ນີ້ຄືຫລັກການແຫ່ງຄວາມເຊື່ອຈາກບົດກາລາມະສູຕຣ໌. ພຣະພຸດທະອົງເປີດກວ້າງຕໍ່ການສຶກສາ ແລະ ຄົ້ນຄິດພິຈາຣະນາໃນທັມ ດັ່ງສະແດງອອກໃນບົດສູນສັນລະເສີນພຣະທັມມະຄຸນ ເຊັ່ນຄຳວ່າ ເອຫິປັສສິໂກທ່ານຈົ່ງມາເບິ່ງເຖີດ ໝາຍຄວາມວ່າພຣະອົງໄດ້ເຊີນຊວນມວນມະນຸດຜູ້ສົນໃຈໃນທັມເຂົ້າມາສຳຜັດດ້ວຍຕົວຂອງຕົນເອງ ເພື່ອເປັນການພິສູດ. ປັຈຈັຕຕັງ ເວທິຕັພໂພເປັນທັມທີ່ສຳຜັດ ແລະ ຮູ້ໄດ້ສະເພາະຕົນ. ບົດທັມມະທີ່ຈະນຳສະເໜີຕໍ່ໄປນີ້ເປັນທັມມະທີ່ພຣະພຸດທະເຈົ້າເທສນາໃຫ້ຊາວເມືອງເກສະປຸຕຕະນິຍະນິຄົມ ແກ່ຊົນເຜົ່າກາລາມະ ພວກທີ່ເປັນວັນນະກະສັຕຍ໌ຟັງກ່ຽວກັບຄວາມເຊື່ອຫລືບໍ່ຄວນເຊື່ອ ເນື່ອງຈາກວ່າໃນຄັ້ງພຸດທະການ ໃນປະເທດອິນເດຍ ມີຫລາຍລັດທິ ແລະ ນິກາຍ ຈິ່ງມີຄົນສັບສົນວ່າຈະນັບຖືໃນສາດສະດາອົງໃດກັນແທ້. ເພື່ອປ້ອງກັນຄວາມສັບສົນກ່ຽວກັບຄວາມເຊື່ອ ພຣະພຸດທະອົງຈິ່ງໄດ້ວາງຫລັກການໃຫ້ຊາວເມືອງກາລາມະຜູ້ມາຖາມ ຈິ່ງເປັນທີ່ມາຂອງກາລາມະສູຕຣ໌ ແລະ ໃຊ້ໄດ້ມາເຖິງປັດຈຸບັນນີ້.

ພຣະສູຕຣ໌ດັ່ງກາ່ວຍັງເປັນຫົວໃຈສຳຄັນໃຫ້ແກ່ນັກປາດທາງພຣະພຸດທະສາດສະໜາ ເພື່ອເປັນແຫວ່ນແຍງໃນການຄົ້ນຄ້ວາວິໄຈ ຈະເປັນຜົນງານການວິໄຈທາງດ້ານວິຊາການ ຫລືທາງດ້ານການປະຕິບັດຄອງວິປັສສນາກັມມະຖານ ດວ້ຍຈະບໍ່ປົງໃຈເຊື່ອໂລດວ່າ ອາຈາຣຍ໌ອົງນັ້ນດີຫລືວິເສດໂລດ ເວັ້ນເສຍແຕ່ວ່າຈະໄດ້ພິສູດດວ້ຍການປະຕິທັມມະຂອງເພິ່ນ ແລະ ເຫັນຜົນຈິງ. ຕໍ່ກັບຫລັກການດັ່ງກາ່ວນັກຄົ້ນຄ້ວາທາງພຣະພຸດທະສາດສະໜາທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງໂລກເຊັ່ນທ່ານ ຣີຊາດ ກອມບຣິຈ Dr. Richard F. Gombrich ມັກຈະອ້າງອີງຫລັກການຄົ້ນຄວ້າຂອງພຣະພຸດທະເຈົ້າຂໍ້ນີ້ສະເໝີ ເພື່ອດຳເນີນການຄົ້ນຄ້ວາທາງພຣະພຸດທະສາດສະໜາ. ໃນທີ່ສຸດ ທ່ານຣີຊາດ ກອມບຣິຈ(ໃນປັດຈຸບັນ) ໄດ້ຮັບສາຍານາມວ່າ ພຣະໄຕປິດົກເຄື່ອນທີ່ ພ້ອມທັງເປັນນັກປຣາຊທາງ ພາສາບາລີ, ພາສາສັນສະກຣິຕ ແລະ ພາສາສິງຫົນ.

ເອົາລະ ບໍ່ແມ່ນເວົ້າຍ້ອງ ແລະ ຍົກບຸກຄົນສຳຄັນ(ຝຣັ່ງດັງໂມ)ມາອ້າງເພື່ອຊວນເຊື່ອ ແຕ່ຂໍໃຫ້ທ່ານຜູ້ອ່ານເຊື່ອດວ້ຍຫລັກການຕໍ່ໄປນີ້:

໑. ມາ ອະນຸສສະເວນະ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງໄດ້ຍິນເຂົາວ່າ -be not led by report
໒. ມາ ປຣັມປຣາຍະ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງເຂົາເລົ່າສືບໆກັນມາ-be not led by tradition
໓. ມາ ອິຕິກິຣາຍະ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງໄດ້ຍິນມາຢ່າງນີ້-be not led by hearsay
໔. ມາ ປິຕະກະສັມປະທາເນນະ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງອ້າງຕຳລາ-be not led by the authority of texts
໕. ມາ ຕັກກະເຫຕຸ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງນຶກເອົາເອງ-be not led by mere logic
໖. ມາ ນະຍະເຫຕຸ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງຄາດຄະເນເອົາ-be not led by inference
໗. ມາ ອາກາຣະປຣິວິຕັກເກນະ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງຕຶກຕອງຕາມອາຣົມ- be not led by considering appearances
໘. ມາ ທິດຖິນິຊຊານັກຂັນຕິຍາ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງຢືດຄວາມເຫັນຂອງຕົນ- be not led by the agreement with a considered and approved theory
໙. ມາ ພັພພະຣູປະຕາຍະ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງຖືວ່າຜູ້ນີ້ຄວນເຊື່ອ-be not led by seeming possibilities
໑໐. ມາ ສະມະໂນ ໂນຄຣູຕິ ທ່ານຢ່າເຊື່ອພຽງຖືວ່າຜູ້ນີ້ເປັນຄູຂອງເຮົາຯ-be not led by the idea" this is our teacher"

ຫລັກຄວາມເຊື່ອນີ້ສາມາດເປັນພື້ນຖານໃນການຄົ້ນຄວ້າວິໄຈຂໍ້ມູນຕ່າງໆບໍ່ສະເພາະແຕ່ໃນພຣະພຸດທະສາດສະໜາ ແຕ່ຍັງເໝາະສົມສຳຫລັບນັກສຶກສາທາງດ້ານອື່ນໆອີກ.

ຊາວພຸດທີ່ດີຄວນມີຫລັກການເຊື່ອຖືສິ່ງໃດສິ່ງໜຶ່ງດວ້ຍເຫດ ແລະ ຜົນ ບໍ່ຕົກລົງປົງໃຈເຊື່ອໂລດດວ້ຍເຫດວ່າຕົນເອງຍັງບໍ່ທັນແນ່ໃຈ ແຕ່ກໍ່ບໍ່ໝາຍຄວາມວ່າຈະປະຕິເສດໂລດ ເພາະຫລັກການນີ້ບໍ່ແມ່ນຫລັກການປະຕິເສດ.

ຂໍຄວາມຈະເລີນໃນທັມຈົ່ງເກີດມີແດ່ບັນດາທ່ານຜູ້ສະແຫວງໃນທັມ.

.................

ຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍຂຽນໄວ້ແຕ່ປີ 2007 ພຸ້ນ ເອົາມາໃສ່ໃນເວັບນີ້ອີກ. ແຕ່ເຄີຍພິມລົງໃນປື້ມທັມມະ ແຕ່ດັດແປງສຳນວນດີກ່ວານີ້.