໙. ໃນບັນດາອານາຈັກຕ່າງໆຂອງອ້າຍລາວ ແລະໄທລາວ ທີ່ລົງຕັ້ງຂຶ້ນໃໝ່ນັ້ນ, ພາຍໃຕ້ດິນແດນໃນສຸວັນນະ ພູມ, ສຸວັນນະພູມກ່ອນ ແລະຫຼັງພຸດທະການນັ້ນ ນັກປະຫວັດສາດລົງຄວາມເຫັນວ່າ ເປັນດິນແດນຂອງ ຊົນຊາດໃຫຍ່ຄືຂອມ(ກຣອມ) ໃນນັ້ນກໍປາກົດມີຊົນຊາດມອນຢູ່ດ້ວຍ, ນັກພາສາສາດ ແລະຊາດພັນວິທະຍາ ກຳນົດໄວ້ວ່າ ຂອມ ແລະມອນແມ່ນຄົນທີ່ໃຊ້ພາສາສະກູນດຽວກັນ, ແຕ່ຫຼັກຖານທາງປະຫວັດສາດນັ້ນ ຊົນຊາດ ມອນໄດ້ເຮືອງອຳນາດຂຶ້ນໃນອັງກໍວັດເມື່ອສະຕະວັດທີ ລະຫວ່າງ ພ.ສ ໑໑໑໐-໑໑໕໐. ແລະຂະຫຍາຍອຳນາດຂຶ້ນເໜືອອານາເຈນລະບົກ ເຊິ່ງນັກປະຫວັດສາດໄດ້ໃຫ້ຄວາມເຫັນວ່າ ອານາຈັກເຈນລະບົກນັ້ນ ມີຂອບສູນກາງຢູ່ຈຳປາສັກ(ປະເທດລາວ) ລົງໄປທາງໃຕ້ຮອດທະເລສາບ(ຂະເໝນ) ຂຶ້ນມາທາງເໜືອຮອດທ່າແຂກ ແລະນະຄອນພະນົມ ເຊິ່ງຮູ້ກັນໃນຂະນະນັ້ນວ່າອານາຈັກສີໂຄຕະປຸລະ, ອານາ ຈັກເລົ່ານີ້ຢູ່ໃນອິດທິພົນຂອງເຈນລະບົກ, ນັກປະຫວັດສາດໄດ້ພົບຫຼັກຖານວັດຖຸບູຮານແລ້ວລົງຄວາມເຫັນວ່າ ອານາຈັກເຈນລະບົກນີ້ເປັນອານາຈັກຂອງຄົນເຊື້ອສາຍຈາມ ແລະລາວ ໂດຍສະແລ້ວ ແລ້ວແມ່ນຈຳປາສັກ(ເສດຖະປຸຣະ) ແລະສີໂຄຕະປຸຣະນັ້ນ, ແລະເມືອງບໍລິວານໃນລ່ອງນຳ້ມູນ ນ້ຳຊີ ແມ່ນ້ຳສົງຄາມ ແລະລ່ອງແມ່ນ້ຳອື່ນໆ ໃນພາກອີສານ ແລະປະເທດລາວ ເພາະໃນບໍຣິເວນດັ່ງກ່າວເຂົາພົບຫຼັກ ຖານສຳຄັນຫຼາຍຢ່າງ, ຢ່າງສຳຄັນ ແລະຢັ້ງຢືນວ່າເປັນຄົນລາວນັ້ນ ຄື ເຂົາພົບຫີນດາວ ແລະຄ້ອງບັ້ງ ເຊິ່ງເປັນ ວັດທະນາການທາງສາສະໜາ ແລະຄວາມເຊື່ອຂອງແຖນ ເຊິ່ງຊົນຊາດອ້າຍລາວນັບຖືມາກ່ອນ ແລະວິວັດທະ ນາການມາ, ອັນນີ້ມັນກະສອດຄ່ອງກັບຫຼັກຖານຄ້ອງບັ້ງລຸ້ນທີ ໑ ທີ່ພົບທີ່ເມືອງເຊໂປນ ເມື່ອ ໒໐໐໘ ແລະວັດຖຸມີ ຄ່າທີ່ບ້ານໜອງເຮືອທອງ ເຊິ່ງເປັນວັດຖຸ ແລະຮູບສະຫຼັກບໍ່ແມ່ນສິນລະປະຂອມເລີຍ ຫາກແມ່ນສີລປະຕ່າງ ຈາກຂອມອາດຊິແມ່ນລາວ ຫຼືຈາມຕາມຫຼັກຖານປະຫວັດສາດ, ເຊິ່ງໃນນັ້ນເຮົາໄດ້ພົບຮູບຫໍ່ທອງຄຳ ຮູບຄຸດ ຈັບນາກ ວັດທະນະທຳນີ້ ເປັນວັດທະນະທຳຂອງຊາວເຈນລະ(ຈາມປາ) ເຊິ່ງເຮົາມັກພົບເປັນຮູບຫີນທີ່ປາກົດ ຕົວຫຼາຍໃນພາກກາງ ຈົນຮອດພາກໃຕ້ຂອງກວຽດນາມ ເຊິ່ງເປັນອິດທິພົນຂອງເຈນລະນ້ຳ, ເມື່ອເປັນເຊັ່ນນີ້ ຈຶ່ງເຂົ້າໃນວ່າ “ລາວ ຫຼືອ້າຍລາວ” ນັ້ນຄົງຈະລົງມາຢູ່ ຫຼືກຳເນີດໃນດິນແດນທີ່ເປັນອານາຈັກລ້ານຊ້າງນີ້ມາແຕ່ ສະໄໝກ່ອນ ຫຼືຫຼັງພຸດທະການແລ້ວ ແຕ່ເມື່ອຢູ່ໃນດິນແດນນີ້ເຖິງນານເຂົ້າ ກໍໄດ້ຮັບອິດທິພົນທາງວັດທະນະທຳ ຈາມປະສົມກັບກາຍເປັນວັດທະນະທຳໃໝ່ ຄືລັດທິຖືນາກ ດັ່ງທີ່ເຮົາປາກົດໃນຫຼັກຖານຕຳນານກ່າວເຖິງນາຄະ ສ້າງເມືອງຕ່າງໆ ໃນລ່ອງແມ່ນ້ຳຂອງ, ພາຍລຸນມາພວກໄທລາວ (ຫຼືອ້າຍລາວພວກສອງ)ຈຶ່ງລົງມາສົບທົບອີກ ຕັ້ງອານາຈັກຂອງຕົນ ອາດກຳນົດເອົາໃນລະຫວ່າງ ພ.ສ ໑໐໐໐ ເປັນຕົ້ນມາ, ພົບຫຼັກຖານທາງປະຫວັດຂອງ ຊົນຊາດໄທລາວ ເຜົ່າຕ່າງ ທີ່ກ່າວເຖິງບັນພຣະບູຣຸດຂອງຕົນ ຄື ຂຸນບູຣົມຣາຊາທິຣາດ.
ຂຸນບູຣົມຣາຊາທິຣາດນັ້ນ ຕາມຕຳນານແລ້ວ ພຣະອົງເ້ປັນບັນພະບູຣຸດໄທຍລາວ, ພຣະອົງເປັນທັງ ມະຫາຣາຊາ ແລະເປັນທັງທັມມະຣາຊາ ຄື ການທີ່ຂຸນບູຣົມໄດ້ເປັນທັມມະຣາຊານັ້ນ ປາກົດເຫັນໃນຫຼັກຖານ ທາງຕຳນານນັ້ນ ກໍຄືພຣະອົງໄດ້ຖືກແຖນສົ່ງມາຈາກເມືອງຟ້າ ໃຫ້ມາຄອງເມືອງລຸ່ມ ອັນນີ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ສາສະໜາແຖນນັ້ນ ກຳເນີດເກີດຂຶ້ນມາເຖິງນານແລ້ວ ແຕ່ມາປາກົດຕົວອີກໃໝ່ ໃນສະໄໝພຣະອົງ ພຣະອົງ ກໍເປັນຕົວແທນແຖນໃຫ້ມາປະກາດສາສະໜານີ້ ດ້ວຍເຫດນັ້ນພຣະອົງຈຶ່ງເປັນມະຫາທັມມະຣາຊາ (ຫຼືເປັນ ສາສະດາຂອງສາສະໜາແຖນນັ້ນເອງ), ການທີ່ພຣະອົງເປັນພຣະມະຫາຣາຊານັ້ນ ນອກຈາກຂຸນບູຣົມຣາຊາ ທິຣາດຈະເປັນຜູ້ເຜີຍແຜ່ສາສະໜາແຖນແລ້ວ ພຣະອົງຍັງເປັນກະສັດທີ່ຊົງອຳນາດ ກວາມຫຼາຍຫົວເມືອງ ກວ້າງ ໃນພາກພື້ນຕອນເໜືອຂອງລາວ, ຫວຽດນາມ ແລະຈີນໃນປັດຈຸບັນ ດັ່ງຈະເຫັນວ່າພຣະອົງໄດ້ສົ່ງ ຣາຊະບຸດຂອງພຣະອົງລົງໄປຄອງເມືອງຕ່າງໆ ດັ່ງນີ້.
ເຖິງ ພ.ສ ໑໒໗໒(ຄ.ສ ໗໒໙) ຂຸນບູຣົມຣາຊາທິຣາດ ຂຶ້ນສະເຫວິຍຣາດ ພຣະອົງຊົງຟື້ນຟູອານາຈັກຢ່າງຍິ່ງໃຫຍ່ ມີຄວາມຈະເຣີນສຸດຂີດ ພຣະອົງຈຶ່ງໄດ້ສົ່ງໂອຣົດຂອງພຣະອົງ ໗ ຄົນ ອອກໄປຄອງ ເມືອງຕ່າງໆ ຄື.

໑. ຂຸນລໍ ໄປຄອງເມືອງຊວາ (ຊຽງທອງ ຫຼືຫຼວງພຣະບາງ).
໒. ທ້າວຜາລ້ານ ໄປຄອງເມືອງຫໍແຕ ຫຼື ສິບສອງພັນນາ.
໓. ທ້າວຈຸສົງ ໄປຄອງເມືອງແທ່ນບົວ.
໔. ທ້າວຄຳຜົງ ໄປຄອງເມືອງລ້ານນາ.(ຊຽງແສນ).
໕. ທ້າວງົວອິນ ໄປຄອງເມືອງອະໂຍທິບາ (ຄົງປະເປັນນະຄອນປະຖົມ, ຣາຊບູຣີ ຫຼືບໍ່ກໍແມ່ນເມືອງລົບບູຣີ)
໖. ທ້າວກົມ ໄປຄອງເມືອງມອນ ຫຼືຫົງສາ.
໗. ທ້າວເຈືອງໄປຄອງເມືອງພວນ (ຊຽງຂວາງ).
- ຫາກວິເຄາຕາມຫຼັກຖານທາງປະຫວັດສາດ ແລະຕຳນານ ປາກົດເຫັນວ່າ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມອງ ເຫັນວ່າຊົນຊາດລາວນັ້ນ ມີສອງພວກຄື ພວກທີ່ມາຢູ່ກ່ອນ ແລ້ວ ແລະພວກທີ່ມາຢູ່ໃໝ່ ຄື ສະໄໝຄຸນບຸຣົມສົ່ງລູກທັງ ໗ ມາອງຄອງເມືອງຕ່າງໆນັ້ນ, ຄົນລາວທີ່ມາຢູ່ກ່ອນນັ້ນ ໃນປະຫວັດສາດຫຼາຍແຫ່ງກ່າວເຖິງວ່າມີສູນກາງອຳນາດຂອງຄົນລາວຢູ່ ໓ ແຫ່ງຄື ລາວສີໂຄຕະປຸຣະ, ລາວສຸວັນນະໂຄມຄຳ ແລະລາວລາວະຣະຖະ ຫຼືລົບບູລີ (ອ້າງອິງຕາມ ຈະເລີນໄຊຊະນະ ນັກປະຫວັດສາດໄທຍ໌)
(ກ່າວມາເຖິງນີ້ ຍັງບໍ່ທັນປາກົດຊາດໄທຍ໌ ແລະຊາດສະຍາມເລີຍ)

ເຊີນອ່ານຕໍ່ຄາວໜ້າ
(ຮ່າໆໆໆໆ ຍັງບໍ່ທັນສຸດເທື່ອອືມໆໆໆໆ)