ຫຼວງພະບາງ ເປັນເມືອງເກົ່າແກ່ ອະດີດຕະການຜ່ານມາເຄີຍເປັນນະຄອນຫຼວງພະບາງ (ນະຄອນຫຼວງເກົ່າແລະ ທີ່ພັກຂອງ
ເຈົ້າຊີວິດ ເມືອງຊວາ ເມືອງຊຽງດົງ ຊຽງທອງ...ຫຼວງພະບາງ ເປັນແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວ ທີ່ສຳຄັນຂອງລາວ ທີ່ສະສົມມູນ
ມໍລະດົກທາງດ້ານວັດທະນະທຳ ປະຫວັດສາດ ແລະ ທຳມະຊາດໄວ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ຕົວເມືອງຕັ້ງຢູ່ໃນທ່າມກາງຂອງສາຍພູ 
ທົ່ງພຽງ ສາຍນ້ຳຂອງ ແລະ ສາຍນ້ຳຄານ ສ້າງໃຫ້ມີທັດສະນີຍະພາບສວຍງາມ ວັດວາອາຮາມ ແລະ ຫໍໂຮງ ອັນເກົ່າແກ່ 
ລ້ວນແຕ່ເປັນສະຖາປັດຕະຍະກຳ ສີໄມ້ລາຍມືອັນເປັນຂະໜານແທ້ແຫ່ງສິລະປະການອອກແບບ ການປະດັບປະດາຕົບແຕ່ງ ລວດລາຍອັນງົດງາມ ແລະ ວິຈິດບັນຈົງ ຊຶ່ງເປັນຕົ້ນແບບຂອງສິລະປະລາວລ້ານຊ້າງ ດັ່ງຈະເຫັນໄດ້ອາຮາມ ໂບດ 
ສິມຕ່າງໆ ໃນຕົວເມືອງຫຼວງພະບາງ ຖ້າເບິ່ງສົມທຽບຢູ່ໃນປະເທດໄທ ປະເທດກຳປູເຈຍ ແລະ ອື່ນໆທີ່ນັບຖືສາດສະໜາພຸດ
ກໍຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ການອອກແບບມີລັກສະນະເປັນເອກະລັກພິເສດ ແຕກຕ່າງໄປຈາກບ້ານເພິ່ນເມືອງທ່ານເຫຼົ່ານັ້ນ ໂດຍສະເພາະໂຄງຫຼັງຄາ ບໍ່ຊັນ ຈະເນີ້ງແບບອ່ອນຫວານ ກົມກືນກັບດອກດວງລວດລາຍທີ່ເປັນປ້ານລົມ ຕົວອາຮາມສິມກໍ ສົມສ່ວນອັນເປັນຈຸດເດັ່ນທີ່ເບິ່ງແລ້ວເຫັນຢ່າງຊັດເຈນ ວ່າ ແບບສິລະປະຂອງລາວລ້ານຊ້າງ ມີຈຸດເດັ່ນຢູ່ບ່ອນໃດ ຜູ້ຂຽນເອງ
ກໍບໍ່ຊ່າງຈະອະທິບາຍ ຫຼື ພັນລະນາສິ່ງຍອດຍິ່ງເຫຼົ່ານີ້ຢ່າງເຕັມປາກເຕັມຄຳໄດ້ ເນື່ອງຈາກບໍ່ມີຄວາມຮູ້ທາງດ້ານສິລະປະ
ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກຳນີ້ເທົ່າໃດ.

     ຖ້າທ່ອງທ່ຽວທາງທຳມະຊາດຍິ່ງມີຫຼາຍ ຈະເປັນການໄປທ່ຽວປ່າ ປີນພູປີນຜາ ຫຼື ຈະລົງນ້ຳຂອງ ຂີ່ເຮືອກິນລົມ
ຊົມວິວທຳມະຊາດ ຫຼື ຈະຂີ່ເຮືອກາຍັກຕາມນ້ຳຄານ ນ້ຳອູ ຫຼື ຈະອອກໄປທ່ຽວນ້ຳຕົກຕາດກວາງຊີ ກໍສາມາດໄປໄດ້ທັງນັ້ນ
ຖ້າໄປຍາມລະດູແລ້ງ ນ້ຳຂອງ-ນ້ຳຄານ ນ້ຳອູ ຫຼື ນ້ຳຕ່າງໆສາຂາຂອງແມ່ນ້ຳຂອງ ຈະສົດໃສເປັນຕາລົງລອຍ ຂີ່ກົງເບັ່ງ ຫຼື
ຂີ່ເຮືອກາຍັກຢູ່ແຄມນ້ຳຂອງຄົບນ້ຳອູ ຍັງເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງຖ້ຳຕິ່ງ ຊຶ່ງເປັນຖ້ຳທີ່ເປັນຈຸດທ່ອງທ່ຽວສຳຄັນຂອງຫຼວງພະບາງ
ລວມທັງຜາແອ່ນ ທີ່ຕັ້ງຕະງ່ານຢູ່ແຄມປາກອູ ທີ່ປ່ອງໃສ່ນ້ຳຂອງ ນອກຈາກຢູ່ຕົວເມືອງເທດສະບານແລ້ວ ຍັງມີບ່ອນທ່ອງ
ທ່ຽວທຳມະຊາດທີ່ໜ້າຈັບໃຈອີກຄື ຢູ່ເມືອງງອຍ ເມືອງຊຽງເງິນ ເມືອງຈອມເພັດ ເມືອງນານ ຊຶ່ງສາມາດເບິ່ງ ຫຼື ຮຽນຮູ້ແບບ
ແຜນດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນເຜົ່າຕ່າງໆ.

     ເທດສະການໃຫຍ່ໆຂອງຫຼວງພະບາງ ກໍມີບຸນຊ່ວງເຮືອ ຊຶ່ງຈັດຂຶ້ນທຸກໆປີ ໃນເດືອນ 9 ແຮມ (ເດືອນລາວ) ຫຼື
ບຸນເຂົ້າປະດັບດິນ ແລະ ບຸນປີໃໝ່ລາວ ຊຶ່ງບໍ່ວ່າແຂກພາຍໃນ ຫຼື ຕ່າງປະເທດຈະມາທ່ຽວໃນໄລຍະນີ້ຫຼາຍເປັນພິເສດ ເຮັດ
ໃຫ້ກິດຈະການໂຮງແຮມ ເຮືອນພັກ ຮ້ານອາຫານ ຫຼື ກິດຈະການປິ່ນອ້ອມການທ່ອງທ່ຽວ ມີການເໜັງຕີງຄຶກຄັກ ຖ້າບໍ່ມີ
ການຈັບຈ່ອງກ່ອນລ່ວງໜ້າ ອາດຈະມີບັນຫາກໍເປັນໄດ້.

     ນອກຈາກນີ້ ຫຼວງພະບາງ ຍັງສະສົມຕຳນານການເຮັດອາຫານການປຸງແຕ່ງອາຫານເອກະລັກຂອງຕົນໄວ້ຮ້ອຍ
ຢ່າງພັນແນວ ຢ່າງມີຊື່ສຽງ ແລະ ບາງຊະນິດກໍຂຶ້ນໂຕະອາຫານເປັນການຮັບແຂກບ້ານແຂກເມືອງ ລະດັບສາກົນກໍມີ ອາ
ຫານທີ່ອອກໜ້າອອກຕາກໍມີລາບຊີ້ນແບບຫຼວງພະບາງ (ເຮັດແບບລາບປາ) ເອາະຫຼາມໃສ່ສະຄ່ານ ເຮັດຈາກຊີ້ນແຫ້ງ ປະ
ເພດສັດປີກຕາກແຫ້ງ ຜັກຕ່າງໆ ແຈ່ວບອງຫຼວງພະບາງ ມີເອກະລັກສະເພາະຕົວ ບໍ່ຄືກັບທ້ອງຖິ່ນອື່ນ ໜັງຍຳ ປອດແຫ້ງ
ໄຄແຜ່ນ ນ້ຳຜັກ ຊີ້ນແຫ້ງ ແລະ ການປຸງແຕ່ງອື່ນໆຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ຊຶ່ງເປັນຕາໜ້າກິນກັນທັງນັ້ນ.

     ດັ່ງນັ້ນ ຫາງສຽງບໍ່ວ່າພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ຕ່າງກໍຍົກຍ້ອງ ຍົກໂປ້ ໃຫ້ວ່າ ຫຼວງພະບາງ ແມ່ນເພັດນ້ຳເອກ
ຂອງວົງການທ່ອງທ່ຽວ ທີ່ສາມາດຄົ້ນພົບຫຼາຍສິ່ງຫຼາຍຢ່າງຄົບຖ້ວນໃນບ່ອນດຽວກັນ ແລະ ສົມຄວນທີ່ສຸດເປັນມໍລະດົກຂອງ
ໂລກ ດັ່ງທີ່ອົງການອຸຍແນັດສະໂກ ອົງການວິທະຍາສາດການສຶກສາ ແລະ ວັດທະນະທຳຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ປະ
ກາດຮັບຮອງເອົາໄວ້ເປັນມໍລະດົກໂລກແຫ່ງທຳອິດຂອງ ສປປ ລາວ ພ້ອມນີ້ກໍຊວນເຊີນພີ່ນ້ອງຊາວລາວທັງຫຼາຍ ຄວນໄປສຳ
ພັດ ຢ້ຽມຢາມ ທ່ອງທ່ຽວໃຫ້ໄດ້ ຖ້າບໍ່ໄປກໍຈະບໍ່ຮູ້ບໍ່ເຫັນເປັນແນ່.

* ຄັດຈາກ: ຫນັງສືພິມວຽງຈັນໃໝ່, ສະບັບວັນທີ 07-04-2009

ດຽວນີ້ຄົນຕິດຢາເສບຕິດມີລັກສະນະປ່ຽນແປງໄປຢ່າງນຶກບໍ່ເຖິງ ບາງຄົນເປັນນັກກິລາ, ຮ່າງກາຍແຂງແຮງ, ບາງຄົນເປັນນັກຮຽນ ນັກສຶກສາ ທີ່ຈະມີອານາຄົນອັນສົດໃສ, ຫາຈັບກຸ່ມກັນເສບຢາຕາມສະຖານທີ່ຕ່າງໆ ບາງຄົນຫນ້າຕາດີ, ຫຸ່ນດີ, ຫນ້າສວຍ, ເບິ່ງຄືຄົນລວຍ, ລວມທັງລູກຄົນມີເງິນ, ເສດຖີ, ນັກວິຊາການ, ຄົນຜູ້ດີ, ເຊື້ອສາຍຕະກຸນດີນັບມື້ແຮ່ງມີຫລາຍ ບໍ່ນັບລວມເຖິງພາບເກົ່າໆ ທີ່ຄິດວ່າພວກທີ່ຕິດຢາເສບຕິດຈະຕ້ອງເປັນເດັກບ້ານແຕກ, ພໍ່ແມ່ປະກັນ, ສາວບໍລິການ, ເດັກໃຈແຕກ ຫນ້າຕາຈ່ອຍເຫລືອງແຕ່ງເຄື່ອງແບບເບິ່ງບໍ່ໄດ້.
* ເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕິດຢາເສບຕິດ
ເຊື່ອວ່າສາເຫດຂອງການຕິດຢາເສບຕິດ ຄິດວ່າຄົງຈະເປັນດັ່ງທີ່ຈະເວົ້າຕໍ່ໄປນີ້ໃນຂໍ້ໃດຫນື່ງ ຫລື ຫລາຍຂໍ້ລວມໆກັນ.

1. ມະນຸດມີຄວາມໂນ້ມອຽງຈະຕິດບາງສິ່ງຢ່າງຢູ່ສະເຫມີ
   ເປັນລັກສະນະຂອງມະນຸດທົ່ວໄປ ເພາະໃນສ່ວນເລິກຂອງຊີວິດມະນຸດຈະເຫງົາຢາກເພິ່ງພາບາງສິ່ງບາງຢ່າງ, ບາງຄົນກໍ່ຕໍ່ສິ່ງດີ, ບາງຄົນກໍ່ຕິດສິ່ງບໍ່ດີ, ພວກທີ່ຕິດສິ່ງດີໆ ກໍ່ໂຊກດີໄປ ເຊັ່ນ: ກິລາ, ດົນຕີ, ສິນລະປະ, ທັງການເຮັດວຽກ ຫລື ຕິດຫມູ່ເພື່ອນ, ບາງຄົນຕິດແນວບໍ່ດີເຊັ່ນ: ຢາເສບຕິດ, ການພະນັນ, ກາມມະລົມ ແລະ ອື່ນໆ ກໍ່ໂຊກຮ້າຍໄປ, ໂດຍຄວາມເຂົ້າໃຈໃນຈຸດນີ້ຈະເຮັດໃຫ້ຄົນທີ່ຕິດຢາເສບຕິດແລ້ວ ແລະ ຄົນທີ່ຮັກສາປິ່ນປົ່ວທີ່ພະຍາຍາມຫາທາງເລືອກໃຫມ່ ໃຫ້ພວກເຂົາເລືອກຕິດສິ່ງທີ່ອັນຕະລາຍນ້ອຍກວ່າເກົ່າ ຊຶ່ງເປັນຄວາມເຫັນໃຈເພື່ອນມະນຸດນຳກັນ ຫລາຍກວ່າທີ່ຈະໃສ່ຮ້າຍ ຫລື ປະນາມກັນ.
2. ມີຈິດໃຕ້ສຳນຶກທີ່ເບິ່ງຕົວເອງວ່າບໍ່ດີ
   ມາຈາກການສະສົມຄວາມຮູ້ສຶກ ແລະ ປະສົບການຊີວິດທີ່ບໍ່ດີເອົາໄວ້ ເຮັດໃຫ້ບໍ່ພູມໃຈໃນຕົນເອງ, ເບິ່ງຕົວເອງວ່າຕ່ຳຕ້ອຍ, ມີຄວາມຜິດ ຫລື ສູ້ຄົນອື່ນບໍ່ໄດ້, ຂາດກຳລັງໃຈງ່າຍ, ເສົ້າງ່າຍ, ເຂົ້າກັບຄົນອື່ນລຳບາກ, ເມື່ອມີຄວາມຜິດຫວັງ ຫລື ເກິດບັນຫາທັງຫລາຍກໍ່ຈະຫັນມາໃຊ້ຢາເສບຕິດງ່າຍ ທັງທີ່ຮູ້ວ່າມັນເປັນສິ່ງບໍ່ດີ ແຕ່ກໍ່ເຮັດເພາະຄິດວ່າຕົວເອງກໍ່ບໍ່ດີຢູ່ແລ້ວ ຖ້າຈະເຮັດສິ່ງບໍ່ດີອີກຈັກຢ່າງຄືຊິບໍ່ເປັນຫຍັງ, ບຸກຄົນເຫລົ່ານີ້ມັກຈະເບິ່ງໃກ້ໃຝ່ຕ່ຳໄດ້ງ່າຍ.
3. ສະແຫວງຫາຄວາມສະດວກສະບາຍແບບງ່າຍໆ ແລະ ໄວໆ ມີຄວາມເປັນເດັກນ້ອຍໃນຕົວເອງສູງ
   ຄືຈະເຮັດຫຍັງກໍ່ໄດ້ ເພື່ອໃຫ້ຕົນເອງສະບາຍ ແລະ ມ່ວນກໍພໍແລ້ວ ບໍ່ແຄຣ໌ວ່າຈະຜິດກົດຫມາຍຫລືບໍ? ຂາດວິໄນໃນຕົນເອງ, ຫ້າມຕົວເອງບໍ່ໄດ້, ແລະ ບໍ່ທົນຕໍ່ຄວາມຜິດຫວັງ ຫລື ບັນຫາທັງຫລາຍ ຈະເລືອກແກ້ບັນຫາດ້ວຍການຫາສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ສະບາຍຢ່າງໄວໆ ເຊັ່ນ: ໃຊ້ຢາເສບຕິດ ຫລື ເຫລົ້າ, ຢາສູບ, ພວກຄົນມີເງິນມີການສຶກສາດີ ແລະ ບໍ່ມີບັນຫາຄອບຄົວຕິດຢາດ້ວຍເຫດຜົນຂໍ້ນີ້, ພວກນີ້ບາງຄົນຈະຊື້ຢາໃຊ້ເອງ ເມື່ອເກິດຄວາມເຄັ່ງຄຽດ ຫລື ອາລົມບໍ່ດີ, ເມື່ອເກິດອາລົມສະບາຍຂື້ນກໍ່ພໍໃຈ ແລະ ເພິ່ງພາຢາເສບຕິດຕໍ່ໄປ ເພາະຂາດວິໄນ ແລະ ຂາດການໃຊ້ເຫດຜົນທີ່ເຫມາະສົມ.
4. ປັດໄຈທາງກຳມະພັນ
   ມີຄົນສຶກສາການຕິດແອລກໍຮໍທີ່ພົບເຫັນໄດ້ໃນຄອບຄົວທີ່ພໍ່ແມ່ຕິດເຫລົ້າ ແລ້ວມີລູກຕິດເຫລົ້າ ຫລື ຢາເສບຕິດໄດ້ງ່າຍ
5. ປັດໄຈເລື່ອງສານເຄມີໃນສະຫມອງ
   ບາງຄົນເຊື່ອວ່າມີການປ່ຽນແປງຂອງສານເຄມີບາງຢ່າງໃນສະຫມອງຂອງຄົນ ເຮັດໃຫ້ຄົນບາງຄົນພ້ອມຈະຕິດຢາເສບຕິດໄດ້ງ່າຍກວ່າຄົນອື່ນ.
6. ປັດໄຈທາງສັງຄົມສິ່ງແວດລ້ອມ
   ໃນສັງຄົມທີ່ມີຄົນເສບຢາເສບຕິດກັນ ຈະມີຄົນລຽນແບບຢ່າງ ແລະ ຕິດຢາໄດ້ງ່າຍ ເຊັ່ນ: ໃນຄຸກ, ໃນຊຸມຊົນແອອັດ, ໃນໂຮງຮຽນບາງແຫ່ງ, ໃນສັງຄົມຊັ້ນສູງທີ່ຫວັງຄວາມສຸກຫລາຍໆ ພວກນີ້ເຖິງວ່າຈະບໍ່ມີບັາຫາອັນໃດທາງຈິດໃຈກໍ່ຈະຕິດໄດ້ງ່າຍ ເພາະລອກແບບຄົນໃນສັງຄົມ ແລະ ຄ້ອຍຕາມໄດ້ງ່າຍ, ໃຜຈະຄິດວ່າໃນຫ້ອງນ້ຳ ໂຮງຮຽນຈະມີການເສບຢາ ແລະ ຂາຍຢາເມັດກັນຫລວງຫລາຍ ແລະ ໃນສັງຄົມຄົນມີເງິນ ມີການສຶກສາດີໆ ມີຫນ້າມີຕາ, ຈະເສບຢາເສບຕິດກັນຕາມຄັບ ຫລື ງານປາຣ໌ຕີ້ສ່ວນຕົວກັນເປັນປະຈຳ.
   ຈາກການສຶກສາຜູ້ຕິດສິ່ງເສບຕິດເຫລົ່ານີ້ ມັກຈະເລິ່ມຈາກການທົດລອງເບິ່ງກ່ອນ ໂດຍຫມູ່ເພື່ອນແນະນຳ ຫລື ໂດຍບໍ່ຕັ້ງໃຈແລ້ວກໍ່ໃຊ້ເປັນບາງຄັ້ງ ຕໍ່ມາກໍ່ໃຊ້ປະຈຳເລີຍ ພວກຕິດຢາເສບຕິດນີ້ມັກຮູ້ໂຕວ່າເຮັດຜິດ, ບາງຄົນອັບອາຍບໍ່ກ້າບອກໃຜ, ຜົນຕາມມາມັກຈະເຮັດໃຫ້ເສຍວຽກ, ການຮຽນ, ສຸຂະພາບເສື່ອມ, ໃຊ້ເງິນຫລາຍ, ຈິດໃຈບໍ່ປົກກະຕິ, ມັກເຮັດຜິດກົດຫມາຍບ້ານເມືອງ ແລະ ຄຸນນະທຳຫລາຍຂື້ນ, ເຊັ່ນ: ຂີ້ລັກ, ເວົ້າຕົວະ, ມົ້ວສຸມ ຫລື ຂາຍບໍລິການທາງເພດ, ຊີວິດປະຈຳວັນບໍ່ລາບລື້ນ, ຄູ່ແຕ່ງງານ ຫລື ຄົນໃນຄອບຄົວບໍ່ພໍໃຈ, ຕົກວຽກ ຫລື ເຮັດວຽກຂາດຄຸນນະພາບ, ສະພາບຈິດໃຈຈະຊົ່ວຫລາຍຂື້ນ, ມີຄວາມກັງວົນ, ເຄັ່ງຄຽດ, ເຫງົາຊຶມ, ບາງຄົນມີອາການຫລົງຜິດ, ປະສາດຫລອນ, ຫູຝ່າວ, ລະແວງສົງໄສ, ມີລັກສະນະຄືຄົນເສຍຈິດ.
       ການໃຫ້ກຳລັງໃຈ, ການຕິດຕາມຜົນ, ການຟື້ນຟູຈິດໃຈ, ພື້ນຖານຄວາມຄິດ, ທັດສະນະຄະຕິ, ການວາງແຜນຊີວິດອະນາຄົດໃຫ້ທັງສ່ວນໂຕ, ສັງຄົມ ແລະ ວຽກງານ, ຈະເຮັດໃຫ້ການຫວນກັບມາຕິດຢາເສບຕິດຫນ້ອຍລົງ ບໍ່ແມ່ນພໍບອກວ່າເຊົາຢາແລ້ວ, ເຫັນວ່າເຊົາແລ້ວກໍ່ປ່ອຍເມືອບ້ານ, ຄົນທຸກກໍ່ຈະໄປຕິດຢາອີກຊ້ຳໆ ຕ້ອງຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາມີກຳລັງໃຈ, ຊ່ວຍລ້າງພາວະຈິດໃຕ້ສຳນຶກທີ່ບໍ່ດີໃຫ້ຫນ້ອຍລົງ ມີຄວາມຫວັງທີ່ດີໃນຊີວິດຫລາຍຂື້ນ.
   ລົດລະເລິກໄດ້ແລ້ວ ສິ່ງເສບຕິດທີ່ບໍ່ດີ ຜິດກົດຫມາຍ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຕົວເອງເສື່ອມເສຍລົງທຸກວັນ, ເລືອກຫາສິ່ງດີໆມາໃສ່ຕົນເອງໃຫ້ຫລາຍຂື້ນ ເຖິງວ່າຈະບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບການທຳຄວາມດີ ກໍ່ໃຫ້ເລືອກຕິດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ຜິດກົດຫມາຍບ້ານເມືອງ ແລະ ບໍ່ທຳລາຍຊີວິດຕົວເອງກໍ່ຍັງດີເດີ້.