ການຕຳ່ແຜ່ນແພ ແມ່ນສິ່ງທີ່ສະທ້ອງເຖິງວັດທະນະທຳລາວໄດ້ດີທີ່ສຸດ ແລະ ສິ່ງເປັນທີນິຍົມກັນຫຼາຍ ແມ່ນຜະລິດຕະພັນຕຳ່ດ້ວຍມືທີ່ໜ້າອັດສະຈັນ ຊຶ່ງເຮັດມາຈາກຝ້າຍ ແລະ ໄໝ ພື້ນບ້ານ.

     ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມແຜ່ນແພຂອງແມ່ຍິງລາວ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວແມ່ນຈະຖືກອອກແບບລວດລາຍທີ່ມີຄວາມກ່ຽວພັນກັບເທດສະການທາງສາດສະໜາຕ່າງໆ, ນັບທັງຮູບແບບທີ່ຕິດພັນກັບການດຳລົງຊີວິດແບບ ດັ່ງເດີມ ແລະ ແບບປະສານກັບຍຸກສະໄໝ, ລວດລາຍຢູ່ໃນແຜ່ນແພຂອງຄົນຜະລິດແມ່ນເປັນສັນຍາລັກຂອງສິ່ງທີ່ເກົ່າແກ່ ແລະ ມີອາຍຸເປັນພັນໆປີມາແລ້ວເຊັ່ນ: ລາຍເພດສີ່ລ່ຽມ ທີ່ໝາຍເຖິງ ການປົກປ້ອງ ຈາກສິ່ງຊົ່ວຮ້າຍຕ່າງໆ, ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີ ລາຍຮູບບັນດາສັດ ແລະ ຄົນເຊັ່ນ: ຄຸດ, ນາກ, ມັງກອນສອງຫົວ ຊຶ່ງແຕ່ລະສັດຕ່າງໆເຫຼົ່ານີ້ ເພາະມັນໝາຍວ່າເປັນສິ່ງຈະປົກປ້ອງຄຸ້ມຄອງນັ້ນເອງ.

     ແມ່ນວ່າໃນຫຼາຍໆຕຳນານກ່ຽວກັບຜ້າແພລາວ ຈະບໍ່ຄ່ອຍເຫັນຖືກເລົ່າຂານສືບມາເປັນວົງກວ້າງກໍຕາມ, ແຕ່ຍັງມີນັກຄົ້ນຄວ້າ, ນັກຊ່ຽວຊານຜ້າໄໝລາວໄດ້ບັນຍາຍ ແລະ ຈົດບັນທຶກໄວ້ໃນປື້ມຜົນງານ ການຄົ້ນຄວ້າເຊັ່ນ: "ປື້ມຜ້າແພນີ້ມີຕຳນານ" ຂຽນໂດຍ: ທ່ານນາງ ດວງເດືອນ ບຸນຍາວົງ ນັກຄົ້ນຄວ້າຜ້າແພລາວບູຮານ ແລະ ພວກເຮົາຍັງສາມາດຫາຟັງໄດ້ຈາກການບອກເລົ່າຂອງປູ່ຍ່າຕາຍາຍໃນບາງ ທ້ອງຖິ່ນ, ໃນຂະນະທີ່ແມ່ຍິງລາວກຳລັງຕຳ່ສິ້ນ ແຜ່ນແພຢູ່ທຸກວັນ ດ້ວຍເສັ້ນໄໝ ແລະ ວິທີການທີ່ສະຫຼັບສັບຊ້ອນຂອງສິ້ນໄໝ ແລະ ຜ້າບ່ຽງ, ສິ່ງໜຶ່ງທີ່ເປັນໜ້າພາກພູມໃຈຂອງຄົນລາວ ກໍຄືແມ່ຍິງລາວທີ່ມີ ເອກະລັການນຸ່ງຖືສະເພາະທີ່ແຕກຕ່າງຈາກປະເທດອື່ນ, ໃນຂົງເຂດປະເທດລຸ່ມແມ່ນຳ້ຂອງເອງກໍມີຫຼາຍຊາດທີ່ແມ່ຍິງນຸ່ງສິ້ນບ່ຽງແພເຊັ່ນກັນ: ແຕ່ສັງເກດເບິ່ງຄັກໆແລ້ວ ສິ້ນ ແລະ ແພໄໝລາວແມ່ນມີຄວາມ ໂດດເດັ່ນ ແລະ ມີເອກະລັກສະເພາະເຊັ່ນ: ສິ້ນມີຫົວ, ມີຕີນ, ຕ່ຳດ້ວຍມື, ລວດລາຍກໍສື່ບອກຄວາມໝາຍ, ສິ້ນຂອງແມ່ຍິງແຕ່ລະເຜົ່າແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນກໍມີຈຸພິເສດແຕກຕ່າງກັນ, ແພບ່ຽງກໍມີຫຼາຍແບບ ແລະ ລວດລາຍ, ການບ່ຽງແພພັບເປັນສອງສາມຮອບເຂົ້າກັນ ເພື່ອນເຊື່ອງຂອບປາຍດ້າຍ ແລ້ວກໍນຳມາພາດບ່ຽງບ່າ ໂດຍປາຍສອງສົ້ນຂອງຜ້າບ່ຽງພາດທາງໜ້າ ແລະ ທາງຫຼັງ.

     ຄວາມໝາຍທີ່ເຊື່ອງຊ້ອນໃນຜືນແພຕ່າງໆ ທັງໃນອະດີດ ແລະ ປັດຈຸບັນ ແມ່ນໄດ້ຖືກຖ່າຍທອດ (ສະແດງອອກໂດຍແມ່ຍິງລາວ) ຜູ້ທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງການອະນຸລັກ ແລະ ສະແດງອອກທາງດ້ານ ວັດທະນະທຳລາວ.

   ດັ່ງນັ້ນຄົງບໍ່ເປັນການແປກເມື່ອເອີ່ຍເຖິງສິ້ນແມ່ນຕ້ອງຢູ່ຄຽງຄູ່ກັບແມ່ຍິງລາວ, ນອກຈາກນີ້ຍັງສາມາດນຳໃຊ້ແພໄໝຕັດ, ຕົບແຕ່ງໄປຕາມແຟຊັນຂອງສະໄໝໃໝ່ ທີ່ເບິ່ງແລ້ວໂດດເດັ່ນ ແລະ ສວຍງາມທີ່ ສຸດເຊັ່ນ: ກະໂປ່ງ, ເສື້ອເຊີດ (ສຳລັບທ່ານຊາຍ), ກາລະວັດ ແລະ ອື່ນໆ ທີ່ເຫັນວ່າເໝາະສົມ.

       ຈາກວາລະສານ ສາວລາວ