ຫຼັງຈາກລົງພິມບົດ ຄຸນສົມບັດໃໝ່ ແລະ ສິນທຳປະຕິວັດ ເຊິ່ງຄັດເອົາບາງຕອນໃນປຶ້ມດັ່ງກ່າວ ເພື່ອນຜູ້ອ່ານໄດ້ສ່ອງແສງມາຕື່ມອີກວ່າ ຢາກໃຫ້ຄົ້ນຄ້ວາເອົາບົດຂຽນໃນ ປຶ້ມ ທີ່ເວົ້າເຖິງບັນດາຂໍ້ບົກຜ່ອງ ແລະ ຜິດພາດ ໃນການເຮັດວຽກຂອງພະນັກງານ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອື່ນເຫັນແລ້ວ ມີສະຕິເປັນເຈົ້າການ ແລະ ຖອດຖອນເປັນບົດຮຽນວ່າຊັ້ນ ! ໃນຖານະຜູ້ຮັບຜິດຊອບຄໍລຳ ແນວລາວ ໄດ້ອ່ານປຶ້ມ ການແກ້ໄຂວິທີເຮັດວຽກ ເຊິ່ງພິມໂດຍສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ສປປ ລາວ ປີ 1980 ເພິ່ນໃສ່ວົງເລັບວ່າ: ພິມເທື່ອທີ 5ໃນໜ້າທີ 45 ຂອງປຶ້ມ ມີຂໍ້ 5 ເວົ້າວ່າ: ບັນດາຂໍ້ບົກຜ່ອງ ແລະ ຜິດພາດ ດັ່ງນີ້:

5. ບັນດາຂໍ້ບົກຜ່ອງ ແລະ ຜິດພາດ.

ພາຍໃນພັກຂອງເຮົາ ກໍຍັງມີຄົນຜູ້ບໍ່ທັນຮຽນຮູ້ ແລະ ບໍ່ທັນເຮັດໄດ້ ໃນຄວາມທີ່ວ່າ: ເສຍສະຫຼະປະໂຫຍດສ່ວນຕົວເພື່ອສ່ວນລວມ ດັ່ງນັ້ນ ຄົນພວກນັ້ນ ຈຶ່ງມັກມີລັດທິເອ ກະຊົນ.

ລັດທິເອກະຊົນ ເປັນຄືແມ່ພະຍາດຊະນິດໜຶ່ງ ທີ່ຮ້າຍກາດທີ່ສຸດ ມັນພາໃຫ້ເກີດພະຍາດຫຼາຍຊະນິດ ທີ່ເປັນອັນຕະລາຍທີ່ສຸດ ຄືດັ່ງຈະຊີ້ແຈງຢູ່ຂ້າງລຸ່ມນີ້:

ກ.) ພະຍາດໂລພາ: ຄົນຜູ້ຕິດພະຍາດນີ້ ກໍມັກແຕ່ຍົກຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວເອງ ຂຶ້ນສູງກ່ວາຜົນປະໂຫຍດຂອງພັກ ແລະ ຂອງຊາດ ຍ້ອນແນວຄິດນັ້ນ ຈຶ່ງເກີດມີໃຈມັກ ແຕ່ໄດ້ ແຕ່ດີ ຫາແຕ່ກຳໄລ ມັກແຕ່ເອົາຂອງສ່ວນລວມ ມາເຮັດວຽກສ່ວນຕົວ ມັກອາໄສຊື່ສຽງ ແລະ ກຳລັງຂອງພັກ ມາຊອກຫາຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວເອງ.

ຄົນຈຳພວກນີ້ ມັກຢູ່ກິນຟຸມເຟືອຍ ໃຊ້ຈ່າຍຕະພຶດຕະພື ເງິນຄຳເຫຼົ່ານັ້ນເອົາໃສມາ ? ບໍ່ເອົາຂອງພັກ ກໍເອົາຂອງພີ່ນ້ອງຮ່ວມຊາດຂອງຕົນເອງ ຈົນເຖິງເຮັດຕະຫຼາດມືດ ຂາຍຂອງທີ່ຕ້ອງຫ້າມ ບໍ່ຢ້ານເສຍຊື່ສຽງຂອງພັກ ບໍ່ຢ້ານເສຍຊື່ສຽງຂອງຕົນເອງ.

ຂ.) ພະຍາດຂີ້ອົ່ງ: ອວດວ່າຕົນດີ ອວດວ່າຕົນເກັ່ງ ທວງເອົາຖານະຕຳແໜ່ງ ຢາກໄດ້ແຕ່ໜ້າຕາ ມັກໃຫ້ຜູ້ອື່ນຍ້ອງຍໍ ແລະ ຍົກຍໍຕົນຂຶ້ນ ມັກແຕ່ແນະນຳສັ່ງສອນຜູ້ອື່ນ ເມື່ອເຮັດວຽກຫຍັງ ພຽງແຕ່ສຳເລັດເລັກນ້ອຍ ກໍເອົາໄປອວດອ້າງຢ່າງນັນເນືອງ ຖືວ່າຜູ້ອື່ນບໍ່ທໍ່ໂຕຈັກຄົນ ບໍ່ທຸລະຮ່ຳຮຽນນຳປະຊາຊົນ ບໍ່ຢາກໃຫ້ຜູ້ອື່ນຕຳໜິ ເຮັດອັນໃດ ກໍຢາກເປັນນາຍສັ່ງໃຫ້ຜູ້ອື່ນເຮັດ.

ຄ.) ພະຍາດຕັນຫາຊື່ສຽງ: ຖືວ່າໂຕເປັນຜູ້ດີຜູ້ໃຫຍ່ ບາງທີຍ້ອນຄວາມຕັນຫາຊື່ສຽງນັ້ນ ສິ່ງທີ່ບໍ່ຄວນເຮັດກໍໄປເຮັດ ເມື່ອຖືກຕຳໜິຕິຕຽນ ກໍມີແນວຄິດລັ່ງເລ ຄົນຊະນິດນັ້ນ ມີແຕ່ຮູ້ຂຶ້ນ ບໍ່ຮູ້ລົງ ທົນໄດ້ແຕ່ຄວາມສຸກ ບໍ່ທົນຄວາມທຸກໄດ້ ມັກແຕ່ເປັນປະທານຄະນະນັ້ນ ກຳມະການນີ້ ແຕ່ບໍ່ມັກເຮັດວຽກຕົວຈິງ.

ງ.) ພະຍາດຂາດລະບຽບວິໄນ: ມີພະຍາດເອກະຊົນ ມີແນວຄິດ ແລະ ການກະທຳ ທີ່ຍົກຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວ ຂຶ້ນເທິງວຽກການທຸກຢ່າງ ເພາະສະນັ້ນ ເມື່ອເຮັດວຽກ ຫຍັງ ກໍບໍ່ຖືເອົາພັກເປັນພື້ນຖານໃຈຂອງຕົວເອງ ມັກແນວໃດກໍເຮັດແນວນັ້ນ ລືມລະບຽບວິໄນຂອງພັກໄປໝົດ ເວລາຕຳໜິກັນ ກໍຕັ້ງໃຈຕິຕຽນແຕ່ຜູ້ອື່ນ ເວົ້າແຕ່ສິ່ງຂະເຈົ້າ ບໍ່ມັກ ເວລາເລື່ອນຊັ້ນໃຫ້ຜູ້ໃດ ກໍມີແຕ່ຢາກອ້າງເປັນບຸນເປັນຄຸນ ລຶ້ງເຄີຍຮັກແພງຜູ້ໃດ ກໍຢາກເອົາແຕ່ຜູ້ນັ້ນຂຶ້ນ.

ຈ.) ສະໝອງຄັບແຄບ: ຢູ່ໃນພັກກໍບໍ່ຮູ້ຍົກຍໍຜູ້ທີ່ດີ ຢ້ານແຕ່ຄົນອື່ນຈະລື່ນໂຕ ຢູ່ນອກພັກກໍດູຖູກຜູ້ອື່ນ ຖືວ່າຜູ້ໃດກໍບໍ່ເປັນນັກປະຕິວັດທໍ່ໂຕ ບໍ່ສະຫຼາດສະຫຼຽວທໍ່ໂຕ ຍ້ອນ ແນວນັ້ນ ຈຶ່ງບໍ່ຮູ້ຕິດຕໍ່ຮ່ວມມືກັບຄົນ ຜູ້ທີ່ມີຄຸນສົມບັດ ແລະ ມີຄວາມສາມາດຢູ່ນອກພັກ ເປັນແນວນັ້ນ ຜູ້ອື່ນຈຶ່ງກຽດຊັງ ແລະ ໂຕເອງກໍຖືກແຍກອອກໂດດດ່ຽວ.

ສ.) ແນວຄິດທ້ອງຖິ່ນ: ພະຍາດຕົວນີ້ ເຖິງວ່າບໍ່ຊົ່ວຮ້າຍທໍ່ບັນດາພະຍາດຕົວອື່ນກໍຕາມ ຜົນຂອງມັນກໍເສຍຫາຍຫຼາຍ ທະແນມແຕ່ແມ່ນສຳນັກງານຂອງໂຕ ພາກສ່ວນຂອງ ໂຕ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນຂອງໂຕ ໄດ້ຜົນດີກໍເປັນພໍ ສ່ວນສຳນັກງານອື່ນ ພາກສ່ວນອື່ນ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນອື່ນນັ້ນ ຈະເປັນແນວໃດກໍຕາມຊ່າງ ນັ້ນແມ່ນເບິ່ງຕື້ນໆ ບໍ່ເບິ່ງຮອບດ້ານ ບໍ່ເຂົ້າໃຈວ່າ ປະໂຫຍດສ່ວນນ້ອຍ ຕ້ອງຂຶ້ນກັບປະໂຫຍດສ່ວນໃຫຍ່ ປະໂຫຍດຂອງພາກສ່ວນ ຕ້ອງຂຶ້ນກັບປະໂຫຍດທັງໝົດ.

ຊ.) ແນວຄິດຖືຕົວເປັນຜູ້ນຳ: ຕີຊະນະບາງຄັ້ງ ຫຼື ເຮັດໄດ້ບາງວຽກຢູ່ຕາມທ້ອງຖິ່ນ ກໍຖືວ່າໂຕເກັ່ງກ້າສາມາດຫຼາຍແລ້ວ ເປັນຜູ້ຕີຫຼາຍແລ້ວ ສົມຄວນເປັນຜູ້ນຳໄດ້ແລ້ວ ບໍ່ ຮູ້ໄດ້ວ່າ ເມື່ອປຽບໃສ່ວຽກການປົດປ່ອຍປະເທດຊາດທັງໝົດແລ້ວ ຄວາມສຳເລັດທີ່ຕົນເຮັດໄດ້ນັ້ນ ມັນເປັນສິ່ງເລັກນ້ອຍ ບໍ່ສາເທດຫຍັງ ຖ້າປຽບໃສ່ວຽກການອັນມະຫາ ສານຂອງໂລກແລ້ວ ມັນກໍຍິ່ງບໍ່ສາເທດຫຍັງ.

ເປັນທຳມະດາ ທີ່ພັກເຮົາຫວັງຈະໃຫ້ມີຄົນດີ ເປັນວິລະຊົນຫຼາຍຄົນ ເປັນຜູ້ນຳຫຼາຍຄົນ ໃຫ້ມີປະຊາຊົນເຊື່ອຖືຮັກແພງ ແລະ ນັບຖື ບັນດາວິລະຊົນ ແລະ ຜູ້ນຳແນວນັ້ນ ເປັນສິ່ງປະເສີດຂອງພັກ ແລະ ຂອງຊາດ ແຕ່ວ່າວິລະຊົນ ແລະ ຜູ້ນຳແນວນັ້ນ ລ້ວນແຕ່ອອກມາຈາກການຕໍ່ສູ້ ແລະ ຕ້ອງຜ່ານບົດຮຽນ ຂອງການຫຼໍ່ຫຼອມອົບຮົມ ມັນບໍ່ ແມ່ນວ່າໂຕເອງຢາກເປັນຜູ້ນຳ ແລະ ຢາກເປັນວິລະຊົນແລ້ວກໍໄດ້ເປັນໂລດ ໂດຍບໍ່ຕ້ອງຮ່ຳຮຽນສ້າງຕົວ.

ຕັ້ງແຕ່ກ່ອນມາຈົນເຖິງດຽວນີ້ ແມ່ນບໍ່ມີຈັກເທື່ອທີ່ປະຊາຊົນ ຈະຮ່າວໄປເຊື່ອຖື ແລະ ຮັກແພງຜູ້ທີ່ອວດອົ່ງອວດດີ ຜູ້ທີ່ມີແນວຄິດ ຢາກເປັນຜູ້ອ້າງຕົວເອງ ວ່າເປັນວິລະຊົນ ແລະ ເປັນຜູ້ນຳດັ່ງນັ້ນ.

ເມື່ອເອົາປຽບໃສ່ວຽກການ ຂອງມະນຸດຊາດໃນທົ່ວໂລກແລ້ວ ເຫັນວ່າຜູ້ທີ່ເປັນວິລະຊົນທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງໂລກ ກໍຍັງເຮັດຫຼ້ອນແຕ່ພຽງສ່ວນດຽວ ຂອງໜ້າທີ່ຂອງເພິ່ນທໍ່ນັ້ນ ແຕ່ລະຄົນພວກເຮົານີ້ ຖ້າຫາກພະຍາຍາມເຮັດວຽກງານ ທີ່ພັກມອບໝາຍໃຫ້ຢ່າງຄົບຖ້ວນໄດ້ນັ້ນ ກໍແມ່ນພວກເຮົາເຮັດຫຼ້ອນໜ້າທີ່ຂອງພວກເຮົາ ຄວາມດີໃຈຂອງພວກເຮົາ ທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ຫຼ້ອນມານັ້ນ ມັນຈະຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາກ້າວໜ້າຂຶ້ນໄປເລື້ອຍໆ.