປະເທດແກວ. ພໍໄປເຖິງກໍໄດ້ຮັບການຕ້ອນຮັບຢ່າງອົບອຸ່ນຈາກສາມອົງກວານ (ກວານແມ່ນພະຍາ ຫຼືຂຸນນາງ) ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍໄດ້ຈັດເຄື່ອງບັນນາການມາຖວາຍພະອົງ. ເຈົ້າຟ້າໃຫຍ່ຫໍຄຳ (ເຈົ້າຊີວິດແກວ) ຊົມຊື່ນ ແລ້ວຈຶ່ງຈັດເອົາໝູ່ແກວມາກໍ່ສ້າງຫໍໂຮງ ເປັນບ່ອນພັກເຊົາໃຫ້ແກ່ເຈົ້າອະນຸ ພ້ອມທັງໂພຊະນາຫານມາລ້ຽງດູ ແລະຈັດແຈງກຳລັງແກວມາເຝົ້າທຸກເຊົ້າຄ່ຳວັນຄືນ.

ຄັດຈາກ: ພື້ນວຽງ ສະໄໝເຈົ້າອະນຸ, ຄະນະຄົ້ນຄວ້າ ພາກວິຊາພາສາລາວ-ວັນນະຄະດີ, ຄະນະອັກສອນສາດ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ, 2004:29-33.

ຊົນຊາດລາວມາຈາກໃສ ?

ຂຽນເມື່ອ: ພ.ຈ.. 27, 2010 | ມີ 3 ຄຳເຫັນ ແລະ 0 trackback(s)

ໜວດໝູ່: ປະຫວັດສາດ

ຊົນຊາດລາວມາຈາກໃສ ?

ເລື່ອງແຫຼ່ງກຳເນີດຂອງຊົນຊາດລາວນັ້ນ ເປັນທີ່ໜ້າສົນໃນ ແລະຄວນແກ່ການສືກສຳລັບນັກມະນຸດວິທະຍາ ແລະນັກປະວັດສາດເປັນ່າງຍິ່ງ ການສຶກສາເລື່ອງນີ້ນັກປະຫວັດສາດຂອງລາວບໍ່ວ່າຈະເປັນອູ່ຄຳ ພົມ ວົງສາ, ເຈົ້າຄຳໝັ້ນ ວົງກົດຣັດຕະນະ ແລະມະຫາສີລາ ວິຣະວົງກໍກ່າວເຖິງ, ນອກຈາກນັ້ນນັກປະຫວັດສາດ ຂອງໄທຍ໌ຫຼາຍທ່ານທັງອະດີດປັດຈຸບັນກໍໄດ້ກ່າວເຖິງ ທີ່ມາຂອງຊົນຊາດໄທ ຫຼືໄທລາວໃນລັກສະນະເໝືອນກັນ ນີ້ ຕະຫຼອດທັງນັກປະວັດສາດຕ່າງປະເທດ ກໍຄືຫຼັກການນີ້ສຶກສາທີ່ມາຂອງຊົນຊາດລາວ ແລະໄທຍ໌ໄວ້ໃນທຳ ນອງດຽວ ຈຶ່ງນັບວ່າເປັນບັນທັດຖານຂອງການຄົ້ນຄວ້າເຣື່ອງນີ້ເປັນຢ່າງຍິ່ງ ຫຼັກຖານທີ່ຈະກ່າວຕໍ່ໄປນີ້ ແມ່ ອິງ ຕາມຫຼັກຖານທາງບູຮານຄະດີ ເຊິ່ງສຶກສາກັນມາເຫິງສົມຄວນ ຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດມີທິດສະດີວ່າດ້ວຍແຫ່ງ ກຳເນີດຂອງຄົນລາວມີກັນຢູ່ສອງທິດສະດີ ຄືທິດສະດີເກົ່າ ແລະທິດສະດີໃໝ່.

ທິດສະດີເກົ່າ:

ນັກມະນຸດວິທະຍາ ແລະນັກປະວັດສາດ ແລະມະນຸດວິທະຍາສັນນິດຖານວ່າຊົນຊາດລາວ ແຕ່ເດີມມີ ພູມລຳເນົາຢູ່ທາງຕເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ແລະພາກໃຕ້ຂອງຈີນ ແຖບມົນທົນກວາງຕຸງຂອງຈີນປັດຈຸບັນນີ້ Dr. William Dodd ຄຸນພໍ່ສອນສາສນາ ໄດ້ສະເໜີຂໍ້ຄິດເຫັນດັ່ງກ່າວໄວ້ໃນໜັງສື "The Thai Face Elder Brother of the Chinese" ເຊິ່ງກົງກັບນັກປະວັດສາດຊາວເຍັຍຣະມັນຊື່ Wolfram Eberhard ທີ່ໄດ້ອາໄສຫຼັກ Cultural Anthropology ທີ່ວ່າຊົນຊາດ ໄທມີແຫ່ງກຳເນີດຢູ່ທາງຕາເວັນອອກຂອງມົນທົນ Shang ຢູ່ໃນບໍຣິເວນມົນທົນກວາງຕຸ້ງ ແລະມີນັກປະວັດສາດຂອງໄທຍ໌ ເຊັ່ຍ ຂຸນວິຈິຕຣ໌ວາທະກາຣ ກ່າວວ່າ “ຊົນຊາດໄທຍ໌ນັ້ນ ແຕ່ເດີມມີຫຼັກແຫຼ່ງຢູ່ແຖບບໍຣິເວນພູເຂົາອັລໄຕ (Altai) ມີບາງທ່ານສັນນິດານວ່າ ເພາະມີຄຳລົງທ້າຍວ່າ Tai ເຊິ່ງທີ່ຈິງນັນ ຄຳວ່າອັລ ໄຕ (Altai) ເປັນພາສາມົງໂກລີ ແປວ່າ “ຄຳ” ພູເຂົາອັລໄຕ ຈຶ່ງຊື່ວ່າ “ພູເຂົາຄຳ” ບໍ່ແມ່ນຄຳວ່າ “ອັລ” ລວມກັບ “ໄຕ” ຢ່າທີ່ເຂົ້າໃຈກັນ.

ຕໍ່ມາເມື່ອ ໑໐໒໘ ປີກ່ອນຄຣິດຕະສັງກຣາດ ຫຼື ໔໘໕ ກ່ອນພຸເດທະສັງກຣາດ ຣາຊະວົງໂຈວ໌ ເຊິ່ງເປັນຈີນແທ້ໄດ້ໂຈມຕີຣາຊະວົງສາງສຳເຣັດ ຊົນຊາດໄທລາວຈຶ່ງໄດ້ ອົບພະຍົບລົງມາຕາມລຳນ້ຳແຢງຊີກຽງ ໄປຍັງມົນທົນເສສວນ ແລະຢູນານ ໂດນມີເມືອງ ສຳຄັນຈາຣືກໄວ້ໃນຈົດໝາຍເຫດຂອງຈີນ ຄື ເມືອງເສິນຕູ ແລະຄຸນມິງ ໃນສັດຕະວັດທີ ໑໓ ຊົນຊາດໄທລາວ ຈຶ່ງໄດ້ແຍກອອກໄປຢ່າງກະຈັດກະຈາຍໄປໃນທີ່ຕ່າງໆ ໃນແຄ້ວນຢູ່ ນານຂອງປະເທດຈີນປັດຈຸບັນ.

ສຳລັບເຣື່ອງແນວຄິດອົບພະຍົບລົງຈາກເສສວນ ຈົນເຖິງຢູນານນັ້ນໄດ້ເປັນທີ່ ຍອມຮັບຂອງ ດຣ. ຂະຈອນ ສຸຂພານິດ ນັກປະຫວັດສາດໄທຍ໌ ເຊິ່ງໄດ້ໃຊ້ເວລາສຶກສາ ແຫຼ່ງກຳເນີດຂອງຊົນຊາດໄທຍ໌ຫຼາຍປີ ທ່ານໄດ້ຂຽນໄວ້ໃນໜັງສືຊື່ “ຖິ່ນກຳເນີດ ແລະ ແນວການອົບພະຍົບ ຂອງເຜົ່າໄທຍ໌” ນອກຈາກນັ້ນ ທ່ານເຣື່ອງເດດ ບັນເຂື່ອນຂິດ ກໍໄດ້ຂຽນໜັງສື “ພາສາຖິ່ນຕະກູນໄທຍ໌” ກໍເຊັ່ນດຽວກັບນັກປະວັດສາດລາວ ເຊິ່ງ ທ່ານອູ່ຄຳ ພົມວົງສາ, ກໍເວົ້າເຖິງການກຳເນີດ ແລະການອົບພະຍົບຂອງຊົນຊາດ ອ້າຍລາວໃນໜັງສື ຂອງທ່ານ ໃນນັ້ນທ່ານມະຫາສີລາ ວິຣະວົງ ແລະເຈົ້າຄຳໝັ້ນ ວົງກົດຣັດຕະນະ ກໍໄດ້ມີຄວາມເຫັນເປັນເອກະສັນກັນໃນເຣື່ອງນີ້ ເຊິ່ງຖືວ່າກົງກັບ ຄວາມຂອງພຣະຍາອະນຸມານຣາຊະທົນ ຕະຫຼອດທັງນັກປະຫວັດສາດຮ່ວມສະໄໝກັບ ທ່ານຂອງໄທຍ໌ ໄດ້ມີຄວາມເຫັນເປັນໄປໃນທາງດຽວກັນ ແມ່ນແຕ່ທ່ານ Wolfram Eberhard ກໍມີຄວາມເຫັນເປັນໄປໃນທາງດຽວກັນ ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງໄດ້ສະໜັບສະນູນການ ອົບຂອງຄົນອ້າຍລາວ(ໄຕລາວ) ໄດ້ຕັ້ງອານາຈັກໃນມົນທົນກວາງຕຸ້ງອີກ.

ຈາກສະຕະວັດ ທີ ໑໓-໑໕ ຊົນຊາດອ້າຍລາວ ສາມາດລວມຕົວກັນເປັນອານາຈັກ ຮຽກ ວ່າອານາຈັກນ່ານເຈົ້າ ເຊິ່ງແປວ່າ “ເຈົ້າທິດໃຕ້” ເຊິ່ງກໍໄດ້ສູນສິ້ນຊື່ລົງເມືອ່ປີ ຄ.ສ ໑໒໕໓ ເພາະ ຈັກກະພັດຈີນອົງແຮກໃນຣາຊະວົງຫຍວນ ຄືພຣະເຈົາກຸບໄລຂ່ານ ຜູ້ນຳຊາດມົງໂກລລີໄດ້ຍົກ ທັບມາຕີນ່ານເຈົ້າແຕກໄປ ຊົນຊາດອ້າຍລາວ ຊົນຊາດໄທຍຈຶ່ງຕ້ອງອົບພະຍົບລົງມາໃນດິນ ແດນສຸວັນນະພູມ ເຊິ່ງຕໍ່ມາໄດ້ສ້າງຕັ້ງອານາຈັກລາວຈົກ(ລາວຈັກກຣາດ) ມີເມືອງຊຽງແສນ ເປັນເມືອງສຳຄັນ, ໄຕລາວ ທີ່ທີ່ຮຽກຕົນເອງວ່າ “ລາວຈັກກະຣາຊ” ນີ້, ລົງໃນແຖບແມ່ນຳ້ຂອງ ໄດ້ຕໍ່ສູ້ກັບຊົນຊາດເດີມຄື ຂອມດຳ ເຊິ່ງໄດ້ແມ່ອິດທິພົນເໜືອຊົນຊາດ ລະວ້າ(ລວະ) ກ່ອນໜ້າ ນີ້ ຈຶ່ງເອົາຊະນະເຈົາຂອງຖິ່ນເດີມ ຄືຂອມແລະລະວ້າ ແລ້ວຂະຫຍາຍອຳນາດຂອງຕົນກວ້າງ ຂວາງອອກໄປຮອດແມ່ນຳ້ປິງ-ຍົມນ່ານ ຊົນຊາດໄທລາວຈົກກໍຕັ້ງອານາຈັກຂອງຕົນທີ່ແຄວ້ນ ຫາຣິພຸນໄຊ ເຊິ່ງມີຂອມແລະລະວ້າເປັນເຈົ້າຂອງເດີມສຳເຣັດ ພາຍລຸນມາຈຶ່ງໄດ້ຕັ້ງອານາຈັກ ລ້ານນາໃນໄລຍະຫຼັງ, ໄທລາວອີກພວກໜຶ່ງໄດ້ເຂົາຢຶດອພຳນາດຂອງຂອມທີ່ແຄວ້ນສຸໂຂໄທ ສະຖາປານາຕົນເປັນຣັດໄທ(ບໍ່ແມ່ນໄທຍ)ຈະແຈ້ງ, ອານາຈັກສຸໂຂໄທໄດ້ຕົກຢູ່ໃນອຳນາດຂອງ ຂອມລົບບູຣີ ເຊິ່ງເຊື່ອວ່າ ເຈົ້າຂອງດິນແດນລົບບູຣີນັ້ນແມ່ນອານາຈັກຂອງອ້າຍລາວພວກໜຶ່ງ ທີ່ອົບພະຍົບລົງມາກ່ອນໄທລາວ ແຕ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ອຳນາດຂອງຂອມທີ່ຂະຫຍາຍອິດທິພົນຂຶ້ນມາ ເມື່ອຂອມຄ່ອຍໆເຊື່ອອຳນາດລົງໄທລາວກໍລວມຕົວກັນມີພະລັງເຂັ້ມແຂງ ກໍປະກາດຕົວເປັນ ອິດສະຫຼພ ມີເມືອງສຸໂຂໄທເປັນຣາຊະທານີ, ພວກໜຶ່ງກໍປະກາດຕົນເປັນອານາຈັກລາວຈັກ ຣາດລ້ານນາ ມີຊຽງໃໝ່ເປັນຣາຊະທານີ ເຊິ່ງມີລາວຈັກກະຣາດເຜົ່າຍວນ ກຳອຳນາດ ແລະ ມືໄຕລາວເຜົ່າອື່ນ ເປັນເມືອງບໍຣິວານ ສ່ວນເມືອງລົບບູຣີກໍກາຍເປັນເມືອງຮອງ ທີ່ໄຮ້ອຳນາດ ລົງ, ສ່ວນລາວອີກພວກໜຶ່ງໄດ້ລົງໄປຕາມແມ່ນ້ຳເຈົ້າພຣະຍາ ຕັ້ງບ້ານເຮືອນຂອງຕົນໃນດິນ ແດນຂອງສາມເທດ ຫຼືສຍາມເທດ ເຊິ່ງມີອຳນາດເຂັ້ມແຂງຢູ່ແຄວ້ນອາໂຍທະຍາ, ຊາວສຍາມ ນັ້ນສັນນິຖານວ່າ ເປັນຊົນເຜົ່າໜຶ່ງຂອງຂອມ ແຕ່ມີອຳນາດຕັ້ງຣັດຂອງຕົນໄດ້ ເມື່ອຄົນໄທລາວ ເຂົ້າໄປຕັ້ງບ້ານເຮືອນຢູ່ໃນອານາເຂດຂອງສຍາມ ເຣືອງເດດບັນເຂື່ອນຂິດ ໃຫ້ທັດສະນະວ່າ “ລາວໄດ້ອົບພະຍົບລົງມາຢູ່ໃນດິນແດນຂອມສຍາມ ກໍໄດ້ກືນຊາດສຍາມ ທາງວັດທະນະທຳ, ສາຍເລືອດ ແລະພາສາ…” ເຮັດໃຫ້ຊົນຊາດສຍາມໄດ້ຮັບວັດທະນະທັມໄທລາວຫຼາຍຂຶ້ນ ການ ທີ່ລາວສາມາດກືນຊາດສຍາມດ້ວຍວັດທະນະທຳ, ພາສາ ແລະສາຍເລືອດໄດ້ນັ້ນ ທາງໜຶ່ງ ສັນນິຖານວ່າ “ຄົນລາວມີຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍກວ່າສຍາມ ເຊິ່ງໃນຂະນະນັ້ນສຍາມເອງ ກໍທຳ ສົງຄາມ ແລະເປັນຄູ່ອາຣິກັບຂອມຢູ່, ສຍາມຕ້ອງການກຳລັງພົນ ທີ່ຈະຕໍ່ສູ້ກັບຂອມ ສຍາມຈຶ່ງ ທຳຕົວເປັນມິດກັບຄົນໄທລາວຄັນການເວລາລ່ວງໄປ ລາວກໍໄດ້ເຂົ້າໄປມີບັດບາດໃນອຳນາດຣັດ ຂອງສຍາມ ແລ້ວກໍໄດ້ແຕ່ງງານກັບຄົນສຍາມຫຼາຍຂຶ້ນ ແລ້ວກໍເຜີຍແຜ່ພາສາ ແລະວັດທະນະ ທຳຂອງຕົນເໜືອສຍາມ ເຮັດໃຫ້ສຍາມດຳຣົງວັດທະນະທຳຂອງໄທຍລາວຢ່າງແຍກບໍ່ອອກ. ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ສຍາມບໍ່ໄດ້ລັງກຽດພວກລາວ ທີ່ອົບພະຍົບລົງໄປຢູ່ ໃນດິນແດນຂອງຕົນ.

ສ່ວນລາວອີກພວກໜຶ່ງລົງມາທາງນ້ຳຂອງຕອນກາງ ແລະຕອນໃຕ້ໄດ້ຕໍ່ສູ້ກັບຊົນຊາດ ຂອມເຜົ່າຊວາ ໄດ້ໄຊຊະນະແລ້ວກໍສ້າງຕັ້ງອານາຈັກຂອງຕົນທີ່ຊຽງດົງ ແລ້ວປ່ຽນຊື່ເມືອງຊຽງ ດົງເປັນຊຽງທອງ ຮຽກວ່າອານາຈັກລ້ານຊ້າງ, ສ່ວນອີກພກວໜຶ່ງລົງໄປຂັບໄລ່ຂອມອອກຈາກ ອານາຈັກຊາຍຟອງເຊິ່ງເປັນສູນກາງ ຂອງຂອມໃນລ້ອງແມ່ນຳ້ຂອງແລ້ວສ້າງອານາຈັກຂອງ ຕົນຂຶ້ນຊື່ວ່າ “ອານາຈັກຈັນທະບູຣີ” ແລ້ວລາວຈຳນວນໜຶ່ງກໍລົງໄປທາງໃຕ້ ໂດຍຢູ່ຮ່ວມກັບຊົນ ຊາດຂອງພວກໜຶ່ງໃນອານາຈັກສີໂຄຕະປຸຣະ ຈົນໃນທີ່ສຸດຂອງໃນອານາຈັກສີໂຄຕະປຸຣະກໍ ເສື່ອມອຳນາດລົງ ລາວຈຶ່ງເຂົ້າມີອຳນາດບົດບາດໃນເມືອງສີໂຄຕະປຸຣະ.

George Caedes ຊາວຝຣັ່ງເສດ ໄດ້ສະໜັບສະໜູນທິດສະດີນີ້ ສະຫຼຸບວ່າ “ຊົນຊາດໄທ ອົບພະຍົບລົງໃຕ້ ໂດຍອາໄສແມ່ນຳ້ເປັນຫຼັກ ເປັນການົບພະຍົບຢ່າງຄ່ອນເປັນຄ່ອຍໄປ ເມື່ອອານາຈັກ ນ່ານເຈົ້າຖືກພວກມົງໂກລີຮຸກຮນານ ຄົນໄທຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍອາໄສແມ່ນຳ້ສອງສາຍ ຄືລຳນ້ຳຂອງ ແລ້ວມາຕັ້ງຫຼັກແຫຼ່ງທີ່ອານາຈັກລ້ານຊ້າງ (ຫຼວງພຣະບາງ ແລະວຽງຈັນ) ແລະລ້ານນາ(ຊຽງແສນ, ຊຽງໃໝ່) ແລະສຸໂຂໄທ ສ່ວນທີ່ອົບພະຍົບໄປຕາລຳນ້ຳສາຣະວິນນັ້ນ ໄດ້ຕັ້ງຫຼັກແຫຼງເຖິງແຄວ້ນອັດສັມ ຂອງອິນເດັຍ ແລະຣັດສານຂອງພະມ້າກໍມີ” ຫາກຖືເອົາຕາມຄວາມເປັນຈິງນີ ກໍເຮັດໃຫ້ຫຼັກຖານທາງ ວັນນະຄະດີລາວປະເພດຕຳນານພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ ໃນຖານະທາງປະວັດສາດປະເພດຕຳນານ ໒ ເລື່ອງ ຄື ໜັງສືອຸຣັງຄະນິທານ ແລະໜັງສືຂຸນບູຣົມ ແລະເຮັດໃຫ້ວັດທະນະທຳຂອງບັນດາຊົນຊາດ ທີ່ຖືແຖນ ແລະນາກຄືພວກດຽວກັຍ ເຊັ່ນລາວລ້ານຊ້າງ ແລະລາວລ້ານນາ ອາດລວມເຖິງສຸໂຂໄທດ້ວຍ ນັບຖື ນາກແລະແຖນຄືຊົນຊາດດຽວກັນ, ທິດສະດີນີອາດຊິກ່ຽວຂ້ອງກັບຄ້ອງບັ້ງ ທີ່ບໍ່ຄຳເຊໂປນ ແລະເຄື່ອງ ແລະເຄື່ອງເງິນຄຳ ທີ່ບ້ານໜອງເຮືອທອງ ທີ່ລາວເຮົາຄົ້ນພົບໃນປີ ໒໐໐໘ ນີ້ດ້ວຍ.

ທິດສະດີໃໝ່.(ໂຜດຕິດຕາມຕໍ່ໄປ)(ຢາກໃຫ້ພີ່ນ້ອງມີຄວາມເຫັນ ແລະແກ້ໄຂຊ່ວຍໃນການຂຽນ ແລະເນື້ອໃນຕລອດທັງຫຼັກຖານອື່ນທີ່ອາດມີນຳ້ໜັກກວ່າ)ອ້າງອິງ
http://ulfasso.com/upload/actu/pdf/2085_qz8tamwkykAVVq5TSpGX.pdf?PHPSESSID=d9c1ef77b2ae76652c069c823005cfbc

ດອກຮັງ ສາຍນ້ຳເຊໂດນ

ເບິ່ງທັງໝົດ

ອ່ານຄືນຫຼັງ

2012 (3)
2011 (24)
2010 (18)

ໝວດໝູ່

ໝາຍເຫດ: ບົດຄວາມ, ຂໍ້ຂຽນ, ຄຳເຫັນຕ່າງ ໆ ທີ່ມີໃນໜ້ານີ້ ຖືກສົ່ງເຂົ້າມາໂດຍສາທາລະນະຊົນ ແລະຖືກເຜີຍແຜ່ໂດຍອັດຕະໂນມັດ ບໍ່ໄດ້ຜ່ານການກວດສອບຈາກທີມງານ ດັ່ງນັ້ນ ຈຶ່ງຂໍໃຫ້ທ່ານຜູ່ອ່ານຈົ່ງໃຊ້ວິຈາລະນະຍານ ແລະຖືຄະຕິ ກາລາມະສູດ : ພິຈາລະນາກ່ອນເຊື່ອ ໃນການຮັບຮູ້ຂໍ້ມູນຕ່າງ ໆ ທີ່ມີໃນໜ້າເວັບນີ້ ຫາກທ່ານພົບວ່າມີຂໍ້ຄວາມໃດທີ່ບໍ່ເໝາະສົມ ຫຼືຜິດຕໍ່ລະບຽບກົດໝາຍ ທ່ານສາມາດແຈ້ງເນື້ອຫາບໍ່ເໝາະສົມໄດ້ ຫຼືຕິດຕໍ່ທີມງານພັນລາວໂດຍກົງ ຂໍຂອບໃຈ.