ມີຄະນະນັກຮຽນແພດກຸ່ມຫນື່ງ ກຳລັງຈະເລີ້ມຮຽນການຊັນນະສູດສົບ ເປັນຄັ້ງທຳອິດ ເມື່ອນັກສຶກສາແພດຊັນນະສູດສົບ ມາພ້ອມຫນ້າກັນເປັນທີ່ຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ ອາຈານໄດ້ໃຊ້ນິ້ວຊີ້ແຍ່ເຂົ້າໄປໃນກົ້ນສົບ ແລ້ວເອົາມາອົມໃສ່ປາກ ນັກຮຽນແພດ ພາກັນຕະລຶງກັບເຫດການດັ່ງກ່າວ ແລ້ວອາຈານກໍ່ເວົ້າວ່າ: ການທີ່ຈະເປັນແພດສັນນະສູດສົບໄດ້ຕ້ອງເຮັດແບບນີ້ໄດ້ ແລ້ວນັກຮຽນກໍ່ພາກັນເຮັດຫນ້າເຫມືອນຈະຮາກ ແຕ່ກໍ່ຈຳໃຈ ຕ້ອງ ພາກັນເອົານິ້ວມືໄປແຍ່ກົ້ນຄົນຕາຍ ແລ້ວເອົາມາອົມ ເທື່ອລະຄົນຈົນຄົບ ແລ້ວອາຈານກໍ່ເວົ້າວ່າ : ການທີ່ຈະເປັນ ນັັກຮຽນແພດທີ່ດີນັ້ນຕ້ອງຊ່າງສັງເກດ ແລະ ຕາໄວນຳອີກ ເພາະຫາກທຸກຄົນສາຍຕາໄວ ຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ອາຈານເອົານິ້ວ ຊີ້ແຍ່ ກົ້ນສົບ ແຕ່ອາຈານອົມນິ້ວກາງ. (ເວນກຳສຳລັບນັກຮຽນ)

ບຸນ (puñña: merit, meritorious, is a popular term for karmically wholesome (kusala) action. Opposite terms: apuñña, “ demerit”; pāpa, “ bad”, evil.) (ປຸນຍະ) ແປວ່າ ສິ່ງທີ່ຊຳຮະຈິຕສັນດານໃຫ້ໝົດຈົດ. ບຸນຄື ຄວາມດີ, ຄວາມຖືກຕ້ອງ, ຄວາມສະອາດ, ກັມດີ, ກັມງາມ, ເມື່ອກະທຳແລ້ວ ເປັນເຫດໃຫ້ຜູ້ກະທຳມີຈິຕໃຈສະບາຍ ມີຄວາມສຸກ ຄວາມຈະເລີນກ້າວໜ້າ ມີຄວາມບໍລິສຸດຜ່ອງໃສ ຈົນເປັນເຫດໃຫ້ເຖິງສຸຄະຕິພູມ(ເກີດໃນພົບພູມດີ) ແລະເຖິງຄວາມສິ້ນໄປແຫ່ງກິເລສໄດ້ ມີຄວາມໝາຍກົງກັນຂ້າມກັບບາບ.
ການກະທຳທີ່ຈັດເປັນບຸນໄດ້ແກ່ ການທຳກຸສົລຄື ກັມດີ ເຊັ່ນ: ການໃຫ້ທານ, ຮັກສາສີລ, ການຈະເລີນພາວະນາ ແລະຄວາມດີອື່ນໆ ຖ້າເວົ້າໂດຍຫຍໍ້ມີ ໓ ຖ້າເວົ້າໂດຍພິດສະດານມີ ໑໐ ປະການ ເອີ້ນວ່າ ບຸນກິຣິຍາວັດຖຸ.
ບຸນກິຣິຍາວັດຖຸ ໝາຍເຖິງ ເຫດອັນເປັນທີ່ຕັ້ງແຫ່ງການເຮັດບຸນ, ເຫດເກີດບຸນ, ວິທີການເຮັດບຸນ, ວິທີທີ່ເມື່ອເຮັດລົງໄປແລ້ວໄດ້ຊື່ວ່າເຮັດບຸນ ແລະຈະໄດ້ຜົນເປັນຄວາມສຸກ ມີດັ່ງນີ້:
ວ່າໂດຍຫຍໍ້ມີ ໓ ປະການຄື:
໑. ທານະມັຍ : ການໃຫ້ທານ
໒. ສີລະມັຍ: ການຮັກສາສີລ
໓. ພາວະນາມັຍ: ການອົບຮົມຈິຕໃຈ
ວ່າໂດຍພິດສະດານ ມີ ໑໐ ປະການຄື:

໑-໓. ຄືກັນກັບຂ້າງຕົ້ນ
໔. ອະປະຈາຍະນະມັຍ: ການອ່ອນນ້ອມຖ່ອມຕົນ
໕. ເວຍຍາວັຈມັຍ(ອ່ານວ່າ ເວີຍຍາວັດຈະມັຍ): ການຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ອື່ນ
໖. ປັຕຕິທານາມັຍ: ການແຜ່ສ່ວນບຸນ
໗. ປັຕຕານຸໂມທະນາມັຍ: ການອະນຸໂມທະນາບຸນ
໘. ທັມມັດສະວະນະມັຍ: ການຟັງທັມ
໙. ທັມມະເທສນາມັຍ: ການສະແດງທັມ
໑໐. ທິຕຖຸຊຸກັມ: ການທຳຄວາມເຫັນໃຫ້ກົງ(ໃຫ້ຖືກຕ້ອງ)
ບຸນຈະເກີດຂື້ນໄດ້ ຍ້ອນມີທີ່ມາດັ່ງທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງນີ້.
ກຸສົລ(kusala: karmically “wholesome” or “profitable”, salutary, morally good,(skillful) (ກຸສະລະ) ອ່ານວ່າ ກຸສົນ ໝາຍເຖິງຄວາມສະຫຼາດ, ສິ່ງທີ່ຕັດຄວາມຊົ່ວ. ກຸສົລ ວ່າໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວໝາຍເຖິງຄວາມດີ, ຄວາມງາມ, ສິ່ງທີ່ດີ ນິຍົມໃຊ້ກັບຄຳວ່າ ບຸນ ເປັນ ບຸນກຸສົລ ແລະຄູ່ກັບຄຳວ່າ ກັມ ເປັນ ກຸສົລກັມ ເຊິ່ງມີຄວາມໝາຍວ່າບຸນ, ຄວາມດີ, ກັມດີເໝືອນກັນ.
ເກີດເປັນຄົນ ຄວນສ້າງກຸສົລໃຫ້ຫຼາຍໆເອົາໄວ້ນັ້ນລະດີ . ສ້າງກຸສົລໃຫ້ຫຼາຍໃນທີ່ນີ້ ກໍຄື ເຮັດບຸນໄວ້ໃຫ້ຫຼາຍນັ້ນເອງ. ກຸສົລຫຼືບຸນ ທີ່ຄວນທຳຄື: ທານ, ສີລ, ພາວະນາ ຫຼື ກຸສົລກັມມະບົດ ໑໐ ປະການເປັນຕົ້ນ.

ສະຫຼຸບແລ້ວ ຄຳວ່າ ບຸນ ແລະກຸສົລ ເປັນຄຳທີ່ເປັນໄວພົດກັນ ຄ້າຍຄືກັນ ເມື່ອທ່ານສ້າງບຸນ ກໍຈະໄດ້ກຸສົລ ເມື່ອທ່ານສ້າງກຸສົລກໍຈະໄດ້ບຸນເຊັ່ນດຽວກັນ.
ຫົນທາງສ້າງບຸນສ້າງກຸສົລທີ່ສູງສຸດນັ້ນ ຄືການເຮັດໃຫ້ໃຈປະກອບດ້ວຍ ມະຫາກຸສົລຈິຕ ຢູ່ສະເໝີ ດ້ວຍການຝຶກສະຕິ ຫຼືການຈະເລີນພາວະນາ ຢ່າງບໍ່ປະໝາດ.

ການທີ່ເຮົາເບິ່ງໂລກດ້ວຍຈິດໃຈທີ່ໃສສະອາດ…ໂລກທັງໂລກມັນກໍໃສສະອາດ…ແມ່ນບໍ່ ?
ມັນຂຶ້ນຢູ່ກັບໃຈເຮົາທີ່ເລືອກສິເບິ່ງໂລກໃນແງ່ມຸມໃດ..ມັນບໍ່ໄດ້ຂຶ້ນຢູ່ກັບໂລກ…ໂລກມັນເປັນແນວໃດ..ມັນກໍເປັນຂອງມັນແນວນັ້ນແລະ ບໍ່ປ່ຽນແປງຫຍັງ..ມັນຂຶ້ນກັບໃຈເຮົາຕ່າງຫາກທີ່ສິເລືອກເບິ່ງໂລກໃນມຸມໃດ…
ເຮົາມັກເຫັນສື່ຕ່າງໆດັ່ງປະເທດພື່ອນບ້ານອອກມາໃຫ້ເຫັນບໍ່ເວັ້ນແຕ່ລະວັນ ແລະເວົ້າວ່າ:
‘’ ພຣະທີ່ວັດບໍ່ດີ…ຄູອາຈານມັກດ່າ…ຜູ້ພິພາກສາມັກກິນສິນບົນ…ຫມໍມັກຂູດຮີດຄ່າຮັກສາປິ່ນປົວ…‘’
ແມ່ຕູ້ເຕືອນເຮົາໄວ້ວ່າ:
ບໍ່ມີພຣະບໍ່ດີດອກລູກ...ເພາະຄົນທີ່ບໍ່ດີບໍ່ແມ່ນພຣະ
ບໍ່ມີຄູອາຈານທີ່ມັກດ່າ…ເພາະຄົນທີ່ມັກດ່າບໍ່ແມ່ນຄູ
ບໍ່ມີຜູ້ພິສາທີ່ມັກກິນສິນບົນ…ເພາະຄົນທີ່ກິນສິນບົນບໍ່ແມ່ນຜູ້ພິພາກສາ
ບໍ່ມີຫມໍທີ່ຂູດຮີດຄ່າປິ່ນປົວດອກ…ເພາະຄົນທີ່ຂູດຮີດຄ່າປິ່ນປົວບໍ່ແມ່ນຫມໍ
ບໍ່ມີໃຜຜິດໃຜຖືກດອກລູກ ທຸກຄົນຕ່າງເປັນໄປຕາມຄັນລອງຂອງຕົນ

ຖ້າເຈົ້າພະຍາຍາມທີ່ຈະຄົ້ນຫາຄວາມຊົ່ວຂອງຄົນອຶ່ນ
ຄວາມຊົ່ວທັງຫມົດສິມາໂຮມຢູ່ຫົວເຈົ້າ
ປາກມີຫນ້າທີ່ເວົ້າ…ເຈົ້າສາມາດທີ່ຈະເລືອກໄດ້ລະຫວ່າງເວົ້າດີກັບເວົ້າຊົ່ວ
ໃຈມີຫນ້າທີ່ຄິດ...ເຈົ້າສາມາດທີ່ຈະເລືອກໄດ້ລະຫວ່າງຄິດດີກັບຄິດຊົ່ວ
ຢ່າເວົ້າຊົ່ວສິເປັນລາງປາກ…ຢ່າຄິດຊົ່ວສິເປັນລາງໃຈ
ສິເຮັດຫຍັງທຳຫຍັງກໍຕາມ…ຂໍໃຫ້ຄິດໃນສິ່ງທີ່ດີ…ເວົ້າໃນສິ່ງທີ່ດີ…ເຮັດໃນສິ່ງທີ່ດີ..
ຊີວິດຂອງເຮົາກໍຈັກໄປດ້ວຍດີ …ແມ່ນບໍ?
(ກ໋ອບປີ້ມາຈາກກຸ່ມທຳມະພາສາອັງກິດ)

ປັດ​ໄຈ​ທີ່​ສົ່ງ​ຜົນ​ກະທົບ​ຕໍ່​ຄວາມ​ສຸກ​ມີ​ຫລາຍ​ປະ​ການ, ມະຫາ​ວິທະຍາ​ໄລ​ຮາ​ວາ​ດ (Harvard University) ປະ​ກາດ​ຜົນ​ການ​ວິ​ໄຈ​ວ່າ: ຄວາມ​ເອື້ອ​ເຟື້ອ​ເຜື່ອ​ແຜ່ແລະ​ການ​ຊ່ວຍເຫລືອ​ຄົນ​ອື່ນ, ຈະ​ເຮັດໃຫ້​ເກີດ​ຄວາມ​ສະບາຍ​ໃຈຊື່ນ​ໃຈ​ແລະ​ພາກພູມ​ໃຈ​ຂຶ້ນ, ແຕ່​ໃນ​ສັງຄົມ​ປະຈຸບັນຜູ້​ທີ່​ຮູ້​ຈັກ​ຄວາມ​ເອື້ອ​ເຟື້ອ​ເຜື່ອ​ແຜ່ຫ​ລຸດ​ ນ້ອຍ​ລົງ​ເລື່ອຍ​ໆ. ຜູ້​ທີ່​ຄຳ​ນວນ​ວ່າ "ຕົວ​ເອງ​ຈະ​ໄດ້​ເທົ່າໃດ ເຮັດ​ເຊັ່ນ​ນີ້​ຈະ​ຄຸ້ມ​ບໍ" ກັບ​ເພີ່ມ​ຫລາຍ​ຂຶ້ນ, ເຮົາ​ມັກ​ໄດ້ຍິນ​ຄຳ​ວ່າ "ເມື່ອຍ" ບໍ່​ວ່າ​ເຮັດຫຍັງ​ກໍ​ຮູ້ສຶກ​ເມື່ອຍ​ໃຈ, ໜັກ​ໃຈ, ລຳ​ບາກ​ໃຈ ກໍ​ອາດ​ເປັນ​ເພາະ​ເຮົາ​ຄິດ​ຫລາຍ​ໄປແລະ​ທຽບ​ຄວາມ​ເສຍ​ປຽບ​ໄດ້​ປຽບ​ຫລາຍ​ເກີນ​ ໄປ, ຢາກ​ໄດ້​ຫລາຍ​ແຕ່​ບໍ່​ຍອມ​ເສຍແລະ​ຫວັງ​ໃຫ້​ຄົນ​ອື່ນ​ເປັນ​ຄົນ​ບໍ່​ເຫັນ​ແກ່​ ຕົວຍອມ​ເສຍ​ສະລະພາສາ​ຈີນ​ມີ​ຄຳ​ວ່າ "ເສີ່​ເຕີ໋" ແປ​ຕາມໂຕກໍ​ຄື "ເສຍ-ໄດ້" ຕົວ "ເສີ່" ຢູ່​ຂ້າງ​ໜ້າ ສ່ວນ​ຕົວ "ເຕີ໋" ໄວ້​ຂ້າງ​ຫລັງ ສະແດງ​ວ່າ ຕັ້ງ​ແຕ່​ສະໄໝ​ບູຮານ ຊາວ​ຈີນ​ກໍ​ຮູ້​ຈັກ​ຄວາມ​ສຳພັນ​ລະຫວ່າງ "ໄດ້" ກັບ "ເສຍ" ແລ້ວ ນັ້ນ​ກໍ​ຄື ບໍ່​ວ່າ​ຈະ​ໄດ້​ຫຍັງ ຕ້ອງ​ຍອມ​ເສຍ​ກ່ອນ ບໍ່​ມີ​ຫຍັງ​ໄດ້​ມາ​ແບບລ້າໆ.

   ອີກ​ປະ​ການ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ເຮັດໃຫ້​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຄື "ການ​ບໍ່​ຮູ້​ຈັກ​ພໍ​ພຽງ" ພາສາ​ຈີນ​ມີ​ຄຳ​ພັງ​ເພີຍ​ວ່າ "ຈື​ຈູ໋​ເຈີ່​ສາງ​ເລີ່" ແປ​ວ່າ ຜູ້​ທີ່​ຮູ້​ຈັກ​ພໍ​ພຽງ​ຈະ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຕະຫລອດ​ເວລາ. ແຕ່​ປະຈຸບັນ​ພົບ​ໄດ້​ຍາກ ຜູ້​ທີ່​ຮູ້​ຈັກ​ຄວາມ​ພໍ​ພຽງ​ລຸດ​ນ້ອຍ​ລົງ​ເລື່ອຍ​ໆ ຊື້​ເຮືອນ​ແລ້ວ​ກໍ​ຢາກ​ໄດ້​ຫລັງ​ໃໝ່​ທີ່​ກວ້າງ​ໃຫຍ່​ຍິ່ງ​ຂຶ້ນ, ມີ​ວຽກເຮັດ​ແລ້ວ​ຍັງ​ຢາກ​ໄດ້​ວຽກ​ທີ່​ມີ​ລາຍ​ໄດ້​ຫລາຍກວ່າ​ເກົ່າ, ມີ​ເງີນ​ແລ້ວ​ຢາກ​ມີ​ເງີນ​ຫລາຍ​ຍິ່ງ​ຂຶ້ນ,ຈົນກະ​ທັ່ງ​ບາງ​ຄົນ​ແຕ່ງ​ງານ​ແລ້ວ ​ຍັງ​ຢາກ​ຫາ​ຄວາມ​ຮັກ​ນອກ​ຄອບຄົວ ແລະ​ຄິດວ່າ​ຄວາມ​ຄິດ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ເປັນ​ເລື່ອງ​ທຳມະດາ, ແຕ່​ພວກ​ພວກເຂົາ​ບໍ່​ໄດ້​ຖາມ​ຕົວ​ເອງ​ວ່າ ເມື່ອ​ໄດ້​ເຮືອນ​ໃຫຍ່ ວຽກ​ດີ ລາຍ​ໄດ້​ຫລາຍ​ຂຶ້ນ​ແລະ​ມີ​ເມຍ​ນ້ອຍ​ແລ້ວ ກໍ​ຈະ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ແທ້ຫລື​ບໍ່ ແລະ​ຄວາມ​ມີ​ໜ້າ​ມີ​ຕາ​ບໍ່​ໄດ້​ໝາຍ​ເຖິງ​ການ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ເທົ່າ​ກັນ

   ການ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ແລະ​ການ​ປຽບທຽບ​ເຮັດໃຫ້​ຄົນ​ເຮົາ​ຂາດ​ຄວາມ​ເຊື່ອ​ຖື​ລະຫວ່າງ​ ກັນ​ຫລາຍ​ຍິ່ງ​ຂຶ້ ເຖິງວ່າ​ການ​ສື່​ສານ​ຈະ​ພັດທະນາ​ຫລາຍ ບໍ່​ວ່າ​ຈົດໝາຍອີເລັກໂທນິກ(ອີເມວ8,  ໂທລະສັບມື​ຖື, ໄມ​ໂຄບອ້ກ ....ເຮັດໃຫ້​ການ​ຕິດ​ຕໍ່​ລະຫວ່າງ​ກັນ​ເປັນ​ເລື່ອງ​ງ່າຍ​ຫລາຍ, ແຕ່​ຊາວ​ໂລກ​ມີ​ຄວາມ​ຮູ້ສຶກ​ແບບດຽວ​ກັນ​ຄື: ໃຈ​ຫ່າງ​ໄກ​ກັນ​ຍິ່ງ​ຂຶ້ນລູກ​ຫລານ​ບໍ່​ມີ​ເວລາ​ກັບ​ເຮືອນ​ຢ້ຽມ​ພໍ່​ແມ່​ຜູ້​ ປົກຄອງ, ພໍ່​ແມ່​ບໍ່​ມີ​ເວລາ​ພາ​ລູກ​ອອກ​ໄປ​ທ່ຽວ, ຜົວເມຍ​ແຕ່ງ​ງານ​ແລ້ວ​ຍຸ່ງ​ກັບ​ການເຮັດວຽກງານ​ທັງ​ມື້​ຈົນ​ບໍ່​ມີ​ເວລາ​ກັບ​ ເຮືອນ​ກິນ​ເຂົ້າ​ນຳກັນ​. ໜຸ່ມ​ສາວ​ຫາ​ແຟນ​ຈາກ​ອິນ​ເຕີເນັດ​ແລະ​ລົມກັນ​ກັນ​ທາງ​ເນັດ​ໝໝົດ​ຄືນ​ແຕ່​ບໍ່ ​ຍອມ​ພົບກັນກັນ   ແນ່ນອນ​ວ່າ​ຍ່ອມ​ບໍ່​ມີ​ແຜນ​ຈະ​ແຕ່ງ​ງານ​ແລະ​ສ້າງ​ຄອບຄົວ​ນຳກັນເຊື່ອ​ວ່າ​ ກຸ່ມ​ຄົນ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ຈະ​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ ເພາະ​ເກືອບຈະ​ສູນ​ເສຍ​ຄວາມ​ສາມາດ​ໃນ​ການ​ສະແວງ​ຫາ​ຄວາມ​ສຸກ​ທັງ​ໝົດ​ ແລ້ວຄົົນທີ່​ຢູ່ໃນ​ເມືອງ​ໃຫຍ່​ໆ ຈະ​ຕ້ອງ​ກັງ​ວົນ​ເລື່ອງ​ການ​ຊື້​ເຮືອນ ການ​ລ້ຽງ​ລູກ ການ​ເບິ່ງແຍງ​ພໍ່​ແມ່ ການ​ຂະຫຍັນ​ເຮັດວຽກ​ເພື່ອ​ເລື່ອນ​ຕຳແໜ່ງ ແລະ​ການສ້າງ​ມະນຸດ​ສຳພັນ​ກັບ​ຄົນ​ອື່ນ, ຈຶ່ງ​ມີ​ແຮງ​ກົດ​ດັນ​ຫລາຍ​ຈົນ​ເກືອບ​ບໍ່​ມີ​ເວລາ​ຫາ​ຄວາມ​ສຸກ​ໃຫ້​ຕົນເອງ.

    ຊີວິດ​ທີ່​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຈະ​ເຮັດໃຫ້​ເກີດ​ໂລກໄພ​ໄຂ​ເຈັບ ແລະ​ອາ​ຍຸ​ສັ້ນ​ລົງ, ແຕ່​ຖ້າ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຄວາມ​ພໍ​ໃຈ​ຕໍ່​ຊີວິດ ກໍ​ຈະ​ຫລຸດ​ຄວາມ​ສ່ຽງ​ການ​ເປັນ​ພະຍາດ​ຫລອດ​ເລືອດ, ​ຫົວ​ໃຈ​ແລະ​ອາການ​ພູມແພ້​ຕ່າງ ໆ ແລະ​ເຮັດໃຫ້​ອາ​ຍຸ​ຍືນ​ຍາວ​ຂຶ້ນ 7.5 ປີ​ດ້ວຍ, ດັ່ງ​ນັ້ນ ເຮົາ​ຕ້ອງ​ພະຍາຍາມ​ຫາ​ຄວາມ​ສຸກ​ຂອງ​ຕົນ​ໃຫ້​ໄດ້ຄວາມ​ສຸກ​ສຳລັບ​ຄົນ​ສ່ວນ​ ໃຫຍ່​ອາດ​ໝາຍ​ເຖິງ​ວຽກ​ດີ, ລາຍ​ໄດ້​ດີ, ຄອບຄົວ​ດີ, ມີ​ໝູ່ເພື່ອນ​ດີ, ແຕ່​ຖ້າ​ສັງເກດ​ດີ ໆ ຈະ​ພົບ​ວ່າ ບາງ​ຄົນ​ມີ​ຄົບ​ທຸກ​ຢ່າງ​ແລ້ວ ແຕ່​ກໍ​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ ເພາະ​ວ່າ ຄວາມ​ສຸກ​ຂອງ​ກຸ່ມ​ຄົົນທີ່​ຕ່າງ​ກັນ​ມີ​ຄວາມຫມາຍ​ບໍ່​ຄືກັນ ບາງ​ຄົນ​ເຫັນ​ວ່າ​ຄວາມ​ສຸກ​ຄື​ຄວາມ​ລ່າ​ເລີງ​ແຈ່ມ​ໃສ, ບາງ​ຄົນ​ເຫັນ​ວ່າ​ຄວາມ​ສຸກ​ຄື​ຈິດ​ໃຈ​ສະຫງົບ, ບາງ​ຄົນ​ເຫັນ​ວ່າ​ຄວາມ​ສຸກ​ຄື​ຢູ່​ກັບ​ຄູ່​ຮັກ​ຕະຫລອດ​ຊີວິດ ແລະ​ຢູ່​ພ້ອມ​ໜ້າ​ທັງ​ຄອບຄົວບາງ​ຄົນ​ເຂົ້າໃຈ​ວ່າ​ຄວາມ​ດີ​ໃຈ​ຊື່ນ​ໃຈ​ຄື​ ຄວາມ​ສຸກ, ແຕ່​ຄວາມ​ຈິງ ຄວາມ​ສຸກ​ຈະ​ມີ​ຄວາມຫມາຍ​ເລິກ​​ກວ່າ​ນັ້ນ​ອີກ, ຢເຊັ່ນ​ການ​ເບິ່ງຮູບເງົາ ເບິ່ງ​ລາຍ​ການ​ໂທລະພາບ,  ຮັບປະທານ​ອາຫານ​ແຊບໆ, ກະ​ທັ່ງ​ການ​ສູບຢາ, ອາດຈະ​ເຮັດໃຫ້​ບາງ​ຄົນ​ຮູ້ສຶກ​ສຸກ​ໃຈ​ແລະ​ສະບາຍ​ໃຈ ແຕ່​ຄົງ​ບໍ່​ສາມາດ​ສ້າງ​ຄວາມ​ສຸກ​ຖາວອນ​ໄດ້.  

    ຄວາມ​ສຸກ​ຈະ​ຂຶ້ນ​ຢູ່​ກັບ​ຄວາມ​ພໍ​ໃຈ​ຂອງ​ຕົນ​ມີ​ຫລາຍ​ນ້ອຍ​ພຽງ​ໃດ ຖ້າ​ສາມາດ​ຫລຸດ​ຄວາມ​ຢາກ​ໄດ້​ໃຫ້​ນ້ອຍ​ລົງ ແລະ​ຮູ້​ຈັກ​ຄວາມ​ພໍ​ພຽງ​ຫລາຍ​ຂຶ້ນ ກໍ​ຈະ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຫລາຍ​ຂຶ້ນ, ດັ່ງ​ນັ້ນ ຜູ້​ຊ່ຽວຊານ​ດ້ານ​ຈິດ​ວິທະຍາ​ສະເໜີ​ໃຫ້​ຄົນ​ສະໄໝ​ໃໝ່​ຕ້ອງ​ຮູ້​ຈັກ​ຄວາມ​ພໍ​ ພຽງ ບໍ່​ຕ້ອງ​ທຸ້ມເທ​ກຳ​ລັງ​ທັງ​ໝົດ​ໄປ​ກັບ​ການເຮັດວຽກງານ ເພາະ​ບໍ່​ມີ​ວັນທີ່​ຈະ​ມີ​ເງີນ​ຫລາຍ​ພໍພະຍາຍາມ​ຈັດ​ຫາ​ເວລາ​ໃຫ້​ຕົວ​ເອງ​ນຳ, ໄປ​ເຮັດຫຍັງ​ທີ່​ຕົນເອງ​ມັກ​ແລະ​ຢາກ​ເຮັດອາດຈະ​ໄດ້​ຄວາມ​ສຸກ​ຫລາຍ​ຂຶ້ນ

  ເມື່ອ​ໄວ​ ໆ ນີ້ ສື່​ມວນ​ຊົນ​ແຫ່ງ​ໜຶ່ງ​ຂອງ​ຈີນ​ປະ​ກາດ​ຜົນ​ການ​ສຳ​ລວດ​ວ່າ ປະຈຸບັນ ຄົນ​ຈີນ​ທີ່​ຢູ່ໃນ​ເມືອງ​ໃຫຍ່​ມີ​ເວລາ​ຜ່ອນ​ຄາຍ​ບໍ່​ເຖິງ 3 ຊົ່ວ​ໂມງ​ຕໍ່​ມື້ ກິດຈະກຳ​ຜ່ອນ​ຄາຍ​ປະ​ການ​ທຳອິດຄື​ການ​ເບິ່ງ​ໂທລະພາບ, ປະ​ການ​ທີ່ 2 ຄື​ການ​ຫຼີ້ນອິນ​ເຕີເນັດ, ປະ​ການ​ທີ່ 3 ຄື​ການ​ນອນ, ປະ​ການ​ທີ່ 4 ຄື​ຊ້ອບປິງ.  ເພາະ​ບໍ່​ຄ່ອຍ​ອອກ​ກຳ​ລັງ​ກາຍ, ບໍ່​ຍ່າງ​ຫລິ້ນ ບໍ່​ອ່ານ​ຫນັງສື ບໍ່​ຄ່ອຍ​ນັດ​ໝູ່ເພື່ອນ​ອອກ​ໄປ​ທ່ຽວ ຈົນ​ເຮັດໃຫ້​ນ້ຳ​ໜັກ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ເລື່ອຍ​ໆ ມີໝູ່​ເພື່ອນ​ຫລຸດ​ນ້ອຍ​ລົງ.  

  ມະຫາ​ວິທະຍາ​ໄລ​ວາວິກ (The University of Warwick) ປະ​ກາດ​ຜົນ​ການ​ວິ​ໄຈ​ໃນ​ຄົນອາເມລິກາແລະອັງກິດ​ຈຳນວນ 10, 000 ຄົນ ປາກົດ​ວ່າ ເມື່ອ​ທຽບ​ກັບ​ຄົນ​ໜຸ່ມ​ສາວ​ແລ້ວ ຜູ້​ທີ່​ມີ​ອາ​ຍຸ​ຫລາຍກວ່າ 50 ປີ​ຂຶ້ນ​ໄປ​ຈະ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຫລາຍກວ່າ, ເພາະ​ມີ​ແຮງ​ກົດ​ດັນ​ແລະ​ຄວາມ​ຢາກ​ໄດ້ຫ​ລຸດ​ນ້ອຍ​ລົງ ມັກ​ບໍ່​ຕັ້ງ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ສູງ ໆ ສະແດງ​ວ່າ ຍິ່ງ​ຮູ້​ຈັກ​ຄວາມ​ພໍ​ພຽງຈະ​ຍິ່ງ​ມີ​ຄວາມ​ສຸກສູນ​ວິ​ໄຈ​ເລ​ກາ​ທຸມ（Legatum Institute） ຂອງ​ອັງ​ກິດໄດ້​ຄັດ​ເລືອກ​ປະເທດ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຫລາຍ​ທີ່ສຸດ 5 ປະເທດ​ໃນ​ໂລກໂດຍ​  ອັນ​ດັບ​ທຳອິດ​ຄື ນອກແວ ຊຶ່ງ​ມີ​ຊັບພະຍາ​ກອນ​ນ້ຳ​ມັນ​ແລະ​ແກສ໌​ທຳມະຊາດ​ອຸດົມ​ສົມບູນ ມີ​ຈີ​ດີ​ພີ​ເລ່ຍ​ຕໍ່​ຄົນ​ສູງ​ສຸດ​ໃນ​ໂລກ ຄື 53, 000 ດອນ​ລາຕໍ່​ປີ ຊາວ​ນອກ​ແວ​ມີ​ຄວາມ​ເຊື່ອ​ຖື​ຕໍ່​ຄົນ​ອື່ນ 94% ດີ​ໃຈ​ແລະ​ພໍ​ໃຈ​ກັບ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ທີ່​ສະ​ອາດ​ແລະ​ສວຍງາມ 93% ເຫັນ​ວ່າ​ການ​ຂະຫຍັນ​ເຮັດວຽກ​ຈະ​ເຮັດໃຫ້​ຊີວິດ​ມີ​ຄຸນນະພາບ​ດີ​ຍິ່ງ​ຂຶ້ນ.

ອັນ ​ດັບ​ທີ່ 2 ຄື ເດນ​ມາກ ຊຶ່ງ​ເປັນ​ປະເທດ​ທີ່​ປະຊາຊົນ​ທົ່ວ​ໄປ​ໄດ້ຮັບ​ການສຶກສາ​ລະ​ດັບ​ສູງ, ຊາວ​ເດນ​ມາ​ກ​ມີ​ເສ​ລີ​ພາບ​ຢ່າງ​ເຕັມ​ທີ່ ມີ​ຄວາມຫມັ້ນ​ໃຈ​ຫລາຍ​ຕໍ່​ລັດຖະບານ ມີ​ຄວາມ​ເຊື່ອ​ຖື​ຕໍ່​ຄົນ​ອື່ນ ເປັນ​ປະເທດ​ທີ່​ຊີວິດ​ຄວາມ​ເປັນ​ຢູ່​ລະ​ດັບ​ສູງ​ສຸດ​ໃນ​ໂລກ

ປະເທດ​ ອັນ​ດັບ​ທີ່ 3 ຄື ຟິນ​ແລນ ປະຊາຊົນ​ໄດ້ຮັບ​ການສຶກສາ​ລະ​ດັບ​ສູງ ແລະ​ມີ​ປະ​ກັນ​ການ​ຮັກ​ສາພະຍາ​ບານ​ທີ່​ດີ ມີ​ເສ​ລີ​ພາບ​ຢ່າງ​ເຕັມ​ທີ່ ມີ​ຄວາມຫມັ້ນ​ໃຈ​ໃນ​ລັດຖະບານ ສັງຄົມ​ມີ​ຄວາມ​ສະຫງົບ​ຮຽບຮ້ອຍ

ອັນ​ ດັບ​ທີ່ 4 ຄື​ອົດສະຕາລີ ປະຊາຊົນ​ສາມາດ​ໄດ້ຮັບ​ການສຶກສາ​ທີ່​ດີ​ຫລາຍ ມີ​ເສ​ລີ​ພາບ​ຢ່າງ​ເຕັມ​ທີ່ ມີ​ຄວາມຫມັ້ນ​ໃຈ​ໃນ​ລັດຖະບານ ມີ​ຊັບ​ພະຍາ​ກອນ​ອຸດົມ​ສົມບູນ​ແລະ​ເສດ ຖະກິດ​ພັດທະນາ​ຢ່າງ​ວ່ອງໄວ

ປະເທດ ​ທີ່ 5 ຄື​ນິວ​ຊີ​ແລນ ປະຊາຊົນ​ສາມາດ​ໄດ້ຮັບ​ການສຶກສາ​ຊັ້ນ​ໜຶ່ງ​ໃນ​ໂລກ ຊາວ​ນິວ​ຊີ​ແລນມີ​ຄວາມ​ໄວ້​ວາງ​ໃຈ​ຕໍ່​ກັນ ແລະ​ຍິນ​ດີ​ໃຫ້​ຄວາມ​ຊ່ວຍເຫລືອ​ແກ່​ກັນ 94% ຮູ້ສຶກ​ວ່າ​ຮ່າງກາຍ​ກັບ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ສອດ​ຄ້ອງ​ກັນ​ຢ່າງ​ດີ

 ອັນດັບທີ 10 ພະຍາດ​ອາຫານ​ເປັນ​ພິດຈາກ​ເຫັດ​ພິດ ໃນ​ໄລຍະ​ລະດູ​ຝົນ​ທຸກປີ​ຈະ​ເປັນ​ໄລຍະທີ່​ມີ​ເຫັດ​ພິດ​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ເອງ​ຕາມ​ ທຳມະຊາດ​ເປັນ​ຈຳນວນ​ຫລາຍ ຊຶ່ງ​ຫາກ​ໃຜ​ໄປ​ຮັບປະທານ​ເຫັດ​ພິດ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ ​ໂດຍ​ຮູ້​ເທົ່າ​ບໍ່​ເຖິງ​ການ ອາດ​ບໍ່​ສະບາຍ​ໄດ້ ​ດ້ວຍ​ພະຍາດ​ອາຫານ​ເປັນ​ພິດ​ໄດ້ ແລະ​ອາດ​ຮຸນແຮງ​ເຖິງ​ຂັ້ນ​ເສຍຊີວິດ​ໄດ້​.

    ອັນດັບທີ 9 ອັນຕະລາຍ​ຈາກ​ສັດ​ມີ​ພິດ ໃນ​ໄລຍະ​ນ້ຳ​ຖ້ວມອາດ​ມີ​ສັດ​ມີ​ພິດເຊັ່ນ ງູ ຂີ້ເຂັບ ແມງງອດ ແມງເງົາໜີ​ນ້ຳ​ທ່ວມ​ເຂົ້າ​ມາ​ອາໄສ​ຢູ່ໃນ​ບ້ານ ໃນເຮືອນຊຶ່ງ​ຫາກ​ບໍ່​ລະ​ວັງ​ກໍ​ອາດ​ຖືກ​ສັດ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ກັດ ຫລື​ຕອດ​ໄດ້ ຄວນດູແລຮັກສາ​ຄວາມ​ສະ​ອາດ​ໃນ​ເຮືອນ ຂອງທ່ານຫຼືຈັດ​ໃຫ້ເປັນ​ລະບຽບ​ຮຽບຮ້ອຍ ເພື່ອ​ບໍ່​ໃຫ້​ສັດ​ມີ​ພິດ​ມາ​ຢູ່​ອາໄສຢູ່ ຫລື​ເປັນ​ແຫລ່ງ​ເພາະ​ພັນ​ແມງ​ວັນໄດ້.

    ອັນດັບທີ 8 ພະຍາດ​ເຍື່ອ​ຕາ​ອັກ​ເສບ ຫລື ພະຍາດ​ຕາ​ແດງ ເປັນ​ອີກ​ໜຶ່ງ ພະຍາດ​ທີ່​ພົບ​ເລື້ອຍ​ໃນ​ໄລຍະລະດູ​ຮ້ອນ ຊຶ່ງ​ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອ​ໄວ​ລັດ ແລະ​ ຕິດ​ຕໍ່​ກັນ​ງ່າຍ​ພຽງ​ການ​ສຳ​ຜັດ ຫລື​ ໃຊ້​ຂອງ​ສ່ວນ​ຕົວ​ຮ່ວມ​ກັນລວມ​ທັງ​ການ​ໃຊ້​ນ້ຳ​ທີ່​ບໍ່​ສະ​ອາດ​ລ້າງ​ໜ້າ ອາບ​ນ້ຳ ນ້ຳ​ເປືອນ​ກະ​ເດັນ​ເຂົ້າ​ຕາ ກໍ​ເຮັດໃຫ້​ເຍື່ອ​ຕາ​ອັກ​ເສບ ແລະ ​ຕາ​ແດງ​ໄດ້ ຄວນລະ​ວັງ​ຢ່າ​ໃຫ້​ນ້ຳ​ເປື້ອນກະ​ເດັນ​ເຂົ້າ​ຕາ ຫາກ​ມີ​ນ້ຳນໍ້າເປືອນກະ​ເດັນ​ເຂົ້າ​ຕາ​ແລ້ວ ໃຫ້​ຮີບ​ລ້າງ​ຕາ​ດ້ວຍ​ນ້ຳ​ສະ​ອາດ​ທຸກ​ເທື່ອ​ທັນ​ທີ. ຢ່າ​ໃຊ້​ມື ແຂນ ຫລື​ ຜ້າ​ທີ່​ເປືອນສີ​ຕາ ຫລື​ ເຊັດ​ຕາ. ຢ່າ​ໃຊ້​ສິ່ງ​ຂອງ​ຮ່ວມ​ກັບ​ຜູ້​ທີ່​ເປັນ​ພະຍາດ​ຕາ​ແດງ ຫລື​ເຍື່ອ​ຕາ​ອັກ​ເສບ.

    ອັນ​ດັບ​ທີ 7 ພະຍາດ​ໄຂ້​ສະຫມອງ​ອັກ​ເສບເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອໄວ​ຣັດໂດຍ​ມີ " ຍຸງ​ລາຍ " ຊຶ່ງ​ແພ່​ພັນ​ຕາມ​ແຫລ່ງ​ນ້ຳ​ໃນ​ທົ່ງນາ​ເປັນ​ພາ​ຫະ​ນຳ​ພະຍາດ ໂດຍ​ຍຸງ​ລາຍ​ໄດ້ຮັບ​ເຊື້ອ​ມາ​ຈາກ " ໝູ " ແລະ​ເມື່ອ​ມາ​ກັດ​ຄົນ​ກໍ​ຈະ​ປ່ອຍ​ເຊື້ອ​ເຂົ້າ​ສູ່​ຮ່າງກາຍ​ຄົນ​ໄປ​ດ້ວຍ ຫາກ​ຄົນ​ໄດ້ຮັບ​ເຊື້ອ​ແລ້ວ​ມັກ​ຈະ​ບໍ່​ມີ​ອາການ​ສະແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ ແຕ່​ໃນ​ບາງ​ຄົນ​ອາດ​ມີ​ອາການ​ໄຂ້​ສູງ ເຈັບ​ຫົວ​ຫລາຍ ປວດຮາກ ແລະ​ ອ່ອນ​ເພຍ ບາງ​ຄົນ​ທີ່​ມີ​ອາການ​ຮຸນແຮງອາດ​ບໍ່​ຮູ້ສຶກ​ຕົວ ແລະ​ ເສຍຊີວິດ​ໄດ້. ພະຍາຍາມ​ຢ່າ​ໃຫ້​ຖືກ​ຍຸງ​ກັດ ​ ຄວນ​ກຳຈັດ​ແຫລ່ງ​ເພາະ​ພັນ​ຂອງ​ຍຸງ​ເປັນ​ປະຈຳ ທັງ​ໃນໂທ​ດອກ​ໄມ້ ກະໂປະ ກະປ໋ອງ ຈານ​ຮອງ​ຕົ້ນ​ໄມ້.

    ອັນ​ດັບ​ທີ 6 ພະຍາດ​ມາ​ລາ​ເລຍ ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອ​ໂປ​ໂຕຊົວ​ທີ່​ມາ​ກັບ " ຍຸງ​ກົ້ນ​ປ່ອງ " ຊຶ່ງ​ມັກ​ອາໄສ​ຢູ່ໃນ​ປ່າ​ ຜູ້​ທີ່ເປັນພະຍາດຊະນິດນີ້ ຈະ​ມີ​ອາການ​ໄຂ້​ສູງ ໜາວ​ສັ່ນ​ເປັນ​ໄລຍະ ແຕ່​ຫາກ​ໄປ​ພົບ​ແພດ​ທັນ​ກໍ​ສາມາດ​ປິ່ນປົວ​ໃຫ້ເຊົາໄດ້ ແຕ່​ຫາກ​ໄປ​ພົບ​ແພດ​ຊ້າ ອາດ​ເກີດ​ພາ​ວະ​ແຊກ​ຊ້ອນ ເຊັ່ນ ພາ​ວະ​ມາ​ລາ​ເລຍ​ຂຶ້ນ​ສະຫມອງ ພາ​ວະ​ປອດ​ບວມ​ນ້ຳ ພາ​ວະ​ຫມາກໄຂ່ອັກເສບ ຊຶ່ງ​ເຮັດໃຫ້​ເສຍຊີວິດ​ໄດ້ ວິທີ​ປ້ອງ​ກັນ​ທີ່​ດີ​ທີ່ສຸດ​ຄື ຢ່າ​ໃຫ້​ຕົວ​ເອງ​ຖືກ​ຍຸງ​ກັດ ເຊັ່ນ ອາດ​ທາ​ຢາ​ກັນ​ຍຸງ ຫລື​ນອນ​ໃນ​ມຸ້ງ​.

    ອັນ​ດັບ​ທີ 5 ພະຍາດ​ໄຂ້​ເລືອດ​ອອກ ພາ​ຫະ​ນຳ​ພະຍາດ​ໄຂ້ ເລືອດ​ອອກ​ກໍ​ຄື "ຍຸງ​ລາຍ" ຊຶ່ງ​ຫາກ​ໄດ້ຮັບ​ເຊື້ອ​ປະ​ມານ 5-8 ມື້ ຜູ້​ປ່ວຍ​ຈະ​ມີ​ອາການ​ໄຂ້​ສູງ ຕິດ​ຕໍ່​ກັນ 2-7 ມື້ ໜ້າ​ແດງ ປວດ​ຫົວ ປວດ​ກ້າມ​ເນື້ອ ປວດ​ກະດູກ ບາງ​ລາຍ​ເບື່ອ​ອາຫານ ​ເຈັບທ້ອງ ຮາກ ຈາກ​ນັ້ນ​ຈະ​ມີ​ຈຸດ​ແດງ​ນ້ອຍ​ ໆ ຂຶ້ນ​ຕາມ​ລຳ​ຕົວ ຂໍ້​ຄວນ​ລະ​ວັງ​ຄື ຜູ້​ປ່ວຍ​ພະຍາດ​ໄຂ້​ເລືອດ​ອອກ ຫ້າມ​ກິນຢາ​ແອດ​ໄພ​ລິນ​ເດັດ​ຂາດ ເພາະ​ຈະ​ເຮັດໃຫ້​ເລືອດ​ອອກ​ໄດ້​ງ່າຍ​ຂຶ້ນ.

    ອັນ​ດັບ​ທີ 4 ພະຍາດ​ນ້ຳ​ກັດ​ຕີນກຸ່ມ​ສ່ຽງ​ຕໍ່ພະຍາດ​ນີ້​ຄື​ຄົົນທີ່​ຕ້ອງ​ຍ່າງ​ໃນ​ແຫລ່ງ​ ນ້ຳ ຄົົນທີ່​ພັກ​ອາໄສ​ຢູ່ໃນ​ພື້ນ​ທີ່​ນ້ຳ​ຖ້ວມ​ຂັງ ຫລື​ ຕ້ອງ​ລຸຍ​ນ້ຳ​ຂັງ​ໃນ​ໄລຍະ​ຝົນ​ຕົກ ແຕ່​ຫາກ​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ຍ່າງ​ລຸຍ​ນ້ຳ ຄວນ​ຮີບ​ເຊັດ​ຕີນ​ໃຫ້​ແຫ້ງ​ທຸກ​ເທື່ອ ຫາກ​ຜິວ​ໜັງ​ເລີ່ມ​ເປື່ອຍເກີດ​ຕຸ່ມ​ຄັນ ນ້ຳ​ກັດ​ຕີນຫລື​ມີ​ບາດແຜໃຫ້​ຮີບ​ໄປ​ພົບ​ແພດ ເພື່ອ​ປິ່ນປົວ​ອາການ​ດັ່ງ​ກ່າວ​.    

   ອັນ​ດັບ​ທີ 3 ພະຍາດ​ເລບ​ໂຕດ​ໄປ​ໂລ​ຊິດ ຫລື ໄຂ້​ຍ່ຽວ​ໜູຫລາຍ​ຄົນ​ເຂົ້າໃຈ ຜິດ​ວ່າ ພະຍາດ​ຍ່ຍວ​ໜູ​ມີ​ພາ​ຫະ​ຄື " ໜູ " ເທົ່າ​ນັ້ນແຕ່​ແທ້ໆແລ້ວພາ​ຫະ​ຂອງ​ພະຍາດ​ຍ່ຽວ​ໜູມີ​ໄດ້​ທັງ​ສັດ​ລ້ຽງເຊັ່ນ ໝາ ໝູ ງົວ ຄາວຍ ລວມ​ທັງ​ສັດ​ປ່າ ແລະ​ ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ໃນ​ທີ່​ທີ່​ມີ​ນ້ຳ​ຖ້ວມ​ຂັງຫາກ​ໃຜ​ສຳ​ຜັດ​ຖືກ ເຊື້ອ​ຈະ​ເຂົ້າ​ສູ່​ຮ່າງກາຍ​ຜ່ານ​ທາງ​ບາດແຜ ເຍື່ອ​ບຸ​ດັງ ເຍື່ອ​ບຸ​ຕາ ເຍື່ອ​ບຸ​ໃນ​ຊ່ອງ​ປາກ​ໄດ້​ງ່າຍ ໆ ອາການ​ເດັ່ນ​ ໆ ຂອງ​ພະຍາດ​ນີ້​ຄື ຫລັງ​ໄດ້ຮັບ​ເຊື້ອ​ປະ​ມານ 1-2 ອາທິດ ຈະ​ມີ​ໄຂ້​ສູງ​ຮຸນແຣງ ປວດ​ຫົວ​ມັກ​ປວດ​ກ້າມ​ເນື້ອ​ບໍລິເວນ​ນ່ອງ ແລະ​ໂຄນ​ຂາ​ຢ່າງ​ຮຸນແຮງ ແລະ​ຕາ​ແດງ ຄໍ​ແຂງ ສະ​ຫລັບ​ກັບ​ໄຂ້​ລຸດ ຫາກ​ເປັນ​ຫລາຍ​ອາດ​ມີ​ຈຸດ​ເລືອດ​ອອກ​ທີ່​ເພ​ດານ​ປາກ ຫລື ​ຕາມ​ຜິວ​ໜັງ ສຳລັບ​ຄົົນທີ່​ມີ​ໄຂ້ ແຕ່​ໄຂ້​ບໍ່​ສູງ​ຫລາຍ ຄວນ​ເຊັດ​ຕົວ​ລຸດ​ໄຂ້​ເປັນ​ລະ​ຍະ ແລະ​ ຮັບປະທານ​ຢາລົດ​ໄຂ້ ເຊັ່ນ ພາ​ລາ​ເຊ​ຕາ​ມອນ ແຕ່​ຫ້າມ​ໃຊ້​ແອດ​ໄພ​ລິນ​ເດັດ​ຂາດ. ຫາກ​ຢ່າງ​ນໍາ​ນໍ້າ​ຖ້ວມ ຄວນ​ລ້າງ​ຕີນ​ໃຫ້​ສະ​ອາດ​ທຸກ​ເທື່ອໃຊ້​ຜ້າ​ສະ​ອາດ​ເຊັດ​ຕີນ​ໃຫ້​ແຫ້ງ ຢ່າ​ປ່ອຍ​ໃຫ້​ຕີນ​ປຽກ ນອກ​ຈາກ​ນີ້ ຫາກ​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ຢູ່ໃນ​ພື້ນ​ທີ່​ນ້ຳ​ທ່ວມ ຕ້ອງ​ສວມ​ໃສ່​ຮອງ​ຕີນ​ບູດ​ໃຫ້​ຮຽບຮ້ອຍ.

    ອັນ​ດັບ​ທີ 2 ກຸ່ມ​ພະຍາດ​ຕິດ​ເຊື້ອ​ທາງເດີນ​ຫາຍ​ໃຈເມື່ອ​ອາ​ກາດປ່ຽນ​ແປງ​ເລື້ອຍ ທັງ​ຮ້ອນ​ຫຼາຍ ຝົນ​ຕົກ ກໍ​ເຮັດໃຫ້​ຄົນ​ເປັນ​ພະຍາດ​ລະບົບ​ທາງເດີນ​ຫາຍ​ໃຈ​ໄດ້​ງ່າຍ ໂດຍ​ສະເພາະ​ພະຍາດ​ຫວັດ ໄຂ້​ຫວັດ​ໃຫຍ່ ຊຶ່ງ​ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອ​ໄວ​ລັດ​ແລະ​ແບກ​ທີ​ເລຍ​ໃນ​ອາ​ກາດ ແຖມ​ຍັງ​ຕິດ​ຕໍ່​ກັນ​ໄດ້​ງ່າຍ​ພຽງ​ແຕ່ການ​ໄອ ຈາມ ຫລື​ ມື​ທີ່​ເປື້ອນ​ນ້ຳ​ມູກ ນ້ຳ​ລາຍ ເສມ​ຫະ ເພື່ອ​ບໍ່​ໃຫ້​ເຊື້ອ​ພະຍາດ​ແພ່​ກະ​ຈາຍ​ສູ່​ຜູ້​ອື່ນ ຄວນ​ໃຊ້​ຜ້າ​ປິດ​ປາກ​ແລະ​ດັງ​ເມື່ອ​ເວລາ​ໄອ ຈາມ ຫລື​ຈະ​ສວມ​ໜ້າ​ກາກ​ອະນາໄມ​ກໍ​ເປັນ​ວິທີ​ປ້ອງ​ກັນ​ທີ່​ດີ ທີ່​ສຳຄັນ ຢ່າ​ລືມ​ໝັ່ນ​ລ້າງ​ມື​ເລື້ອຍ ໆ ເພື່ອ​ຂ້າ​ເຊື້ອ​ພະຍາດ​ທີ່​ເຮົາ​ອາດຈະ​ໄປ​ສຳ​ຜັດ​ມາ ຫລື​ປ້ອງ​ກັນ​ບໍ່​ໃຫ້​ເຮົາ​ແພ່​ເຊື້ອ​ພະຍາດ​ໄປ​ສູ່​ຄົນ​ອື່ນ ແລະ​ນອກ​ຈາກ​ພະຍາດ​ຫວັດ ໄຂ້​ຫວັດ​ໃຫຍ່​ແລ້ວ ຍັງມີ​ພະຍາດ​ຄໍ​ອັກ​ເສບ ຫລອດລົມ​ອັກ​ເສບ ແລະ​ ພະຍາດ​ປອດ​ບວມ​
.
    ອັນ​ດັບ​ທີ 1 ກຸ່ມ​ພະຍາດ​ຕິດ​ຕໍ່​ທາງ​ນ້ຳ​ແລະ​ອາຫານ ທີ່​ພົບ​ເລື້ອຍ​ຄື ພະຍາດ​ຖອກທ້ອງ  ທ້ອງບິດ ອາຫານ​ເປັນ​ພິດ ຕັບ​ອັກ​ເສບ ຊຶ່ງ​ສາ​ເຫດ​ເກີດ​ຈາກ​ຮັບປະທານ​ອາຫານ ຫລື​ ດື່ມ​ນ້ຳ​ທີ່​ມີ​ເຊື້ອ​ພະຍາດ​ປົນ​ເປື້ອນ ລວມ​ທັງ​ການ​ຮັບປະທານ​ອາຫານ​ສຸກ ໆ ດິບ ໆ ຫລື​ໃຊ້​ນ້ຳ​ທີ່​ບໍ່​ສະ​ອາດມາ​ປະກອບ​ອາຫານ ແລະ​ ຍັງ​ລວມ​ເຖິງ​ການ​ຮັບປະທານ​ອາຫານ​ທີ່​ປຸງ​ໄວ້​ດົນ​ຂ້າມ​ມື້ ຫລື​ ເກີນ 6 ຊົ່ວ​ໂມງ ເຊັ່ນ ອາຫານ​ກ່ອງ​ທີ່​ເຮັດ​ໄວ້​ສຳລັບ​ຄົນ​ຈຳນວນ​ຫລາຍ ທີ່​ອາດຈະ​ບູດ​ເສຍ​ໄດ້​ງ່າຍ ໆ.

    ຄວນ​ຮັບປະທານ​ອາຫານ​ທີ່​ປຸງ​ສຸກ​ໃໝ່​ ໆ ບໍ່​ມີ​ແມງ​ວັນ​ຕອມ ບໍ່​ຄວນຮັບ​ປະ​ທານ​ອາຫານ​ຄ້າງ​ຄືນ ຫລື​ ປຸງ​ສຳເລັດ​ຮູບມາ​ດົນ​ຫລາຍ​ຊົ່ວ​ໂມງ​ແລ້ວ ເພາະ​ອາຫານ​ອາດ​ບູດ​ເນົ່າ.     

    ດື່ມ​ນ້ຳ​ສະ​ອາດນ້ຳ​ທີ່​ຕົ້ມ​ແລ້ວ ຫລື ​ນ້ຳ​ບັນ​ທີ່ຮັບຮອງ​ຄຸນນະພາບ, ກ່ອນ​ຮັບປະທານ​ອາຫານ​ທຸກ​ເທື່ອ ຄວນ​ລ້າງ​ມື​ໃຫ້​ສະ​ອາດ​ເປັນ​ນິ​ໄສ. ຖ່າຍ​ໜັກ​ລົງ​ໃນ​ສ້ວມ ແລະ ​ລ້າງ​ມື​ທຸກ​ເທື່ອ​ຫລັງ​.

10 ພຶດຕິກຳ​ຫລັງ​ຕື່ນ​ນອນ​ທີ່​ເຮັດໃຫ້​ອາລົມ​ດີ​ໝົດ​ມື້